چالش انتخاب رشته نهم به دهم اگرچه یکی از سخت‌ترین و مهمترین سوال‌هایی‌ست که یک دانشآموز در طول تحصیلش با آن مواجه میشود؛ ولی رسیدن به جواب آن، با وجود این‌که از راهی پر پیچ‌وخم می‌گذرد، اما آن‌قدرها هم سخت نیست. تنها کافی است چشم‌هایتان را تا حد ممکن باز کنید و تمام جوانب تصمیمتان را بسنجید؛ معیارهای علاقه، توانایی، سوابق تحصیلی، مشاوره تحصیلی، بازار کار و ظرفیت پذیرش رشته ، اگرچه تاثیرها و اهمیت‌های متفاوتی دارند، اما همگی در کنار هم به این سوال جواب می‌دهد. ما در این مقاله شما را با ظرفیت انتخاب رشته نهم به دهم و مباحث مرتبط با آن آشنا می‌کنیم.
ظرفیت پذیرش رشته نهم یکی از معیارهای تاثیرگذار در انتخاب بهترین رشته
معیارهای علاقه، استعداد و توانمندی، بارها و بارها توسط مشاوران و معلمان توصیه شده‌اند؛ امروزه بیشتر دانش‌آموزان می‌دانند نباید به شهرت رشتهها توجه کنند و باید علاقه‌شان را در نظر بگیرند. با این حال، دو معیار دیگری که چالش انتخاب رشته را بیشتر می‌کند، ظرفیت پذیرش رشته است که به‌صورت مستقیم با بازار کار رشته های دانشگاهی گره خورده است. بنابراین، لازم است که این 2 معیار را هم‌راستا با هم بررسی کنیم.
عکس 1
ظرفیت انتخاب رشته چه نقشی در روند هدایت تحصیلی دارد؟
برگه هدایت تحصیلی، برنامه‌ای‌ست که مدارس برای کمک به دانش‌آموزان برای انتخاب رشته برگزار می‌کنند و سعی می‌کنند در این برنامه، ضمن در نظر گرفتن استعدادهای دانشآموز، نیازهای کشور را نیز مدنظر داشته باشند. در پایان این آزمون چند مرحله‌ای، شما اولویتی دریافت می‌کنید که می‌گوید می‌توانید در کدام رشتهها بدون نوبت ثبت‌نام کنید و در کدام رشتهها باید در صف بمانید.
ظرفیت انتخاب رشته معیاری است که هم در انتخاب رشته دبیرستان و هم در قبولی دانشگاه، نقش مهم و تاثیرگذاری دارد. بعد از پرکردن برگه‌های هدایت تحصیلی از جمله آزمون رغبت و توانایی، باید ظرفیت پذیرش رشته در پایه ۱۰ام در شهر و منطقه را بسنجید؛ چون مدارس دولتی و غیر دولتی، ظرفیت‌های متفاوتی دارند و در صورت داشتن ظرفیت، می‌توانید بعد از ثبت‌نام اولویت‌های الف، در رشته‌هایی که اولویت ب دارید هم ثبت‌نام کنید. معمولاً ظرفیت مناطق در رشتهها، اعلام میشود و دانش‌آموزان بر اساس اولویت‌های الف، ب، ج و د می‌توانند ثبت‌نام کنند.
اگر برای انتخاب رشتهی مورد نظر نمره‌ی لازم را کسب نکردیم، چه کنیم؟
اگر رشتهی مدنظرتان، با اولوییتان نمی‌خواند و نیاز به اولویت برتری دارید، نگران نباشید. تمام راه‌ها به بن‌بست نرسیده‌اند و فرصت تعیین رشته مجدد در اختیارتان قرار دارد. اگر میانگین نمراتتان به حد نصاب نرسید، می‌توانید در امتحان تعیین رشته که شهریور ماه برگزار میشود شرکت کنید و برای کسب اولویت مدنظرتان دوباره تلاش کنید.
همچنین اگر ظرفیت پذیرش رشتهی موردنظرتان در دبیرستان‌های دولتی تکمیل شدند و اولویتتان کفاف ثبت‌نام در این رشته را نداد، می‌توانید ظرفیت پذیرش رشته در مدارس غیردولتی را بررسی کنید.
برای رسیدن به ظرفیت انتخاب رشته دبیرستان چه کنیم؟
قدم‌گذاشتن در مسیر تحصیلی-حرفه‌ای از پایان سال نهم و قبل از آغاز سال دهم کلید میخورد. بنابراین، باید با در نظر گرفتن نکات زیر، قدم‌های اول را محکم بردارید:
برای انتخاب رشته نهم به دهم آماده شوید
انتخاب رشته پایه نهم هم مثل انتخاب رشته دانشگاه نیاز برنامهریزی میان‌مدت و بلندمدت دارد؛ یعنی شما باید از قبل خودتان را برای آن آماده کنید. نمرات نهایی پایه‌ی نهم در برگه‌های هدایت تحصیلی ضریب ۳ دارند؛ بنابراین برای کسب اولویت الف و نکشیدن کار به تکمیل ظرفیت مدارس، سعی کنید از پیش برای دروس تخصصی رشتهی مدنظرتان برنامهریزی کنید و درس بخوانید.
علایق و توانمندهای‌تان را در اولویت قرار دهید
اگر با تمام بررسی‌ها، رشتهی مدنظرتان یکی از رشتههای پرطرفدار و پرترافیک مثل علوم تجربی بود، باید از الان چه در کنکور و چه در مسیر ورود به بازار کار، خودتان را برای رقابت تنگاتنگی آماده کنید؛ بنابراین توصیه می‌کنیم تنها در صورت وجود علاقه و توانمندی وارد این رشتهها شوید نه شهرت و اصرار والدین. در این مسیر می‌توانید از ابزارهایی مانند آزمون هدایت تحصیلی شغلی و همچنین مشاور تحصیلی خوب کمک بگیرید.
بیشتر تحقیق کنید
همان‌طور که بعضی از رشتهها بیش از حد محبوب شده‌اند، برخی هم بیش از حد ساده انگاشته شده‌اند. مثل تفکری که در مورد رشتهی علوم انسانی یا بعضی از رشتههای کار و دانش وجود دارد. این رشتهها، هر کدام در حوزه‌ی خود تاثیرگذارند و نیاز به مهارت‌های خاصی دارند؛ بنابراین از روی باورها و کلیشه‌ها انتخاب رشته نکنید؛ مثلاً رشته‌ي انسانی نیازمند حافظه‌ی قوی و قدرت تحلیل و درک بالایی است.
اگر می‌خواهید تصمیمی کاملاً آینده‌نگرانه بگیرید، در مورد ظرفیت پذیرش رشته دانشگاهی مدنظرتان، مقاطع مختلف آن و گرایش‌هایش نیز تحقیق کنید. این تحقیق می‌تواند کمکتان کند از بین رشتههای در حوزه‌ی علاقه‌تان، بهترین را انتخاب کنید.
آزمون هدایت تحصیلی و اولویت های آن را بشناسید
در آزمون هدایت تحصیلی و اولویت های آن:
- نظر والدین ۵ درصد،
- علاقه دانشآموز ۱۰ درصد،
- نظر مشاور ۱۰ درصد،
- نتایج آزمونهای مشاورهای ۳۰ درصد
- و نمرات پایه‌ی هفتم (ضریب ۱)، پایه‌ی هشتم (ضریب ۱) و پایه‌ی نهم (ضریب ۳) ۳۵ درصد
از کل نمره‌ی شما را تشکیل میدهند و اولویت‌هایتان را تعیین می‌کنند.
تاثیر حد نصاب نمرات درسی در ظرفیت انتخاب رشته
همان‌طور که در قسمت قبل مشاهده کردید، بیشترین ضریب در آزمون هدایت تحصیلی به نمره‌ی نهایی دروس اختصاص دارد. بنابراین، بیایید به‌صورت مختصر به معرفی رشته های تحصیلی سال نهم و آینده شغلی آن‌ها بپردازیم:
ظرفیت انتخاب رشته ریاضی نهم
در انتخاب رشته ریاضی نهم، مجموع سه نمره‌ی پایه هفتم، هشتم و نهم درس‌های ریاضی و علوم، نباید کمتر از ۴۲ باشد؛ همچنین معدل باید حداقل ۱۴ باشد.
ظرفیت انتخاب رشته تجربی نهم
در انتخاب رشته نهم تجربی، مجموع سه‌نمره‌ی پایه‌ی هفتم، هشتم و نهم درس‌های ریاضی و علوم نباید کمتر از ۴۲ باشد؛ همچنین معدل باید حداقل ۱۴ باشد.
ظرفیت انتخاب رشته انسانی نهم
در انتخاب رشته انسانی نهم، مجموع سه‌نمره‌ی پایه‌ی هفتم، هشتم و نهم درس‌های مطالعات اجتماعی، زبان و ادبیات فارسی و عربی نباید کمتر از ۴۲ باشد؛ همچنین معدل باید حداقل ۱۴ باشد.
رشتهی فنی و حرفه‌ای
برای پذیرش این رشته، مجموع سه‌نمره‌ی پایه‌ی هفتم، هشتم و نهم درس‌های ریاضی، علوم، کار و فناوری نباید کمتر از ۳۰ باشد؛ همچنین معدل باید حداقل ۱۲ باشد. در ضمن نمره‌ی درس ریاضی در سه سال نباید کمتر از ۱۰ شده باشد.
رشته‌ي کار و دانش
برای پذیرش این رشته، مجموع سه‌نمره‌ی پایه‌ی هفتم، هشتم و نهم درس‌های ریاضی و کار و فناوری نباید کمتر از ۳۶ باشد؛ همچنین معدل باید حداقل ۱۲ باشد.
رشته‌ي علوم و معارف اسلامی
برای پذیرش این رشته، مجموع سه‌نمره‌ی پایه‌ی هفتم، هشتم و نهم درس‌های مطالعات اجتماعی، زبان، ادبیات فارسی و عربی نباید کمتر از ۴۲ باشد؛ همچنین معدل باید حداقل ۱۴ باشد.
از انتخاب رشته نهم تا انتخاب رشته دانشگاه راهی نیست
با این حال، اهمیت ظرفیت در این نقطه به پایان نمی‌رسد. ظرفیت پذیرش رشته در کنکور و ورود به دانشگاه را فراموش نکنید؛ بعضی از رشتهها مانند رشتهی تجربی، هر ساله داوطلبان زیادی را سر جلسه کنکور می‌فرستند و در نتیجه رقابت سخت‌تر و نفس‌گیرتر است. بنابراین احتمال قبول‌شدن و کار پیدا کردن در رشته‌ای کمتر مشهور که داوطلبان کمتری دارد، بیشتر است. بنابراین، بهتر است به کلیشه‌هایی که در مورد رشتههای پرطرفدار مثل پزشکی و مهندسی وجود دارد توجه نکنید و آستین‌هایتان را بالا بزنید و خودتان تحقیق کنید.
بازار کار چه نقشی در انتخاب رشته نهم دارد؟
بازار کار یکی از معیارهای فرعی انتخاب رشته است که بعضی بیش از حد به آن توجه می‌کنند و صرفا به فکر پردرآمدترین رشته های دانشگاهی هستند و بعضی دیگر اصلا آن را در نظر نمی‌گیرند. هر دوی این رویکردها اشتباه است؛ باید به بازار کار نگاهی منطقی داشت و در حوزه‌ی رشتههای موردعلاقه، آن را معیار قرار داد.
بازار کار معیار اصلی نیست! نباید تنها با تکیه بر آن سراغ رشته‌ای بروید که علاقه‌ای به آن ندارید؛ چون حتی اگر پیش‌بینی‌هایتان کاملاً درست از آب دربیاید، فقدان علاقه، خلاقیتتان را کور می‌کند و بالعکس، در رشته‌ای که به آن علاقه‌مندید، می‌توانید با خلاقیت وارد بازار کار شوید یا حتی کارآفرین باشید.
واقعیت بازار کار
از طرف دیگر، نباید بازار کار را فراموش کنید؛ در قدم اول، هرچه تا کنون در مورد بازار کار شنیده‌اید، فراموش کنید. روی پیشانی رشتهها برچسب پرکار و کم‌‌کار نچسبیده است. این تفکر در سال‌های گذشته باعث شد خیل عظیمی از دانش‌آموزان با آرزوی پزشک‌شدن به سمت رشتهی تجربی بروند و هم بازارکار اشباع شود و هم تعداد زیادی از آن‌ها پشت درهای کنکور مایوس و ناامید شوند. در صورتی که بعضی از دانش‌آموزان رشتههای کار و دانش و فنی‌وحرفه‌ای، می‌توانند به محض تمام کردن دوران دبیرستان شروع به کار کنند.
بعد از در نظر گرفتن علاقه و توان‌مندی‌هایتان، بین رشته‌هایی که در راستای علاقه‌تان هستند، نگاهی هم به بازار کار و آینده داشته باشید؛ می‌توانید برای این‌کار با فارغ‌التحصیلان رشتهی مدنظرتان گپی بزنید و با واقعیت‌های بازار کار روبه‌رو شوید؛ واقعیت‌هایی که از دور ممکن است دیده نشوند؛ همچنین می‌توانید آئین‌نامه‌های استخدامی شرکت‌ها یا سازمان‌های مختلف را مطالعه کنید. پیشنهاد می‌کنیم نگاهی هم به بازار کار رشته های مختلف بیندازید:
- شغل های رشته تجربی
- بازار کار رشته انسانی
- بازار کار رشته ریاضی
- بازار کار رشته هنر
- شغل های فنی حرفه ای و بازار کار آن‌ها
- شرایط و آینده تحصیل در رشته های کاردانش
- رشته های کنکور زبان انگلیسی و بازار کار آن‌ها
به نیازشناسی هم دقت کنید
نکته‌ی دیگری که در انتخاب رشته، باید نیم‌نگاهی بهش داشته باشید؛ وضعیت اقتصادی و نیازهای خاص شهر یا روستای محل زندگی‌تان است. وضعیت اقتصاد و صنعت در هر شهری متفاوت است؛ هر شهری با توجه به منابع و فرهنگش، نیازهای خاصی دارد و شناختن این نیازها می‌تواند راهنمای خوبی برای انتخاب رشتههای کارآمد و مفید باشد.
سخن پایانی
همان‌طور که در این مقاله از سلام تا حدودی مشاهده کردید، برای انتخاب رشته باید به گوشه و کنار خودتان، وضعیت تحصیلیتان و رشتههای مختلف سر بزنید تا ببینید بهترین مسیر، مسیری که فقط برای شما و مطابق با توانایی‌هایتان باشد چیست؟ البته در نظر داشته باشید که برای داشتن حق انتخاب کامل، بهتر است از مدت‌ها قبل برنامهریزی کنید و ظرفیت پذیرش رشته پایه ۱۰ام در شهر و منطقه را در نظر بگیرید و برای رسیدن به اولویت مناسب، تلاش کنید. در غیر این‌صورت حق انتخابتان محدود میشود و باید پشت اولویت‌های بالاتر بمانید تا ظرفیت پذیرش رشته مسیرتان را تعیین کند. بهترین راه این است که از پایه‌های قبل یا از اوایل پایه‌ی نهم، به این تصمیم فکر کنید، بازار کار آن را بسنجید، وضعیتش را در کنکور زیر ذره‌بین ببرید و برایش برنامه بریزید تا بهترین انتخاب را داشته باشید.
سوالات متداول
- ظرفیت رشته تجربی نهم چگونه تکمیل میشود؟
نمرات دروس پایه هفتم، هشتم و نهم با 35درصد تاثیر در نمره هدایت تحصیلی، مهمترین عامل برای قبولی در هر رشته است. بنابراین، شما هم باید برای رسیدن به بهترین نمرات درسی برنامهریزی کنید. - در انتخاب رشته انسانی به چه نکاتی دقت کنیم؟
سوابق تحصیلی بیش از دیگر عوامل در کنترل شماست؛ بنابراین، اگر بهدنبال قبولی در این رشته هستید، حتما باید روی نمرات دروس 3سال متوسطه اول، خصوصا پایه نهم سرمایهگذاری کنید. - انتخاب رشته نهم به چه عواملی بستگی دارد؟
نظر والدین (5درصد)، علاقه دانشآموز (10درصد)، نظر مشاور (10درصد)، نتایج آزمونهای مشاورهای (30درصد) و نمرات پایه هفتم با ضریب 1، پایه هشتم با ضریب 2 و پایه نهم با ضریب 3، 35درصد از نمره کل آزمون هدایت تحصیلی را تشکیل میدهند.
