یادش به‌خیر! وقتی بربرینگ‌های خراب را زیر تخته می‌انداختیم انگار تمام دنیا مال ما بود، تازه برای فرمانش هم برنامه داشتیم! یا با تکه‌ای کاغذ و حصیر و سیریش، با پرواز بادبادک‌مان اوج می‌گرفتیم! یا بعد‌ازظهر‌ها به عشق تیله‌بازی، گل‌کوچیک، لی‌لی، رابط و هفت‌سنگ، کل محله را روی سرمان خراب می‌کردیم! گاهی هم با زدن زنگ در همسایه، چاشنی هیجان‌و‌فرار را به بازی‌و‌سرگرمی اضافه می‌کردیم! اما به یکباره و در اواسط نوجوانی (مثلا 13-14 سالگی)، این سرگرمی‌ها دیگر آن هیجان قدیم را نداشتند. همه‌چیز کسل‌کننده و حوصله‌سربر شده بود. انگار دل‌مان کاری جدی‌تر و برنامه‌ای اساسی‌تر می‌خواست. فرزند شما هم حالا در آن نقطه قرار دارد و شما باید در یافتن بهترین تفریح برای نوجوانان کمکش کنید. ما نیز در این مقاله نقشه راه ایجاد سرگرمی جذاب برای نوجوانان را برای‌تان ترسیم می‌کنیم.
چرا ایجاد سرگرمی برای نوجوانان اهمیت دارد؟
به 2 دلیل بسیار مهم ایجاد سرگرمی برای نوجوانان اهمیت زیادی دارد:
1. نوجوانی دوره گذار است
همه کارهای معمولی و جذابیت‌های قدیم به یکباره رنگ می‌بازند. نوجوان از همه چیزهای کودکانه گذر میکند و در مسیر و دنیای بزرگسالانه قدم می‌گذارد. همه ما وقتی از چیزی می‌گذریم، آن‌چیز هرچقدر هم در گذشته زیبا، دلنشین و خواستنی بوده باشد، دیگر آن جذابیت قدیم را ندارد. فرزند نوجوان شما هم از علایق قبلی دل میکند، اما چیزی برای جایگزینی آنها ندارد؛ پس شما باید در این مسیر کمکش کنید.
2. سرگرمی های نوجوانان یا خیلی مفیدند یا خیلی مضر
- نوجوانان تجربه‌گرا و خطرپذیرند؛
- دنیای‌شان روز به روز در حال گسترش است و هر روز با دوستان جدید و شاید هم ناباب آشنا می‌شوند؛
- مثل قبل گوش‌به‌فرمان نیستند و بههمیندلیل، برخورد درست والدین با فرزندان در سن بلوغ اهمیت زیادی پیدا میکند؛
- همچنین مشکلات رفتاری و روانی نیز در این دوران شیوع زیادی دارند.
بنابراین در این سن‌وسال، یافتن سرگرمی های مفید برای نوجوانان، ابزار مفیدی برای نظارت، کنترل و هدایت رفتار آنها در مسیر موفقیت است. برخلاف بی‌منطقی ظاهری فرزندتان، ذهن او کاملا برای تجربه ایده‌های جدید باز است، فقط باید از نحوه مدیریت اختلاف فکری والدین با فرزندان سر در بیاورید.
فواید ایجاد سرگرمی های مفید برای نوجوانان
فراهم‌سازی تفریح و مشغولیت سالم، علاوه بر اینکه فرزندتان را از خطرات و مشکلات این دوره سنی دور نگه می‌دارد، فواید بیشماری مانند صمیمی شدن با فرزند نوجوان نیز دارد. سرگرمیهای سالم، به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بر سلامت روانی‌وجسمانی، موفقیت شخصی و عملکرد تحصیلی او تاثیر مثبت دارند. پس مزایای تفریحات سالم را به‌دقت مطالعه کنید، زیرا در یافتن سرگرمی جذاب برای نوجوانان در تعطیلات به شما ایده می‌دهند:
یادگیری مهارت های جدید
همان‌طور که فرزندتان با انجام بازی با توپ در خانه یا بازی های حسی برای کودکان، مهارتهای حسی-حرکتی خود را تقویت می‌کرد، سرگرمیهای دوران نوجوانی نیز مهارتهای متناسب با این دوره سنی مانند حل مسئله و تصمیم‌گیری را بهبود می‌بخشد. مثلا:
- هنگام بستن چمدان برای مسافرت، تصمیم‌گیری درباره لوازم ضروری و غیرضروری را یاد می‌گیرد؛
- یا وقتی عکاسی در سفر و طبیعت را به فرزندتان می‌سپارید، یک‌قدم او را به استقلال و مسئولیت‌پذیری نزدیک‌تر می‌کنید.
کاهش اضطراب و افسردگی
چالش‌ها و تغییرات دوره گذار با افزایش اضطراب و افسردگی نوجوانان همراه است. بهترین داروی جسمانی و روانی برای مقابله با این اختلالات، فعالیتهای سرگرم‌کننده است. تفریحات سالم با تخلیه انرژی جسمانی و روانی نوجوانان، باعث تقویت تمرکز و بهبود سبک زندگی آنها میشود. همچنین آنها را از آفت گوشه‌‌گیری، کسلی و خیال‌بافی دور نگه می‌دارد.
افزایش تعاملات و حمایت اجتماعی
ورود به باشگاه‌های ورزشی یا کلاس‌های فرق‌برنامه آموزشی، فرزندتان را با افراد دارای علایق و استعدادهای مشابه آشنا میکند. او در این مکان‌ها، دوستانی خوب و مادام‌العمر نیز پیدا میکند که در مسیر رشد و پیشرفت شخصی و حرفه‌ای، همراه و کمک‌حالش هستند.
یادگیری مدیریت زمان
وقتی فرزندتان سرگرمی‌ها و علایق خاص خود را داشته باشد، برای زمان‌های تعطیلی بهتر برنامه‌ریزی میکند. با پایبندی به انجام فعالیتهای موردعلاقه، فرزندتان همیشه کاری برای انجام دارد و بههمیندلیل، نسبت به اهمیت مدیریت زمان هوشیارتر میشود. مدیریت زمان نیز یکی از پیش‌نیازهای اساسی در آموزش نظم و انضباط به نوجوانان است و آنها را در زندگی جلو می‌اندازد.
افزایش صبر و تحمل در برابر مشکلات و چالش ها
زندگی پر از فرازونشیب است و نمونه بارز آن در بازی قابل مشاهده است: گاهی ما برنده بازی هستیم و گاهی ورق برمی‌گردد و رقیب پیش می‌افتد. فرزندتان نیز در حین تعقیب فعالیتهای موردعلاقه‌اش با چالش‌ها و مشکلات زیادی رو به رو خواهد شد. این چالش‌ها با افزایش صبر و تحمل نوجوان، او را برای چالش‌های بزرگسالی آماده می‌کنند. باتوجه به اهمیت موفقیت شخصی در جامعه معاصر، افزایش تحمل شکست در کودکان و نوجوانان نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.
انتخاب مسیر تحصیلی و شغلی
نوجوانی دوره یافتن هویت است و بخش مهمی از هویت ما در جامعه کنونی نیز به انتخاب‌های تحصیلی و شغلی ما بستگی دارد. نوجوانان هنوز چیزهای بسیار کمی درباره استعدادهای خودشان می‌دانند. بههمیندلیل، آنها به انجام سرگرمی‌ها و فعالیتهای مختلف نیاز دارند تا بیشتر و بیشتر با توانایی‌های خودشان آشنا شوند. شما هم می‌توانید با استفاده از راهکارهای ارائه‌شده در مقاله استعدادیابی کودکان و نوجوانان، در این مسیر کمک‌شان کنید.
نوجوانان را چگونه سرگرم کنیم
بعد از بررسی فواید ایجاد تفریحات مناسب برای نوجوانان، حالا وقت پرداختن به فعالیتهای موردعلاقه آنها است. نوجوانان با یکدیگر فرق دارند: برخی ورزشی، بعضی اهل خانه‌وزندگی و کارهایی مثل آشپزی، برخی دیگر برونگرا و پرحرف و بعضی هم خواستار تنهایی، کتاب نوجوان و انجام بازی‌های ویدئویی هستند؛ اما همه آنها عاشق چند چیز هستند: استقلال، ماجراجویی و هیجان طلبی، گشت‌وگذار با دوستان و شنیده‌شدن توسط بزرگسالان و خصوصا والدین. هر کدام از فعالیتهای زیر نیز حداقل یکی از این موارد را شامل میشود:
استراحت مطلق کنید و از سرگرمی هایی مثل فیلم دیدن لذت ببرید
فعالیت بی‌وقفه و بازی و کار مداوم برای نوجوانان طاقت‌فرساست. آنها عاشق روزهای بیکاری و لم‌دادن و یکجانشینی هستند. در روزهای استراحت، یک فیلم خاص مانند ارباب حلقه‌ها را انتخاب کنید و کل روز را در حالت افقی بگذرانید.
فرزندتان را در تغییر چینش لوازم خانه مشارکت دهید
کارهایی مانند تغییر جای مبلمان، تعویض پرده‌ها یا رنگ‌آمیزی اتاق شخصی با سلیقه خود، به‌دلیل افزایش احساس استقلال طلبی در نوجوانان برای‌شان جذابیت دارند. این سرگرمی‌ها باعث افزایش صمیمیت بین اعضای خانواده نیز می‌شوند.
وارد یا سوار بر آب شوید
بیشتر نوجوانان عاشق آب‌تنی، موج‌سواری و دیدن‌وشنیدن صدای آب هستند؛ بنابراین به استخر و ماهیگیری بروید یا از دریاچه‌ها و سواحل دیدن کنید. بیرون‌بردن فرزند و دورکردن او از گوشی و لپ‌تاپ، یکی از بهترین لطف‌هایی است که می‌توانید در حق او انجام دهید. دراین‌باره حتما به قوانین استفاده از موبایل برای کودکان و نوجوانان نیز توجه کنید.
کلاس آموزش آشپزی بگذارید
یادگیری پخت‌وپز غذاهای مختلف یکی‌دیگر از سرگرمیهای مفید برای نوجوانان است و در جوانی خیلی به‌دردشان می‌خورد. همچنین رابطه بین شما و او را تقویت میکند.
ورزش و سرگرمی را ترکیب کنید
ورزش برای نوجوانان اهمیت زیادی دارد و از فعالیتهای موردعلاقه آنها است. اکثر نوجوانان حداقل به یکی از بازی‌های توپی مانند فوتبال، والیبال، بسکتبال، هندبال و تنیس علاقه‌مند هستند. شما می‌توانید در خانه یا پارک محل از اینگونه بازی‌ها تدارک ببینید و برای فرزندتان تجربه‌ای لذت‌بخش خلق کنید.
از یک دانشگاه دیدن کنید
اگر اجازه ورود داشتید که چه بهتر، وگرنه در اطراف محوطه دانشگاه قدم بزنید و به ساختمان‌ها نگاه کنید. سپس به مکانی خلوت بروید و درباره روزها و خاطرات دوران دانشگاه برای فرزندتان صحبت کنید. قطعا تجربه لذت‌بخشی خواهد شد!
در فعالیت های داوطلبانه مشارکت کنید
لطفا این گزینه را هم حداقل یکبار امتحان کنید. انجام کارهای داوطلبانه مانند آموزش به کودکان بی‌بضاعت یا درخت‌کاری، از کارهای جذاب و شیرین برای نوجوانان است. آنها می‌توانند این فعالیتهای را به‌صورت دسته‌جمعی و با دوستان‌شان نیز انجام دهند. این فعالیت‌ها همچنین باعث افزایش مسئولیت پذیری در کودکان و نوجوانان می‌شوند.
به شهر بازی بروید
در شهربازی فرزندتان انتخاب‌های بیشتری دارد و بهتر می‌تواند بازی موردعلاقه‌اش را بیابد. در این مکان‌ها، شما هم می‌توانید درباره بازی‌های قدیمی کمی با آنها صحبت کنید و حتی بازی‌هایی مانند تیله‌بازی را یادشان بدهید.
به کنسرت بروید
حتما هم لازم نیست کنسرت یک خواننده خیلی معروف باشد. صرف شنیدن موسیقی زنده با یکدیگر، لحظات خوشی را برای هر دوی شما رقم خواهد زد.
به مکان های جدید بروید
نوجوانان از تکرار متنفرند و در نقطه مقابل، عاشق تجربیات جدید هستند. پس حتی برای کارهای ساده‌ای مانند رستوران‌رفتن هم قاعده تکرار را بشکنید. نهایتا غذا باب میل‌تان نخواهد بود و در خانه غذایی ساده آماده می‌کنید.
دوچرخه سواری کنید یا قدم بزنید
فعالیتهای دوجانبه با بچه‌ها فرصت خوبی برای باز‌کردن سر صحبت با آنها است؛ مثلا در حین قدم‌زدن، خانه موردعلاقه‌تان را انتخاب و درباره آن شروع به صحبت کنید تا فرزندتان نیز وارد گفت‌وگو شود. برای صحبت با دختر نوجوان‌تان نگاهی هم به مقاله راهنمای رفتار با دختر در سن بلوغ بیندازید.
پازل حل کنید
حل پازل برای هر فردی و در هر سن‌وسالی جذاب است. برخی از نوجوانان نیز از آرامش و تمرکز حل پازل لذت می‌برند. زیاد اصرار نکنید؛ فقط قطعات را بچینید و منتظر بمانید تا بیاید. حل پازل یکی از روش‌های موثر آموزش مهارت حل مسئله به کودکان و نوجوانان نیز محسوب میشود.
به جاذبه های گردشگری بروید و عکس بگیرید
عکس‌گرفتن هم یکی از فعالیتهای موردعلاقه نوجوانان است. به مکان‌های دیدنی داخل یا خارج از شهر بروید و مسئولیت عکاسی را به فرزندتان بسپارید.
شب نشینی داشته باشید
خوب یا بد، اکثر نوجوانان به شب‌نشینی علاقه زیادی دارند. به‌دلیل ترشح دیرتر سروتونین در دوران نوجوانی، آنها معمولا کمی از حالت معمول دیرتر می‌خوابند. شما هم هر از گاهی با آنها بیدار بمانید، بازی کنید، هله‌هوله بخورید و تلویزیون ببنید. احتمالا فردای آن روز کمی حالت سرگیجه و کسالت داشته باشید، اما ارزشش همنشینی و گپ‌وگفت با فرزند را دارد!
کارهای هیجان انگیز مانند صخره نوردی یا غواصی را فراموش نکنید
نوجوانان عاشق افزایش آدرنالین بدن و انجام کارهای خطرناک هستند و چه گزینه‌ای بهتر از صخرهنوردی یا غواصی! این سرگرمی‌ها هم باعث تقویت روحیه ورزشکاری فرزندتان میشود و هم هیجان‌‌طلبی او را سیراب خواهد کرد.
به مسابقه صرفه جویی بروید
برای آموزش سواد مالی به نوجوانان و حرف زدن با کودکان درباره پول نیز برنامه داشته باشید. مثلا مقداری پول به او بدهید و با یکدیگر به فروشگاه بروید:
- «هر کس بتواند با کمترین مبلغ، بیشترین و مفیدترین خرید را داشته باشد، برنده است.»
دوستانش را به خانه دعوت کنید
دوستان فرزندتان را برای یک شام یا شیرینی دورهمی دعوت کنید. با این کار هم با دوستانش آشنا می‌شوید و هم اعتمادش را به دست می‌آورید. همچنین می‌توانید انتخاب یا حتی پخت غذا و شیرینی را به عهده خودشان بگذارید.
مسابقه چندجانبه برگزار کنید
یک بازی مانند شطرنج یا بازی‌های کامپیوتری انتخاب کنید و در خانه و با همراهی فامیل‌ها یا دوستان، جام خانگی برگزار کنید و تا مشخص‌شدن قهرمان، بازی را ادامه دهید.
مستند ببینید
مستندهای موردعلاقه فرزندتان را بیابید و با یکدیگر آنها را تماشا کنید. نوجوانان معمولا به یادگیری موضوعات طبیعی و علمی علاقه نشان می‌دهند و در خلال تماشای مستند، چیزهای زیادی می‌آموزند. آنها همچنین در این بین، بیشتر و بهتر با علایق‌شان آشنا می‌شوند.
چیزی بسازید یا تعمیر کنید
ساختن یا تعمیر چیزی با دستان خود، به فرزند نوجوان‌تان اعتماد‌به‌نفس و احساس خودکارآمدی می‌دهد. همچنین باعث افزایش عزت نفس در کودکان و نوجوانان میشود.
سخن پایانی
جنس سرگرمیهای دوران نوجوانی با کودکی تفاوت زیادی دارد و آنها تا پیدا‌کردن خودشان و علایق‌شان به کمی زمان نیاز دارند. گاهی هم سردرگمی موجب رفتن نوجوانان به سمت سرگرمیهای ناسالم و خطرناک میشود. بنابراین، شما بهعنوان والدین باید در یافتن تفریحات سالم و سازنده کمک‌شان کنید. منظور از ایده‌های سرگرم‌کننده برای دوران نوجوانی لزوما به‌معنای یافتن فعالیتی خاص نیست، بلکه بیشتر به نحوه انجام آن یک سرگرمی مربوط است: هر فعالیتی که کمی خطرپذیری، هیجان‌خواهی، استقلال‌طلبی و مشارکت دوستان را به همراه داشته باشد، قابلیت تبدیل‌شدن به سرگرمی موردعلاقه نوجوانان را دارد. شما نیز می‌توانید با دادن ایده‌های جالبی مانند صخرهنوردی، فیلم‌دیدن یا برگزاری مسابقات چندجانبه، سرگرمیهای شیرینی برای فرزندتان خلق کنید.
پیشنهاد می‌کنیم برای سپری شدن اوقات فراغت نوجوانان به شیوه‌ای بهینه، سری هم به پیشنهادات مطلب اوقات فراغت دانش آموزان در تابستان بزنید.
سوالات متداول
- سرگرمی های مفید برای نوجوانان چه هستند؟
برگزاری مسابقات چندجانبه واقعی یا ویدئویی، استخررفتن، شرکت در فعالیتهای داوطلبانه، بازدید از جاذبههای گردشگری و عکاسی، تغییرچینش لوازم خانه، آشپزی و کارهای هیجانانگیزی مانند صخرهنوردی، از سرگرمیهای مفید و جذاب برای نوجوانان هستند. - چرا سرگرمکردن نوجوانان مفید است؟
افزایش صبر و تحمل، یادگیری مدیریت زمان، کاهش اضطراب و افسردگی، افزایش تعاملات اجتماعی، انتخاب مسیر تحصیلی و شغلی و یادگیری مهارتهای جدید، از مهمترین فواید ایجاد سرگرمی مفید برای نوجوانان است. - اهمیت سرگرمکردن نوجوان چیست؟
زیرا آنها هنوز بهدرستی از علایق و استعدادهایشان اطلاعی ندارند و بههمیندلیل، احتمال رفتنشان بهسمت تفریحات ناسالم وجود دارد. بنابراین، نقش شما بهعنوان والدین در این زمینه اهمیت زیادی پیدا میکند.
