بچه‌ها از سنین نوجوانی به دنبال تغییر هستند و دنیا را با شگفتی و کنجکاوی بیشتری نگاه میکنند. خود را به جای قهرمان داستان‌ها می‌گذارند و از طریق همذات پنداری با آن‌ها، دنیای خود را بهتر درک میکنند. نوجوانی مصادف با دوره بلوغ و یکی از مهم‌ترین و اثرگذارترین دوره‌های زندگی هر فرد است. حتی برخی این دوره را به دو قسمت ۱۲ تا ۱۷ سالگی و ۱۷ تا ۲۰ سالگی تقسیم میکنند. به این ترتیب نزدیک به یک دهه از زندگی هر انسانی در نوجوانی طی میشود. همه ما اولین دوره نوجوانی را با تمام نگرانی‌ها، احساس درک نشدن، تغییرات شدید خلق و خو و سوال برانگیز بودن کل دنیا به یاد می‌آوریم. کتاب دنیای است که نوجوان میتواند تمام محدودیت‌های دنیای واقعی را با آن دور بزند. اما چه کتابی برای یک نوجوان جذاب است؟ در این مطلب قصد داریم مجموعه‌ای از بهترین رمانهای ایرانی و خارجی برای را برای کتابخوان شدن نوجوانان معرفی کنیم.
اهمیت کتابخوانی در نوجوانی
فردی را تصور کنید که از نوجوانی علاقه زیادی به رمان و داستان دارد. دوره نوجوانی او با انواع داستان، شگفتی و افسانه پر میشود. بنابراین وقت زیادی برای افکار مخرب یا هیجانات آسیب‌زای این دوره باقی نمی‌ماند. عادت به مطالعه و کتابخوانی، وقت گذاشتن برای رسیدن به نقطع پایان یک ماجرا، صبر و تاب آوردن برای نتیجه را هم تقویت می‌کند. کتابخوانی و بلندخوانی باعث رشد و شکوفایی کودکان میگردد و بر اساس مشاهدات نوجوانانی که به مطالعه علاقه دارند، احتمالا در مدرسه و ارتباطات خود موفق‌تر هستند. کتابخوانی در دوره نوجوانی، آثار مهمی در آینده دانش‌آموزان دارد:
- با دنیایی که مرتبا در حال پیچیده‌تر شدن است و مشکلات و مسائل دوره بزرگسالی آشنا می‌شوند.
- می‌دانند که در تجربه برخی هیجانات و احساسات یا مشکلات و سختی‌ها، در دنیا تنها نیستند.
- درباره کتابهایی که می‌خوانند با والدین، معلمان و همسالان خود صحبت میکنند و از این طریق توانایی ارتباطی خود را بهبود می‌بخشند.
- روش حل مسائل و فکر کردن درباره دنیا را یاد می‌گیرند.
- دایره لغات بیشتری پیدا میکنند و می‌توانند بهتر از قدرت کلام خود در گفتار و نوشتار استفاده کنند.
- تخیل و قدرت خلاقیت نوجوانان با کتاب پرورش می‌یابد.
- با داشتن اطلاعات در یک موضوع خاص یعنی رمان و کتابهای مختلف، اعتماد به نفس پیدا میکنند.
کتاب میتواند استعدادهای نوجوان را هم به او نشان بدهد. در این زمینه پیشنهاد می‌کنیم سری هم به مطلب استعدادیابی کودکان و نوجوانان بزنید.
معرفی بهترین کتاب ها برای نوجوانان
کدام کتابها برای نوجوانی مناسبت‌تر هستند؟ دنیای کتاب پر از عناوین جذاب و کتابهای پر رنگ و لعاب است. اما هر کتابی نوجوانان را جذب نمی‌کند و از طرفی همه آن‌ها برای نوجوانان مناسب نیستند. نکته اول اینکه ترجیحا انتخاب کتاب را به عهده فرزندتان بگذارید. مگر در مواردی که قصد خرید هدیه برای او دارید. نوجوانان معمولا به مطالعه کتابی که خودشان با شوق و علاقه انتخاب کرده‌اند، رغبت بیشتری دارند. کتاب هایی برای نوجوان ها در سنین۱۲ تا ۱۷ سال جذابیت دارند که یکی از ویژگی‌های زیر را داشته باشند (به ترتیب میزان علاقه):
- کتابهای طنز
- کتابهای که سرشار از تخیلات هستند.
- کتابهای معمایی
- کتابهای ابرقهرمانی یا کتابهایی که نوجوانان آرزو دارند خود را به جای شخصیت اصلی قصه بگذارند.
- داستان علمی و تخیلی
- کتابهایی که چیزهای جدید را به نوجوان یاد می‌دهند.
- باعث می‌شوند نوجوان برای ساعاتی، دنیای واقعی را فراموش کند.
- · کتابهایی بر اساس واقعیت
- کتابهای ترسناک
- داستانی که مشابه با وضعیت زندگی نوجوان باشد.
- کتابهای عاشقانه
- داستان‌هایی که یک شخصیت مشابه با نوجوان دارند.
در ادامه تعدادی رمان برای نوجوانان معرفی کرده‌ایم که از مطرح‌ترین کتب دنیا یا ادبیات ایران هستند.
پیشنهاد مطالعه: بررسی علل اختلال خواب در نوجوانان، کنترل خشم در نوجوانان
بهترین کتاب های دنیا برای نوجوانان
رمانهای کلاسیک و جدید زیادی هستند که ما را به فضاهای دور و غیرقابل دسترس می‌برند. اتفاقاتی که در نقاط مختلف دنیا رقم می‌خورند، حتی در سرزمین‌های خیالی. این دسته کتابهای نوجوانان را با فرهنگ، زبان و شرایط زندگی و حتی جغرافیای مناطق مختلف آشنا میکنند. پرفروش ترین کتاب های نوجوانان را همراه با اطلاعات آن در جدول زیر آورده‌ایم. توجه کنید که برخی از این‌کتاب‌ها توسط مترجمان و نشرهای مختلفی ترجمه و چاپ شده‌اند که ما بهترین ترجمه بر اساس نظرات خوانندگان را آورده‌ایم.
| نام کتاب | نویسنده | مترجم | انتشارات |
| آرزوهای بزرگ | چارلز دیکنز | محسن سلیمانی | افق |
| ماجراهای تام سایر | مارک تواین | احمد کسایی‌پور | کارنامه |
| بابالنگ دراز | جین وبستر | محسن سلیمانی | ارتباط نوین |
| شازده کوچولو | آنتوان دوسنت اگزوپری | محمد قاضی | امیرکبیر |
| سپید دندان | جک لندن | محمد قاضی | نگاه |
| مجموعه تن تن | هرژه | گروه ترجمه رایحه اندیشه | رایحه اندیشه |
| زنان کوچک | لوییزا می الکات | کیوان عبیدی آشتیانی | افق |
| مجموعه سابقه دارها | آرون بلینی | شیرین راحله | آناناس |
| سفرهای گالیور | جاناتان سوئیفت | محمود گودرزی | برج |
| دور دنیا در ۸۰ روز | ژول ورن | محسن فرزاد | افق |
| سرگذشت هکلبری فین | مارک تواین | نجف دریابندری | خوارزمی |
| پیتر پن | ج.م. بری | رامک نیک‌طلب | قدیانی |
| دنیای سوفی | یوستین گردر | حسن کامشاد | نیلوفر |
| شاهزاده و گدا | مارک تواین | محسن سلیمانی | افق |
| ماتیلدا | رولد دال | پروین علی‌پور | افق |
| مجموعه تام گیتس | لیز پیشون | بهرنگ رجبی | هوپا |
| پاستیل های بنفش | کارتین اپلگیت | آناهیتا حضرتی | پرتقال |
| مجموعه بارتیمیوس | جاناتان استرود | محمد قصاع | افق |
| مجموعه تاریخ ترسناک | تری دیری | پیمان اسماعیلیان | افق |
| مجموعه خاطرات یک بی عرضه | جف کینی | ندا شادنظر | ایران بان |
| مجموعه مدرسه پر ماجرا | دن گاتمن | مونا قائمی | گام |
| فلسفه برای نوآموزان | پل تامسون و شارون ام.کای | حوریه هوشیدری فراهانی | ققنوس |
| مجموعه ماجراهای خانم شارلوت | دومینیک دمرس | مهناز عسگری | محراب قلم |
| کتابخانه نیمه شب | مت هیگ | محمدصالح نورانی زاده | کوله پشتی |
| دختری که ماه را نوشید | کلی بارن هیل | فروغ منصور قناعی | پرتقال |
بهترین رمان های ایرانی برای نوجوانان
در رمان‌ها و داستان‌های ایرانی، نوجوانان می‌توانند نیاز خود به همذات‌پنداری را تامین کنند. از طرفی زبان، داستان، فرهنگ و مشکلاتی که شخصیت‌ها در رمانهای ایرانی تجربه میکنند به دلیل قرابت، برای یک نوجوان ایرانی جذابیت بالایی دارد. در جدول زیر اطلاعات بهترین کتاب ها برای نوجوانان ایرانی را آورده‌ایم.
| نام کتاب | نویسنده | انتشارات |
| قصه‌های مجید | هوشنگ مرادی کرمانی | معین |
| افسانه نمکی و پهلوان حسن کچل | یاسر شیروانی جعفر بیگلو | داستان |
| هوشمندان سیاره اوراک | فریبا کلهر | قدیانی |
| هیچکس جرئتش را ندارد | حمیدرضا شاه آبادی | کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان |
| زیبا صدایم کن | فرهاد حسن زاده | کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان |
| برایم شمع روشن کن | مریم محمدخانی | افق |
| احتیاط خطر حمله موش‌ها و دیگران | سید علی شجاعی | نیستان |
| دروازه مردگان | حمیدرضا شاه‌آبادی | افق |
| مجموعه ۷ جن | امید کوره چی | کتابستان معرفت |
| مجموعه آبنبات | مهرداد صدقی | سوره مهر |
| مجموعه کتاب های قصه گویی | زهره پریرخ | کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان |
| ضحاک | محمدرضا شمس | کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان |
| مجموعه گردان قاطرچی‌ها | داوود امیریان | کتابستان معرفت |
اگر نوجوان شما با مشکلات خواب ست و پنجه نرم می‌کند، مطلب بررسی علل اختلال خواب در نوجوانان را هم مطالعه کنید.
شرکت در گروه های کتابخوانی
در انتها پیشنهاد می‌کنیم فرزندتان را در گروه‌های مختلف کتابخوانی یا نقد کتاب هم عضو کنید. درباره فواید و روش‌های کتابخوانی برای کودکان هم مطالعه داشته باشید. بهتر است گروهی برای رده سنی فرزندتان انتخاب کنید تا کتابها و روند گروه، متناسب با نیاز او باشد. در گروه‌های کتابخوانی معمولا یک کتاب خاص با نظر افراد گروه یا صلاحدید مدیر گروه انتخاب میشود و همه اعضا تا زمان مشخصی خواندن کتاب را تمام میکنند.
در حین مطالعه هر بخش از کتاب یا پس از تمام کردن آن، جلساتی برگزار میشود تا اعضا درباره ماجراهای کتاب، نظر و برداشت خود را بیان کنند. مدیر چنین گروه‌هایی معمولا نقش راهبر را دارد و یک کتابخوان قهار یا روانشناس است. به این ترتیب نه تنها نوجوان در گروه‌های کتابخوانی، کتابهای مختلفی می‌خواند، بلکه راجع به آن‌ها صحبت می‌کند و مهارت‌های اجتماعی‌اش تقویت می‌شوند. نوجوان کتابخوان عمیق‌تر به مسائل و اتفاقات نگاه می‌کند و نظرات مختلف را راجع به یک موضوع می‌شنود. این مسئله کمک می‌کند تا کثرت آرا و نظرات دیگران را هم بپذیرد.
سخن پایانی
یکی از ارزشمندترین هدیه‌های والدین به نوجوانان، کتاب و تشویق به مطالعه در این دوران است. انسان در دوره بلوغ با مشکلات مختلفی دست و پنجه نرم می‌کند. احساس تنهایی وجودی بیشتری دارد، درباره همه چیز کنجکاو است و معنای همه چیز برای او تغییر می‌کند. اینجاست که داستان‌های خلاقانه، می‌توانند کمی از احساس گیجی نوجوان کم کنند و به بسیاری از سوالات او پاسخ دهند.
بر اثر عادت کتابخوانی، عادت به مطالعه در نوجوان نهادینه میشود. میتواند درباره کتابها و داستان‌هایی که خوانده با دیگران صحبت و اعتماد به نفس بیشتری ذخیره کند. نوجوان از طریق دنیاهای خیالی، مشکلات و مسائل دیگران را می‌بیند و مهارت بهتری برای درک دیگران پیدا خواهد کرد. گاهی خودش را به جای قهرمان‌ها و شخصیت اول داستان‌ها می‌گذارد و دنیا را از دریچه‌های مختلف تجربه می‌کند. در این مقاله بهترین کتابهای نوجوان را هم معرفی کردیم.
لازم نیست انسان همه چیز را در زندگی شخصی تجربه کند بلکه با کتاب میتوان به جای افراد بسیاری زیست.
پیشنهاد می‌کنیم مطالب دیگر ما تحت عنوان برخورد درست والدین با فرزندان در سن بلوغ و علل و درمان اختلال شخصیت نمایشی در نوجوانان که درباره رایج‌ترین چالش‌های دوره نوجوانی هستند را نیز مطالعه کنید.
سوالات متداول
- مطالعه کتاب چه مزیتی برای نوجوانان دارد؟
خلاقیت، تخیل و تفکر انتزاعی نوجوانان با خواندن کتاب تقویت میشود. از طرفی دانش زبانی، توانایی خواندن و نوشتن با مطالعه گسترش پیدا میکنند. نوجوانان با خواندن کتاب کمتر احساس تنهایی میکنند و درک میکنند که در تجربیات تلخ خود تنها نیستند. - چه کتاب هایی برای نوجوانان مناسب هستند؟
اغلب نوجوانان کتابهای با محتوای معمایی، ترسناک و طنز را بیشتر دوست دارند. کتابهایی که قهرمانی مورد علاقه نوجوان دارند. یا نوجوان میتواند خودش را به جای یکی از شخصیتهای اصلی داستان بگذارد، جذابیت زیادی دارد. - چند نمونه از بهترین کتابها برای نوجوانان را معرفی کنید؟
مجموعه کتابهای هری پاتر و تالار مخفی از کتابهای ترجمه شده بین نوجوانان پرطرفدار هستند. در بین رمانهای نویسندگان ایرانی نیز میتوان به و باز هم سفر و مجموعه ۷ جن اشاره کرد.
