بسیاری از والدین مدادهای رنگی را در اختیار کودک می‌گذارند و کودک نیز به نحوی در دست گرفتن مداد و خط‌خطی کردن را آغاز میکند. اما همیشه این روند ساده و بدون اشکال اتفاق نمی‌افتد. گاهی والدین باید در دست گرفتن مداد را به کودک آموزش دهند و نحوه کار با مداد را اصلاح کنند. در این مقاله قصد داریم تمام سوالاتی که ممکن است در باره مداد دست گرفتن ذهن والدین را مشغول کند، پاسخ دهیم.
از چه سنی کودک می‌تواند مداد را با انگشتانش بگیرد و از آن استفاده کند؟ چه ضرورتی دارد که مداد دست گرفتن را به کودک آموزش بدهیم؟ با چه روش‌های غلط به دست گرفتن مداد را اصلاح کنیم؟ در این مطلب بهترین روش های آموزش در دست گرفتن مداد به کودکان پیش دبستانی را توضیح داده‌ایم.
روند مداد دست گرفتن کودک
- کودک در ۱۲ ماهگی می‌تواند مداد را با همه انگشتان در دست بگیرد و آن را با فشار روی کاغذ بکشد. این اولین تلاش او برای گرفتن هرچیزی از جمله مداد است که به آن روش دستگیره پنج انگشتی یا نارس می‌گویند.
- کودکان ۲ تا ۳ ساله میتوانند مهارت‌های مداد دست گرفتن را با روش چهارپایی آغاز و تمرین کنند. در این روش، کودک نوک انگشت میانی را با انگشت اشاره و انگشت وسط روی مداد می‌گذارد. به علاوه از قسمت جانبی انگشت حلقه برای تثبیت مداد استفاده میکند.
- کودک ۴ ساله قادر است مداد را با انگشتان شست، اشاره و انگشت میانی (روش ۳ انگشتی) نگه دارد. هرچند در این سن کودک هنوز به شکل افراد بالغ این کار را انجام نمی‌دهد.
بهترین سن آموزش در دست گرفتن مداد
کودکان زیر ۴ سال قدرت عضلانی، هماهنگی کافی بین عصب و عضله و مهارت‌های لازم برای در دست گرفتن مداد را ندارند. بنابراین تا سن ۵ سالگی نیازی نیست برای این کار عجله کنید یا به کودک فشار بیاورید. تمام فعالیت‌هایی که کودکان در پیش‌دبستانی انجام می‌دهند، به صورت غیرمستقیم به مداد دست گرفتن کودک کمک میکند.
یکی از آموزش‌های پیش دبستانی نحوه مداد دست گرفتن و تمرین آن است. اما آیا ثبت نام پیش دبستانی اجباری است؟ مطلب لینک شده را در این خصوص مطالعه کنید.
فواید طرز صحیح مداد دست گرفتن چیست و چرا باید به این موضوع اهمیت بدهیم؟ به برخی از این دلایل اشاره می‌کنیم:
- احتمالا مشکلاتی مانند اختلال املا یا اختلال نوشتن کاهش پیدا میکند.
- سرعت نوشتن کودک در آینده بهتر خواهد بود.
- عضلات دست و انگشتان کودک در زمان نوشتن دیرتر خسته می‌شود.
- احتمال بروز بدخط‌نویسی در آینده کمتر خواهد بود.
- مشکلاتی مانند درد مچ، درد انگشتان و مفاصل کمتر اتفاق می‌افتند.
ضعف در مداد دست گرفتن و نوشتن، یکی از دلایل ترس از مدرسه در کودکان و افت تحصیلی دانش آموزان است.
روش های آموزش طرز صحیح مداد دست گرفتن کودکان
در گذشته معلمان و والدین از روش‌های تنبیهی و اجبار برای مداد دست گرفتن کودکان استفاده می‌کردند. نیاز به توضیح ندارد که نتیجه این روش‌ها چیزی جز اضطراب و استرس در کودکان و حتی تنفر از درسو مشق، چیزی بیشتر نبود. تکنیک‌های آرام و دوستانه‌تری وجود دارند که کودکان را علاقه‌مند کنید علی‌رغم خستگی یا نابلدی، مداد در دست بگیرند. علاوه بر این، چنین روش‌هایی به تقویت عضلات و ارتباط عصب و عضله کودک نیز کمک می کنند.
پیشنهاد مطالعه: اضطراب جدایی کلاس اولی ها
آموزش درست گرفتن مداد با کش به کودکان
برای آموزش نحوه صحیح مداد دست گرفتن با کش، لازم است یک نوار لاستیکی یا کش را به مداد وصل کنید. کودک باید کش را دور مچ دست خود بیندازد و یک بار آن را بچرخاند. کش باعث می‌شود مداد به عقب کشیده شود و کودک برای نگه داشتن آن از نوک انشگتان خود استفاده کند.
آموزش مداد دست گرفتن با جوراب
انتهای یک جوراب را طوری برش دهید که یک قسمت برای خروج ۴ انگشت و یک قسمت برای انگشت شست باز شود. دستکش کمک میکند کودک راحت‌تر انشگتانش را روی مداد ثابت نگه دارد. می‌توانید جلو یا روی جوراب را با تزیینات جذاب بپوشانید تا کودک به استفاده از آن ترغیب شود.
آموزش دست گرفتن مداد با توپ
یک دستمال کاغذی، یک گلوله پنبه یا خمیربازی، یک اسباب بازی کوچک یا برگه کاغذ را در مشت کودک بگذارید. طوری‌که با همه انگشتان به جز انگشت اشاره، شست و انگشت میانی آن را نگه دارد. پس کودک ناچارا ۳ انگشت برای نگه داشتن مداد دارد. این روش به خصوص برای آموزش در دست گرفتن مداد به افراد چپ دست مناسب است.
در دست گرفتن سه انگشتی مداد
روش سه پایه یا سه انگشتی به این صورت است که کودک نوک انگشت اشاره و شست را روی مداد قرار داده و با انگشت میانی، محور مداد را می‌گیرد. خود مدل سه انگشتی دو نوع دارد:
- مدل سه انگشتی پویا: مداد با سر انگشتان نگه داشته می‌شود.
- مدل سه انگشتی عرضی: مداد با کناره انگشت شست نگه داشته می‌شود.
کودک برای نوشتن باید بند انگشتان خود را تکان دهد. در غیر این صورت اگر کودک با حرکت دادن دست بنویسد، دست خیلی زود دچار ضعف و خستگی می‌شود. روش سه انگشتی در دست گرفتن مداد کمک میکند کودک خوش‌خط‌تر بنویسد و به دلیل پشتیبانی سایر انگشتان، دست احساس خستگی کمتری داشته باشد.
پیشنهاد مطالعه: قلدری در مدرسه
رفع مشکل مداد دست گرفتن کودکان
کودکان ممکن است برای در دست گرفتن مداد مشکلات مختلفی داشته باشند:
- در دست گرفتن مداد با استفاده از ۴ انگشت
- فشار دادن زیاد مداد روی کاغذ
- محکم فشار دادن مداد بین انگشتان
- حرکت دادن دست به جای بند انگشتان
- این مشکلات می‌تواند نوشتن را به کاری سخت و خسته‌کننده برای کودک تبدیل کند یا باعث پینه و آزردگی پوستی و مفصلی شود.
برای اصلاح مداد دست گرفتن به سن و توانمندی‌های عضلانی کودک توجه کنید و صبور باشید. به مرور و با افزایش سن، در اغلب کودکان مداد دست گرفتن به حالت طبیعی در می‌آید. هرچند بهتر است برای داشتن دست‌خط بهتر، عدم خستگی و زده نشدن کودک از نوشتن، در جهت بهبود این مسئله اقدامات لازم را انجام دهید. علاوه بر به کار بردن روش‌های آموزشی و تمرینی که در بخش‌های قبل توضیح دادیم، کاردرمانی دست، استفاده از برخی ابزارهای کمکی که در بازار موجود است می‌تواند مفید باشد.
تقویت مهارت دست ورزی
یکی از راه‌های مهم و موثر برای کودکانی که نمی‌توانند به درستی مداد را در دست بگیرند، انجام یک سری تمرینات ساده و روزمره برای تقویت انگشتان و بهبود فریند انجام کارهای ظریف با دستان است. برخی از این تمرین‌ها را در ادامه توضیح داده‌ایم:
- نوشتن روی سطوح عمودی مانند تخته سیاه، تخته‌های مغناطیسی روی یخچال، آینه و وایت‌برد، ۳پایه نقاشی
- باز و بسته کردن دکمه‌های لباس
- باز و بسته کردن درب شیشه
- بازی با خمیربازی
اگر احساس می‌کنید مشکلات نوشتاری فرزندتان جسمانی نیست و درباره علل آن تردید دارید، مطلب کودکان دیرآموز را نیز مطالعه کنید.
نکات مهم در آموزش طرز صحیح مداد دست گرفتن
- برای شروع از مدادهایی با قطر بیشتر یا سه‌گوش استفاده کنید.
- برای شروع مداد نوشتن، به کودک مداد نرم و ترجیحا مداد شمعی بدهید.
- بهتر است در ابتدا، مداد کودک زیاد بلند نباشد.
- می‌توانید مداد را از وسط نصف کنید. این کار کمک میکند کودک مجبور شود مداد را با نوک انگشتان شست و اشاره بگیرد و انگشتانش را برای نوشتن حرکت دهد.
- نوشتن را به یک سرگرمی یا بازی تبدیل کنید. اگر کودک برای انجام کارهای مورد علاقه‌اش مانند نقاشی کردن، شروع به مداد دست گرفتن کند، آموزش راحت‌تر خواهد بود.
مشکل مداد دست گرفتن خصوصا در کودکانی که به صورت جهشی درس خوانده‌اند نیز مشاهده می‌شود. بد نیست پیش از تصمیم درباره این موضوع، راهنمای شرایط جهشی خواندن را مطالعه کنید.
سخن پایانی
آموزش طرز صحیح مداد دست گرفتن کودک باعث می‌شود کودک تسلط بیشتری روی مداد و کاغذ داشته باشد، انگشتان احساس خستگی کمتری داشته باشند و کودک بتواند با خط زیباتری بنویسد. بنابراین بهتر است از سن ۹ ماهگی با استفاده از روش‌های ساده و ابتدایی که در این مطلب توضیح دادیم، کودک را برای در دست گرفتن مداد آماده کنیم. پس از آن میتوان برای آموزش در دست گرفتن مداد به کودکان پیش دبستانی از کش یا تکنیک ۳ انگشتی کمک گرفت.
پیشنهاد می‌کنیم سری هم به مطالب شرایط و مدارک لازم برای ثبت نام کلاس اول ابتدایی، بهترین دبستان مشهد و بهترین دبستان های تهران بزنید.
سوالات متداول
- سن ایده آل برای آموزش مداد دست گرفتن چند سال است؟
کودکان از ۹ ماهگی میتوانند به صورت انبری و چکشی مداد و سایر اشیا را در دست بگیرند. از سن ۴ سالگی میتوان به کودکان روش صحیح مداد دست گرفتن را آموزش داد. در ابتدا ممکن است کودک نتواند مانند بزرگسالان مداد در دست بگیرد اما به مرور مهارت نوشتن و در دست گرفتن مداد پیشرفت میکند. - در دست گرفتن سه انگشتی چیست؟
در این مدل که دو نوع پویا و عرضی دارد، کودک مداد را با استفاده از ۳ انگشت اشاره، شست و میانی نگه میدارد و با حرکت دادن بند انگشتان مینویسد. - چگونه میتوان مشکل مداد دست گرفتن کودک را اصلاح کرد؟
نکاتی مانند سه گوش بودن مداد، بلند نبودن طول مداد و استفاده از ابزارهای مخصوص برای عادت دادن کودک به صحیح در دست گرفتن مداد به کودک کمک میکنند. در صورتی که کودک دستان ضعیفی داشته باشد یا ارتباط عصبو عضله در سنین ۴ سال به بالا در او به خوبی شکل نگرفته باشد، گاهی کاردرمانی دست برای نوشتن ضرورت دارد.
