به دلیل گسترده شدن دانش، ابزارها و روش‌ها در همه رشتهها از جمله رشته‌های هنری، شاهد ظهور عناوین مختلف رشته‌های دانشگاهی و رشته‌های هنرستان هستیم که گاهی باعث سردرگمی دانش‌آموزان میشوند. مثلا دانش‌آموزی که به طور خلاصه به تولید پوشاک علاقه دارد، نمی‌داند رشته طراحی دوخت چه فرقی با طراحی لباس دارد؟ آیا دروس این دو تفاوت زیادی در هنرستان و دانشگاه دارند؟ زمینه‌های کاری و درآمد این دو چقدر متفاوت هستند؟ هریک از این رشتهها برای چه افرادی مناسب هستند؟ در این مقاله به پاسخ این ابهامات می‌پردازیم.
تفاوت طراحی دوخت با طراحی لباس
طراحی و دوخت و طراحی لباس دو رشته مجزا هستند که هم در هنرستان و هم در دانشگاه واحدهای درسی متفاوتی دارند. هرچند کلیت حوزه کاری و دروس این دو رشته بسیار به هم نزدیک است. اما از جنبه‌های مختلف، تفاوت‌هایی نیز بین آن‌ها وجود دارد.
تفاوت هدف طراحی دوخت و طراحی لباس
طراح لباس کسی است که رنگ‌ها، بافت‌ها و پارچه‌های مختلف را ترکیب می‌کند تا سبک و مدلی جدید و متناسب با زمان و بازار را تولید می‌کند. طراحان بیشتری نزمان خود را صرف تحقیق، بررسی، برنامه‌ریزی و مفهوم‌سازی می‌کنند. یک طراح لباس قبل از هرچیز به دنبال پیاده‌سازی ایده‌های نوآوردانه است. در حالی‌که یک طراح دوخت می‌خواهد نتیجه کار را با یک دوخت بدون نقص مشاهده کند.
تفاوت طراحی لباس با طراحی دوخت از نظر بازار کار
توقع اصلی که از یک طراح لباس در بازار کار وجود دارد، تسلط بیشتر در مراحل قبل از اجرای کار است. یعنی سلیقه مشتریان را بشناسد، پیش‌بینی مد داشته باشد، بر طراحی لباس‌های مختلف، مد و فشن متناسب با فصل، رنگ‌شناسی، انتخاب پارچه برای کالکشن‌ها مهارت کافی داشته باشد. پس از این مرحله است که یک طراح دوخت به میدان می‌آید و با آگاهی از انواع روش‌ها و اصول الگوسازی تخصصی، برش‌کاری، کار با ابزارهای دوخت و تولید لباس و لوازم جانبی تولید لباس، محصول نهایی را به دست تولیدکننده و مشتری می‌رسانند.
تفاوت طراحی لباس با طراحی دوخت از نظر مهارت‌ها و توانایی‌ها
در طراحی لباس، آن دسته از مهارت‌هایی که مرتبط با طراحی و مراحل پیش‌تولید هستند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند. بنابراین طراحی، نقاشی و آشنایی با اصول زیبایی‌شناسی، نوآوری و خلاقیت محوریت بیشتری دارند. برای یک طراح لباس مهارت‌ها بیشتر در بخش طراحی فیگور، رنگ‌شناسی، پارچه‌شناسی، ایده‌پردازی، کالکشن‌سازی و پورتفولیوسازی است. البته طراحان لباس میتوانند در کنار این موارد، دوخت، الگوسازی و بخش‌های مرتبط با اجرا را هم آموزش ببینند.
اما طراح دوخت بیشتر در زمینه الگوسازی، شناخت و تسلط بر دوخت‌های صنعتی و تخصصی، کار با ماشین‌آلات صنعتی و نساجی، روش‌های دوخت فعالیت می‌کند. هرچند که برای کار در این حوزه‌ها باید با موضوعات مرتبطی مانند طراحی فیگور و رنگ‌شناسی هم آشنایی داشته باشد. برای یک کارشناس طراحی و دوخت، شناخت و استفاده از ابزارها، تکنولوژی‌ها و روش‌های دوخت بخش‌های مختلف لباس و انواع پوشاک و به طور کلی، اجرایی کردن همه آنچه یک طراح لباس انجام داده، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
تفاوت در مقاطع تحصیلی و رشته کنکور
رشته طراحی لباس را می‌توانید از مقطع کارشناسی پیوسته یا کاردانی، در دانشگاه سراسری (با آزمونو بدون آمزون) ادامه دهید. فرقی نمی‌کند درک دام رشته دبیرستان درس خوانده باشید، امکان شرکت در کنکور هنر به عنوان کنکور شناور یا اصلی برای همه رشته‌های نظری (ریاضی، انسانی، تجربی) وجود دارد. اما رشته طراحی و تکنولوژی دوخت برای داوطلبان کنکور، فقط در مقطع کاردانی و در دانشگاههای غیرانتفاعی، آزاد و علمی کاردبری ارائه میشود. پس از فارغ‌التحصیلی از این دوره است که می‌توانید در آزمون کارشناسی ناپیوسته شرکت کنید. همچنین رشته طراحی و دوخت در مقطع دکترا ارائه نمی‌شود اما رشته طراحی لباس تا دکترا هم امکان ادامه تحصیل دارد.
سخن پایانی
به طور کلی میتوان گفت طراح لباس هرآنچه برای مراحل قبل از دوخت و اجرای یک طرح و تولید نیاز است را آموزش می‌بیند و پیش می‌برد. به همین دلیل زمان بیشتری را به تحقیق، بررسی و برنامه‌ریزی اختصاص می‌دهد. اما بیشترین تمرکز طراح دوخت، بر استفاده و به کارگیری روش‌های مختلف اجرای طراحی‌ها است. بنابراین توانمندی عمل بیشتری برای تولید لباس و به‌کارگیری ابزارها، تکنولوژی‌ها و روش‌های دوخت دارد. با وجود این، هر دوی این رشتهها برای فردی که علاقه و استعداد کافی دارد، پردرآمد هستند و بازار کار خوبی دارند. از طرفی این دو رشته مکمل یکدیگر بوده و مانند یک مجموعه عمل می‌کنند.
سوالات متداول
- تفاوت طراحی لباس با طراحی دوخت در چیست؟
یک طراح لباس بیشتر بر مراحل قبل از تولید و دوخت لباس تمرکز و مهارت دارد، اما طراحان دوخت در مرحله اجرایی دوخت و تولید وارد عمل میشوند و مهارتهای اجرایی دارند. از طرفی رشته طراحی و دوخت در مقطع کاردانی، در دانشگاههای آزاد، غیرانتفاعی و علمی کاربردی ارائه میشود و به صورت کارشناسی ناپیوسته است. از طرفی طراحی و دوخت در مقطع دکترا وجود ندارد. - طراحی لباس بهتر است یا طراحی دوخت؟
هردوی این رشتهها بازار کار و درآمد نسبتا مشابهی دارند و از طرفی فارغالتحصیلان هردو رشته، میتوانند توانمندیهای مکمل مربوط به رشته دیگر را هم تقویت کنند. بنابراین اینکه کدامیک بهتر است کاملا به علایق، توانمندیها و اهداف هر فرد بستگی دارد. - امکان ادامه تحصیل در رشته طراحی دوخت و طراحی لباس چه تفاوتی دارد؟
رشته طراحی دوخت فقط تا مقطع کارشناسی ارشد ارائه میشود اما رشته طراحی لباس را تا مقطع دکترا میتوان ادامه داد.
