نبوغ صرفا به معنای هوش و استعداد درسی نیست. نوابغ افرادی هستند که از دانش در جهت هک کردن مغز خود و افزایش کارایی و بهرهوری ذهنی استفاده میکنند. آن‌ها در مدت کوتاه‌تر با راه‌های بهتر، به نتایج خوبی می‌رسند. اینجاست که جنگ همیشگی هوش و تلاش آغاز میشود اما پاسخ ساده است: هوش بدون تلاش یک مهره سوخته است. پس بیایید با هم ببینیم روش درس خواندن نابغه ها چیست و ما چگونه می‌توانیم مانند نوابغ از درس خواندن که همیشه هم لذت‌بخش نیست، عادات بَرنده ایجاد کنیم؟
نابغه ها چگونه درس می خوانند؟
خیلی‌ها معتقد هستند کسی که در تست هوش نمره و IQ بالاتری کسب کند، باهوش‌تر است. برخی می‌گویند چپ‌دست‌ها هوش بیشتر دارند. اما واقعا نابغه بودن یعنی چه؟ نابغه‌ها چگونه نابغه شده‌اند؟ امروزه می‌دانیم هوش یک مسئله چند بعدی است و صرفا به حل تعدادی سوال ختم نمی‌شود. در مطلب انواع هوش راجع به نظریه هوش چندگانه مفصل صحبت کرده‌ایم. اما الگوی نوابغ در مطالعه چند شاخصه مهم دارد:
- کنجکاوی کردن
- بررسی کردن
- تفکر کردن
- تکرار کردن
- عملی کردن
در ادامه توضیح می‌دهیم که هریک از این مراحل در روش درس خواندن نابغه ها معادل چه کاری هستند.
اولین نفری باشید که از اخبار و اطلاعیه‌های مرتبط با پایه تحصیلیتان باخبر میشود!
۶ روش درس خواندن به سبک نابغه ها
آیا احساس می کنید که روش‌های سنتی درس خواندن با سبک یادگیری شما سازگار نیست؟ یا شاید فرد کنجکاوی هستید، دائماً در جستجوی اطلاعات جدید هستید، اما نمی‌دانید چگونه این انرژی را هدایت کنید؟ بد نیست روش‌هایی که افرادی با نبوغ بالا برای درس خواندن، ایجاد عادت و پیشرفت تحصیلی استفاده میکنند را با هم بررسی کنیم. نتیجه چنین روش‌هایی این است که:
- با کیفیت بالاتری یاد می‌گیرید.
- یادگیری سریع‌تر میشود.
- خستگی کمتری احساس می‌کنید.
- درس خواندن برایتان لذت‌بخش میشود.
- مطالب مدت طولانی در ذهنتان می‌مانند.
- می‌توانید به سوالات پیچیده پاسخ بدهید.
ایجاد روتین درس خواندن مانند نابغه ها
روتین چیست و چرا اینقدر در هر موردی به داشتن روتین تاکید میشود؟ پاسخ کوتاه این است: چون ما همیشه انگیزه نداریم. انگیزه موضوعی بسیار وابسته به شرایط روحی، شرایط جسمی، ویژگی‌های شخصیتی و محیط است. بنابراین اگر بخواهیم عملکردمان را به انگیزه گره بزنیم، احتمال اینکه هرگز شروع نکنیم بالا می‌رود. روتین می‌تواند این قاعده را به هم بزند. نابغه‌ها منتظر نمی‌مانند تا انگیزه پیدا کنند، حالشان خوب شود و از چیزی لذت ببرند تا آن را شروع کنند. بلکه یک روتین طراحی میکنند، روندی که هر روز به شیوه‌ای مشابه تکرار شده و در نهایت به یک عادت تبدیل میشود.
همه بخش‌های روتین درس خواندن نوابغ مربوط به خود مطالعه نیست! بلکه می‌تواند شامل مدیتیشن قبل از مطالعه، خوردن یک فنجان دمنوش مورد علاقه، مرتب کردن اتاق و حرکات کششی بین ساعت‌های درسی باشد. ۳ قانون طلایی روتین درس خواندن به سبک نابغه ها این است:
- آنچه دوست دارید را با آنچه به سختی انجام می‌دهید ترکیب کنید.
- برای شروع فقط شروع کنید.
- هر روز روتین را تکرار کنید تا به عادت تبدیل شود (معمولا هر ۴۰ روز یک عادت جدید در انسان شکل می‌گیرد و به ثبات می‌رسد).
برنامه ریزی برای درس خواندن به روش نابغه ها
نوابغ باری به هر جهت پیش نمی‌روند. هر روز صبح که بیدار می‌شوند فکر نمی‌کنند که امروز چه کنند. روش درس خواندن نابغه ها مبتنی بر برنامه‌ریزی و زمان‌بندی اصولی است. برخی از این اصول این‌ها هستند:
- اهداف کوتاه مدت و بلند مدت تعیین کنید.
- برنامه‌ریزی را در بازه‌های مختلف روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه انجام بدهید.
- درس‌ها و کارهایی که در طول یک روز دارید را اولویت سنجی کنید و به ترتیب اولویت انجام دهید.
تکنیک‌های بیشتر و دقیق‌تر را در دو مطلب ۱۶ تکنیک برنامه ریزی درسی و اولویت بندی با ماتریس آیزنهاور بخوانید. اما اگر نمی‌دانید چطور برنامه بنویسید و از چه ابزارهایی کمک بگیرید، دو مطلب اپلیکیشن های برنامه ریزی و بولت ژورنال راه‌گشایتان هستند.
استراتژی های درس خواندن به سبک نابغه ها
به نظرتان مطالعه چیست!؟ آیا روخوانی کردن مطالعه است!؟ مطالعه یعنی بارها یک مبحث را مرور کنیم؟! هیچکدام این‌ها مطالعه موثر و کارامد نیستند. با روش‌های سطحی و معمول، شما شاید فقط برای مدت کوتاهی بتوانید مطلبی را حفظ کنید. اما نمی‌توانید آن را عمیق یاد بگیرید، نمی‌توانید به سوالات مفهومی پاسخ بدهید و نتیجه خوبی عایدتان نمی‌شود. بیایید ببنیم نوابغ چگونه یاد میگیرند که فراموش نمی‌کنند و می‌توانند به پیچیده‌ترین مسائل پاسخ بدهند؟ الگوی رفتاری درس خواندن نابغه ها اینگونه است:
- نابغه‌ها مفهومی و عمیق درس میخوانند: مطالعه فعالانه را به کمک روش فاینمن و مطلب مفهومی درس خواندن انجام دهید.
- ارتباط بین مباحث و موضوعات مختلف را کشف میکنند.
- کنجکاو هستند و متکی به چیزی که در کتاب نوشته شده نمی‌مانند: از منابع کمکی یا اینترنت استفاده کنید.
- ایده‌ها و آموزه‌ها را به صورت عملی بررسی میکنند: سوال بپرسید و آزمایش کنید.
- هنگام مطالعه درباره چرایی و چیستی آنچه میخوانند سوال میکنند: تمرین حل کنید.
- مطالبی که میخوانند را برای خودشان یا دیگران با ذوق و شوق توضیح می‌دهند؛ اغلب نوابغ میل به آموزش دارند.
- همه نوابغ یک دفتر یا دفترچه یادداشت دارند که در آن برداشت‌ها، خلاصه‌ها و افکارشان درباره مطالب را مو به مو می‌نویسند: یادداشت برداری و خلاصه نویسی کنید.
- مطالب را در ذهنشان تصویرسازی میکنند و اطلاعات را به صورت مشتی از کلمات نمی‌بینند: از تکنیک های سریع حفظ کردن استفاده کنید.
- دائم در ارتباط با مبحث و درگیر با یادگیری هستند: مرور کنید.
این الگو را تکرار کنید و نتیجه را ببینید!
استراحت به شیوه نوابغ: تکنیک چرت زدن ادیسون
حتما افرادی را دیده‌اید که با کمترین زمان مطالعه بیشترین نتیجه را میگیرند. شاید شما کمتر از آن‌ها می‌خوابید، تمام وقت در حال مطالعه هستید اما چرا نمرات پایین‌تری دارید!؟ یک اصل مهم این است که همان اندازه که باید برای درس خواندن برنامه ریزی کنید، باید برنامه تفریح، استراحت و خواب شبانه عمیق داشته باشید. قرار است بقیه ساعت‌ها حسابی از مغزتان کار بکشید. تکنیک چرت زدن ادیسون هم بر همین اصل تکیه دارد. وقتی ادیسون دچار خستگی شدید می‌شد، در هر دست خود یک توپ می‌گرفت و می‌خوابید. به محض شروع خواب عمیق، توپ از دست او رها شده و باعث بیداری او می‌شد. ادیسون بسیاری از مسائل دشوار را پس از این چرت کوتاه حل می‌کرد! بعدها مطالعات نشان داد که چرت زدن ۲۰ دقیقه‌ای در زمان انجام کارهای پیچیده، خلاقیت را تقویت می‌کند.
بازنگری مسیر و عیب یابی در مطالعه نبوغانه
آیا همه نوابغ مانند هم درس میخوانند؟ آیا همیشه به درستی برنامه‌ریزی می‌کنیم؟ آیا می‌توانیم اتفاقات، تغییرات و نتایج را دقیق پیش‌بینی کنیم؟ طبیعتا خیر. پایبندی به اصول و اهداف کلی به معنای این نیست که باید پیوسته آنچه انجام داده‌ایم را تکرار کنیم. مهمترین دستاوردها در زندگی نوابغ، حاصل شکست‌ها و نتایج منفی آن‌ها بوده است. از طرفی هزاران روش برنامه‌ریزی داریم و هزاران فرد با ویژگی‌های متفاوت. باید این روشها را برای خودتان بهینه‌سازی و حتی شخصی‌سازی کنید. بنابراین:
- با در نظر گرفتن اصول مهم، روش‌های مختلف مطالعه و برنامه‌ریزی را تست کرده و بهترین مدل برای خودتان را پیدا کنید.
- در طول مسیر نتایج را بررسی کنید. آیا مفهومی یاد گرفتید؟ خوب حفظ شدید؟ دچار فرسودگی جسمی و روانی نشده‌اید؟ معیارهای مختلفی را در نظر بگیرید و بهینه بودن روش‌های مطالعاتی را بسنجید.
روش درس خواندن نابغه ها با مدیریت ذهن
ذهن آشفته، بدن پر از استرس و درونی بدون اعتماد به نفس نمی‌تواند در مدت طولانی به هیچ مسیری پایبند بماند. چون دائم خودش را زیر ذره‌بین می‌گیرد و انتظار پیشرفت‌های بزرگ با قدم‌های کوچک دارد. اگر همه ابزارها را فراهم کنید اما نتوانید ذهن خود را تحت کنترل بگیرید، چیزی درو نخواهید کرد. نابغه ها چگونه درس می خوانند که نا امید نمی‌شوند و از نظر روانی قوی هستند؟ آن‌ها به اصول زیر باور دارند و به آن‌ها عمل میکنند به همین دلیل دچار سرخوردگی کمتری می‌شوند و به سرعت خود را بازیابی میکنند:
- در مسیر درسی نباید خودتان را به جز روند پیشرفت گذشته خودتان، با روند پیشرفت هیچکس مقایسه کنید.
- بهترین نتیجه برای افراد مختلف متفاوت است بنابراین خودتان را مقایسه نکنید.
- باید اهدافتان را متناسب با زندگی، شرایط، آرزوها، نیازها و توانمندی‌هایتان در نظر بگیرید. در هدف‌گذاری تقلید نکنید.
- افراد در زمان‌های متفاوتی به نتیجه مطلوب می‌رسند، باید بپذیریم که زمان رسیدن به نتیجه برای افراد مختلف می‌تواند متفاوت باشد.
- مسیر موفقیت یک خط شیبدار نیست و موفقیت یک نقطه پایان ندارد. باید به این باور برسید که مسیر موفقیت یک منحنی سینوسی است و بالا و پایین‌های زیادی دارد.
سخن پایانی
در پایان لازم است یک نکته مهم را بدانیم، اینکه پیاده‌سازی چنین روش‌هایی برای همه امکان‌پذیر است و نیاز به ضریب هوشی بالایی ندارد. همه این راهکارها به نوعی مهارت هستند، مهارت‌هایی قابل یادگیری، قابل انجام و قابل بهبود. شاید برخی از افراد، نبوغ استفاده از این روشها را به صورت ذاتی داشته باشند و از سنین کم اتوماتیک‌وار تکرار کنند. اما سایر افراد هم می‌توانند با الگو برداری، تمرین تکرار بیشتر به همان نتیجه برسند. در نهایت اگر در درس خواندن دچار عدم تمرکز، افت امید و انگیزه میشود به حدی که از کنترل خارج است، همیشه می‌توانید از روانشناسانی که در این زمینه تبحر دارند کمک بگیرید. مشکلات روحی دلایل گسترده و درمان‌های تخصصی نیاز دارند.
سوالات متداول
- روش درس خواندن نابغه ها متفاوت است؟
بله، البته اینجا منظور ما از نبوغ لزوما هوش نیست. اما نوابغ در درس خواندن اصولی دارند که کارایی و بهرهوری را افزایش میدهد. در این مطلب این روشها را توضیح دادیم. - درس خواندن به سبک نابغه ها چه مزیتی دارد؟
نوابغ چه به صورت ذاتی چه بر اساس مهارتآموزی طوری درس میخوانند که مطالعه با کیفیتی دارند، حافظه قویتر میشود، تمرکز دارند،کمتر احساس خستگی و ناتوانی میکنند، لذت میبرند و در نهایت بسیار عمیق یاد میگیرند و خلاقانه عمل میکنند. - چطور به روش درس خواندن نابغه ها پایبند باشیم؟
- اگر مشکل شما در استمرار است باید مانند نوابغ با اهمالکاری و استرس مبارزه کنید. ایجاد روتین، عادتسازی اصلیترین راه حل و مراجعه به روانشناس برای بهبود ریشهای مشکلات روحی، راهگشا هستند.
