فرقی نمی‌کند پدر یا مادر باشید یا خواهرزاده و برادرزاده کوچکی در خانواده داشته باشید، ساعت‌های زیادی در هفته کودک از شما می‌خواهد با او بازی کنید. چالش اغلب بزرگسالان این است که بازیهای رایج کودکان آنها را خسته میکند و از طرفی خود بچه‌ها از بارها تکرار کردن یک بازی ساده خسته نمی‌شوند. اما به جز بازیهای رایج ساخته خود کودکان، بازیهای مفرح بسیاری وجود دارد که میتوان در هر فرصتی آنها را با کمترین امکانات انجام داد. بازی دو نفره فرصتی برای سرگرم کردن هدفمند کودکان است اما برای بزرگسالان نیز جذابیت‌های خاص خود را دارد. در این مطلب بهترین بازی های دو نفره در خانه را توضیح داده‌ایم که با ساده‌ترین وسایل در خانه قابل انجام هستند.
مزیت بازی های دو نفره
در این مطلب منظور از بازیهای دو نفره بازی‌هایی هستند که بدون استفاده از هرگونه وسیله الکترونیکی مانند موبایل انجام شوند. این نوع بازی دو نفره در خانه برای سرگرم کردن دو کودک، خواهر و برادر، دوستان یا سرگرمی مراقبین و کودک، بسیار کاربردی هستند. اما این تنها دلیل مناسب برای انجام این نوع بازیها نیست. مزیت اصلی بازی دو نفره در خانه وادار کردن کودکان به ایجاد ارتباط با دیگری است. برخلاف بازی‌هایی که با موبایل و تبلت انجام میشوند، این بازیها نیازمند فعالیت فیزیکی، تمرکز، استفاده از تخیل، خلاقیت و انواع هوش تصویری و هندسی کودکان هستند. در حالی‌که اغلب اپلکیشن‌های بازی، با گرافیک زیبا یا ایجاد هیجان شدید، منجر به افزایش استرس و اضطراب کودکان میشوند. ما در مقاله مقایسه اسباب بازی سنتی با دیجیتال، به‌صورت کامل مزایا و معایب هر کدام را بررسی کرده‌ایم.
پیش از این درباره قوانین استفاده از موبایل برای کودکان و نوجوانان صحبت کرده‌ایم. همچنین در مقاله‌ای دیگر راهنمای سن مناسب خرید موبایل و تبلت برای کودکان را در اختیار شما قرار داده‌ایم. اغلب بازیهای دو نفره طوری طراحی شده‌اند که علاوه بر سادگی، مفرح و آموزنده باشند و مهارت‌ها و توانمندیهای مختلف را در کودکان تقویت کنند.
انواع بازی دونفره با وسایل ساده
کودکان به بازی‌هایی نیاز دارند که فعالیت ذهنی، فیزیکی و ارتباطی آنها را ارتقا بدهد. بازی‌هایی که در ادامه معرفی کرده‌ایم، هریک به نحوی در ارتقای ادراک، تحلیل، اعتماد به نفس، حفظه، هماهنگی عصب و عضله و کاهش استرس و تنش کودکان موثر هستند. در ادامه چند نمونه بازی های دونفره بدون وسیله برایتان توضیح داده‌ایم.
بد نیست سری هم به مطلب نقش بازی در رشد کودکان بزنید تا با ۱۱ مزیت بازی آشنا شوید.
بازی دونفره واکنش
برای تهیه این بازی به یک کارتن، تعدادی توپ کوچک (یا مهره‌هایی با ارتفاع کم) و دو عدد کش نیاز دارید. توجه کنید که خطر بلعیدن توپ در این بازی وجود دارد بنابراین کودکان فقط با نظارت یک بزرگسال این بازی را انجام دهند. نسخه آماده این بازی نیز در بازار وجود دارد. اما با همان وسایل ساده هم می‌توانید این ایده بازی دو نفره را انجام دهید. دیواره‌های یک کارتن کوچک را برش دهید و کوتاه کنید طوری که داخل جعبه قابل دسترسی باشد. کارتن را با گذاشتن یک تکه صفحه کارتنی یا مقوایی محکم، به دو بخش تقسیم کنید. در وسط و پایین این صفحه جداکننده، باید یک سوراخ برای عبور توپ‌ها وجود داشته باشد. دو قطعه کش را به اندازه عرض کارتن برش بزنید.
دو سر کش را طوری که دیواره کارتن بچسبانید که وقتی کش را به سمت غقب می‌کشید، به اندازه کافی برای پرتاب توپ کشیده شود. بازیکنان به تعداد مساوی توپ در اختیار دارند. هر بازیکن درتنوبت خود یک توپ را جلو کش قرار می‌دهد و با ایجاد کشش و در نظر گرفتن جهت مناسب سعی میکند توپ را از سوراخ وارد زمین حریف کند. هرکسی که زودتر تمام توپ‌هایش را وارد زمین بازی حیف کرد یا تعداد بیشتری توپ در زمین رقیب داشت برنده بازی واکنش است. این بازی انجام حرکات ظریف، دقت، هماهنگی دست و چشم و تمرکز را در کودکان تقویت میکند.
بازی دو نفره قایم موشک کارتی
یکی از انواع بازی های دونفره جذاب برای کودکان، بازی‌هایی هستند که با تصاویر و حدس زدن سر و کار دارند. تعلیق و هیجان و سیستم پاداش‌دهنده‌ای که در این بازی وجود دارد کودک را ترغیب به دقت و تمرکز بیشتر میکند. بازی قایم موشک کارتی هم یکی از انواع بازیهای تصویری است که باعث تقویت حافظه کوتاه‌مدت بچه‌ها می‌شود. برای درست کردن نسخه خانگی این بازی، به وسایل و طی کردن مراحل زیر نیاز دارید:
- تعدادی کارت که به شکل دلخواه (مربع، دایره یا مستطیل) برش داده‌اید.
- کارت‌های رنگی (با کاغذ رنگی، فوم یا مقوای رنگی) هم‌اندازه کارت‌های بازی
- تاس بازاری یا ساخته شده با مقوا
روی هر کارت تصویر یک شئ، میوه یا حیوان را بکشید. نصف کارت‌های تصویر را روی زمین می‌گذاریم. وقتی هر دو نفر تمام تصاویر را دیدند و به خاطر سپردند، روی تعدادی از کارت‌ها، کارت‌های رنگی قرار می‌دهیم طوری که تصویر کارت مشخص نباشد. برای کودکان بهتر است با تعداد کم مثلا ۵ کارت این کار را انجام دهید. بعد بازیکنان به نوبت تاس می‌اندازند. هر رنگی آمد باید تصویر زیر آن رنگ کارت را حدس بزنید. اگر بازکین درست حدس زد کارت تصویر را به عنوان امتیاز برای خودش برمی‌دارد در غیر این صورت کارت رنگی را روی کارت دیگری قرار می‌دهد. برنده کسی است که تعداد بیشتری کارت تصویر را جمع کرده باشد. این بازی علاوه بر هیجان بالا، حافظه کودکان و هوش تصویری آنها را تقویت کرده و باعث افزایش سرعت عمل می‌شود. درباره بازی هایی برای تقویت خلاقیت کودکان نیز مطالعه کنید.
بازی ۲ نفره پاتک
پاتک برای کودکان ۵ سال به بالا تولید شده اما برای بزرگسالان هم جذابیت دارد و میتوان آن را دو یا چندنفره انجام داد. یکی از هدف‌های اصلی بازی های ۲ نفره مانند پاتک، ایجاد تعادل بین فعالیت نیم‌کره چپ و راست مغز است. علاوه بر این قدرت تمرکز و توجه، تشخیص الگوها، مهارت واکنشی، توانایی تصمیم‌گیری، تحلیل سریع و سرعت عمل را هم تقویت میکند. پاتک هم به صورت بازاری وجود دارد و می‌توانید آن را آماده خریداری کنید. هم با ساده‌ترین وسایل در خانه قابل تهیه است:
- تعدادی المان (۵ المان پیشنهادی طبق مونه موجود): این المان‌های می‌توانند هر چیزی مانند عروسک کوچک، یک مکعب کوچک، دکمه یا ترکیبی از اسباب‌بازی‌های کودچک کودک باشند. هر المان باید رنگ متفاوتی داشته باشد.
- تعدادی کارت: مثلا ۲۰ تا ۴۰ کارت را تهیه کنید و روی آن تصویری از ترکیب المان‌ها و رنگ‌ها را بکشید.
قوانین بازی به این صورت است:
- المان‌ها و کارت‌ها را وسط میز می‌گذاریم و یک کارت را روی زمین می‌اندازیم.
- اگر تصویر شامل یک المان با رنگ واقعی خودش بود، بازیکنان باید سریعا آن المان را بردارند (کارت به کسی که المان را زودتر برداشته تعلق می‌گیرد و به عنوان کارت امتیاز ذخیره می‌شود).
- اگر هیچ المانی با رنگ واقعی خودش روی کارت نباشد، باید المانی را بردارید که در تصویر نیست.
- اگر فقط یکی از نمونک‌های داخل تصویر با رنگ واقعی‌اش داخل تصویر بود، باید همان المان را بردارید.
- اگر همه المان‌های تصویر با رنگ واقعی خودشان وجود داشته باشند، باید المانی را بردارید که در تصویر نیست.
- اگر هیچ المانی با رنگ واقعی در تصویر نباشد، باید المانی را بردارید که رنگ آن را در تصویر نمی‌بینید.
در انتها و با تمام شدن کارت‌ها، هرکسی که بیشتری تعداد کارت را داشته باشد برنده است. پیشنهاد می‌کنیم به طور خاص معرفی بازی های گروهی برای کودکان را نیز بخوانید.
بازی دو نفره تیزبین
این بازی همانطور که از نام آن پیدا است بیشتر به تقویت ارتباط بینایی و عضلات، سرعت عمل، تمرکز و توجه کمک میکند. این بازی یکی از روش های خلاقانه آموزش زبان به کودکان محسوب می‌شود. همچنین می‌توانید برای تمرین کلمات فارسی، مکان‌های تاریخی، آموزش حیوانات، غذاها یا اشکال هندسی آن را انجام دهید. با اضافه کردن رقابت و هیجان، میتوان از این بازی برای آموزش استفاده کرد. فرقی نمی‌کند از چه دسته تصاویری استفاده کنید چون اساس بازی تیزبین یکسان است و برای آن فقط به تعدادی کارت و خودکار یا مداد رنگی نیاز دارید. این بازی برای کودکان ۲ سال به بالا مناسب است و بستگی دارد از چه تصاویری استفاده کنید. ۳۱ کارت را برش دهید. روی هر کارت ۸ المان (کلمه، تصویر حیوان، مکان تاریخی یا هر چیز دیگری) را بکشید. روی کارت‌های مختلف این ۸ تصویر را با رنگ‌های متفاوت تکرار کنید. در هر دور بازی دو کارت را روی زمین بیندازید. هر فردی که زودتر تشخیص بدهد کدام دو المان بین دو کارت مشترک است در آن دور برنده است. این بازی حافظه دیداری را تقویت میکند و سرعت واکنش را بالا می‌برد.
بازی های دونفره خنده دار بدون وسیله
نباید فراموش کنیم که یکی از جذابیت‌های بازی های ۲ نفره در خانه برای کودکان شادی و رهایی آنها از افکار ناخوشایند است. در ادامه بازی های دونفره خنده دار را معرفی کرده‌ایم که برای کودکان و حتی والدین مفرح و جذاب است.
بازی دونفره لی لی دست و پا
لی لی با دست و پا از بازی های دونفره خنده دار است که میتوان تکی یا به صورت رقابتی و دو نفره آن را انجام داد. این بازی شبیه بازی دونفره دخترانه لیلی است که در گذشته انجام می‌شد. کافی است روی یک سطح مثل پارچه، کاغذ یا فوم، الگوهای متنوعی از دست و پا را بکشید. با این الگوها یک مسیر طراحی کنید. بازیکنان باید یکی یکی طبق الگوها دست و پای خود را روی الگوها بگذارند و تا انتهای مسیر بروند. این بازی علاوه بر مفرح بودن به دلیل موقعیت‌های خنده‌داری که با دست و پا ایجاد می‌شود، باعث هماهنگی بهتر دست و پا و بهبود حفظ تعادل می‌شود. برای آشنایی با سایر بازی‌هایی که به تقویت حواس کودکان کمک میکنند، مطالعه مقاله بازی های حسی برای کودکان را فراموش نکنید.
بازی دو نفره فکری در خانه
بازی ۲ نفره فکری و استراتژیک نیازمند تفکر منطقی، تحلیل و حافظه قوی است. به همین دلیل فواید زیادی برای کودکان دارد. در ادامه چند مدل بازی فکری در خانه بدون وسیله دو نفره را معرفی کرده‌ایم.
بازی دونفره کندوی زنبور عسل
این بازی رده سنی بالاتری دارد و می‌توانید این بازی نشستنی دو نفره را با کودکان بالای ۹ سال انجام دهید. برای ساخت مدل ساده‌تر این بازی، ۱۱ کارت ۶ ضلعی (با اضلاع تا ۲ سانتی‌متر) را با مقوا برش بزنید. اگر بتوانید از دو رنگ زمینه مقوا استفاده کنید بهتر است چون مانند شطرنج هر بازیکن در این بازی یک رنگ دارد. روی ۱۱ کارت هر فرد، با رنگ‌های متفاوت برای هر دسته، اشکال زیر را بکشید:
- ۳ کارت ملخ: ملخ میتواند پرش کند و در اولین ۶ ضلعی فرضی خالی بنشیند.
- ۳ کارت مورچه: مورچه میتواند در کل کندوی ایجاد شده، روی اضلاع حرکت کند.
- ۲ کارت عنکبوت: عنکبوت حرکت ۳ تایی دارد و در یک جهت حرکت میکند.
- ۲ کارت سوسک: در هر نوبت فقط توانایی جابجایی به اندازه یک خانه دارد اما میتواند روی مهره کناری خود بنشیند. در این صورت مهره زیرین قابلیت حرکت خود را از دست می‌دهد. همچنین مهره حریف را خنثی میکند و بازیکن میتواند در ادامه زنجیره‌ای از مهره خودش ایجاد کند. سوسک حریف فقط در صورتی خنثی می‌شود که یک مهره سوسک روی آن بگذارید/
- ۱ ملکه: در هر نوبت فقط یک خانه (۶ ضعلی نامرئی) میتواند حرکت کند.
بازیکن اول یک مهره داخل بازی می‌گذارد. بازیکن دوم نیز یک مهره خود را به یکی از اضلاع مهره داخل بازی می‌چسباند. بعد از اینکه هر بازیکن یک مهره را وارد بازی کرد، دیگر هیچ‌یک از بازیکنان نمی‌توانند مهره‌ای که تازه وارد بازی می‌شود را در کنار مهره بازیکن حریف بچسبانند. حرکت‌‌ها در بازی باید به شکل سریدن باشند و نباید هیچ مهره‌ای را با فاصله قرار داد. هدف نهایی این بازی این است که ملکه خود را از محاصره شدن ۶ ضلع آن با مهره‌های حریف، نجات بدهیم. هر بازیکن فرصت دارد تا حرکت چهارم، ملکه را وارد بازی کند. بعد از ورود زنبور مهره‌های مختلف داخل کندو، توانایی حرکت کردن پیدا میکنند. بعد از ورود ملکه، بازیکن ۲ انتخاب دارد:
- حرکت یک مهره در داخل
- وارد کردن یک مهره به داخل بازی
سخن پایانی
بسیار پیش می‌آید که کدوک با مراقب خود (والدین، پرستار یا یکی از اقوام) تنها باشد. اغلب کودکان نیاز به همبازی و همراهی دیگران دارند. اما چگونه میتوان کودک را به خوبی سرگرم کرد که برای ما خسته‌کننده نباشد؟ کودکان علاقه زیادی به تکرار مداوم دارند و معمولا خیلی دیرتر از بزرگسالان انرژی و انگیزه خود را برای ادامه از دست میدهند. اینجاست که مراقبین معمولا کم می‌آورند و ممکن است برای از سر باز کردن، کودک را با یک موبایل یا تبلت تنها بگذارند. آسیب‌های ناشی از کار با موبایل، آن هم از سن کودکی، بر هیچکس پوشیده نیست.
بنابراین بهترین راه چاره پیدا کردن بازی های دونفره بدون گوشی است. در این مقاله ۶ ایده بازی دو نفره را معرفی کردیم که می‌توانید با آنها ضمن تفریح، مهارت‌هایم ختلف کودک را تقویت کنید. این بازیها روش خوبی برای مشغول کردن کودکان همبازی یا کودک و مراقب هستند. پیشنهاد می‌کنیم درباره دوست‌یابی در دوران کودکی، سری هم به دو مطلب دوست یابی کودکان در مدرسه و دوست خیالی کودکان بزنید.
سوالات متداول
- مزیت بازی دونفره در خانه چیست؟
تعداد شرکتکنندهها کم است بنابراین کودک میتواند فقط با همراهی یک نفر دیگر به خوبی سرگرم شود. این بازیها در عین سرگرمکنندگی، معمولا فعالیت فیزیکی یا فکری بیشتری نسبت به اپلکیشنها نیاز دارند. بنابراین میتوان از بازی دونفره برای بهبود توانمندیهای مختلف کودکان بهره برد. در عین حال اغلب این بازیها یا نیاز به وسیله خاصی ندارند یا به سادگی با وسایل ساده قابل تهیه هستند. - کدام بازی های دونفره برای تقویت مهارت فیزیکی کودکان مفید هستند؟
در این مقاله بازی لیلی دست و پا را معرفی کردیم که کمک میکند کودکان بتوانند در وضعیتهای مختلف تعادل خود را حفظ کنند. انواع بازیهای دونفره با توپ نیز به دلیل درگیر کردن عضلات بدن و چشم کودک، هماهنگی بین عصب، عضله و بینایی را افزایش میدهند و در عین حال به دلیل فعالیت، باعث تخلیه انرژی، بهبود احساسات مثبت و بالا رفتن سوخت و ساز کودک میشوند. - کدام بازی های دو نفره برای حافظه و هوش تصویری کودک را تقویت میکنند؟
انواع بازیهای کارتی که بر مبنای تشابه تصویر و رنگ یا به خاظر سپردن آنها هستند، در تقویت حافظه دیداری نقش موثری دارند. از انواع بازی دونفره فکری در خانه میتوان به پاتک، تیزبین، کندو، واکنش و قایمموشک کارتی اشاره کرد که در این مقاله آنها را معرفی کردیم.
