مغز شما درست مثل یک ماهیچه عمل میکند که اگر برنامه مناسبی به آن ندهید، ممکن است به جای تقویت شدن تحلیل برود یا حتی باعث پسرفت شود. بنابراین اگر می‌خواهید در فصل امتحانات نهایت استفاده را از ذهن خود ببرید باید مسیر درست را از برنامهریزی، تا تکنیکهای مختلف به کار ببندید. تا پایان این مقاله همراه ما باشید تا از روش های برنامه ریزی برای امتحان را خصوصا در ایام فرجه‌ها بگوییم.
اگر دانش‌آموز پایه‌های نهم و دوازدهم هستید پیشنهاد می‌کنیم از رموز طلایی مطلب موفقیت در امتحان نهایی هم استفاده کنید.
روش های برنامه ریزی برای امتحان
کمبود زمان و استرس بالا مهمترین چالش‌های برنامه ریزی برای امتحانات هستند. اگر در طول ترم هم خوب مطالعه نکرده باشید، اهمیت برنامهریزی و زمانبندی در زمان امتحانات بیشتر می‌شود. هدف از چیدن یک برنامه اصولی در این دوره، صرفا این است که بهترین نتیجه را نسبت به وضعیت درسی‌تان بگیرید. بنابراین اگر در درسی بسیار ضعیف هستید یا در طول ترم اصلا مطالعه نداشته‌اید، باید نگاه واقع‌بینانه‌تری نسبت به نمرات داشته باشید اما ناامید نشوید. در ادامه مهمترین نکاتی که کمک میکند بهترین نتیجه ممکن را بگیرید، توضیح داده‌ایم.
نکات طلایی مطلب ۲۰ باید و نباید شب امتحانی را هم از یاد نبرید.
کنترل استفاده از موبایل و رسانه‌ها
هرچند مغز انسان بسیار خارق‌العاده و هوشمند است، اما مانند هر سیستم هوشمند دیگری باگ‌هایی دارد! یکی از باگ‌های ذهن این است که وقتی تحت فشار و استرس یا اضطرار باشد، برای پایین آوردن اضطراب و حفظ بقا، به دنبال انجام کارهای متفرقه و تفننی می‌رود. برای همین بسیاری از افراد درست در شب امتحان یا روزها و ساعات حساس زندگی‌شان، به سراغ شبکه‌های اجتماعی، بازی‌کردن و فیلم‌دیدن می‌روند. بنابراین:
- در زمان مطالعه موبایل، تبلت و تلویزیون را در دورترین نقطه از میز مطالعه قرار دهید.
- یک زمان مشخص در روز برای دیدن فیلم یا کار با موبایل در نظر بگیرید و به آن‌پایبند باشید.
- زمان استفاده از موبایل و اپلیکیشن‌ها را با استفاده از برنامه‌های محدود کننده تنظیم کنید.
- یک ساعت قبل از خواب و تا یک ساعت بعد از بیدار شدن از گوشی استفاده نکنید.
پینشهاد مطالعه: 7روش برای کاهش استرس امتحان
اولویت بندی کردن درس ها
به همان دلیلی که در بخش قبلی گفتیم، مغز تمایل دارد در زمان امتحانات انواع و اقسام کارهای متفرقه را قبل از کارهای مهم پیگیری کند. اولین قدم این است که متوجه این عملکرد مغز باشید و آن را با یک اولویتبندی اصولی به دام بیندازید. روش‌های مختلفی مانند ماتریس آیزنهاور برای اولویت بندی کردن کارهایتان بهره ببرید.
زمانبندی کردن برای هر درس
به هر درس چقدر زمان بدهیم؟ این سوالی است که باید از خودتان بپرسید و پاسخ درستی به آن بدهید. هر درس با توجه به ماهیت آن و وضع درسی خودتان، نیازمند ساعت متفاوتی از مطالعه و تمرین کردن است. بنابراین سهم مطالعه هر درس را بدون توجه به علاقه‌تان انتخاب کنید. مطلب خواندن درسی که از آن متنفرید هم به شما کمک میکند.
استفاده از روش های تندخوانی
ما معمولا در مطالعه کلمه به کلمه می‌خوانیم، درک می‌کنیم و پیش می‌رویم. به این ترتیب ۱۵۰ تا ۲۵۰ کلمه در دقیقه (حدود ۴۰ صفحه در ساعت) قابل خواندن است. اما در مدت زمان کوتاه و فرجه امتحانات، نیاز داریم که از روش سریع‌تری استفاده کنیم که مانع از اتلاف زمان و انرژی شود. تندخوانی اصول و روش خاصی دارد و به معنای از بین بردن کیفیت مطالعه نیست. این روش را در مقاله دیگری با عنوان روش های تندخوانی به طور کامل توضیح داده‌ایم.
استفاده از تکنیک های حفظ کردن
در مورد حفظ کردن مطالب هم باید دوباره به باگ‌های مغزمان برگردیم! شاید حفظ کردن چند صفحه ساده به نظر برسد، اما وقتی پای ۲۰۰ صفحه مطلب و جزوه و چندین درس طی دو هفته در میان است، با انبوهی از اطلاعات تلنبار شده روبروییم. حالا دیگر کار چندان ساده و سطحی به چشم نمی‌آید. اینجاست که باید به دنبال تکنیک حفظ درس باشید. روش‌هایی که کمک می‌کنند:
- مطالب را فراموش به خاطر بسپارید.
- مفهومی یاد بگیرید و در عین حال خوب حفظ شوید.
- بتوانید در شرایط استرس‌زا مطالب را بدون به هم‌ریختگی به یاد بیاورید.
- جزییات را حفظ کنید.
- زمان کمتری برای تکرار و یادآوری صرف کنید.
انتخاب منابع مطالعاتی استاندارد
منابع زیاد و متنوع فقط وقت شما را می‌گیرند و احتمالا اضطراب و وسواس ذهنی‌تان را بیشتر می‌کنند. منبعی که معلم معرفی کرده یا یکی از بهترین منابع را انتخاب کنید و به مطالعه و تمرین همان منبع پایبند بمانید. استفاده از نمونه سوالات سال‌های قبل را هم فراموش نکنید. منابع آزمون‌های قبلی در درک نحوه طراحی سوالات و پیدا کردن نقاط ضعف بسیار مفید هستند.
روش مطالعه اختصاصی دروس
برنامه ریزی برای امتحان در دروس مختلف بنا بر حفظی، تحلیل یا محاسباتی بودن، متفاوت است. دروس حفظی نیاز به تکرار بیشتر و رعایت فواصل بین تکرارها دارند. از طرفی حتما باید از تکنیکهای حفظ کردن، سریع خواندن و یادداشت‌برداری استفاه کنید تا راندمان مطالعه و احتمال به یاد ماندن مطالب در ذهنتان را بیشتر کنید. پیش از این اختصاصا درباره روش مطالعه عربی برای امتحان گفته‌ایم.
یادداشت برداری و خلاصه نویسی
در امتحانات پایان ترم با حجم زیادی از مطالب روبرو هستیم. ضمن اینکه در یک مدت کوتاه باید امتحانات متعددی را بگذرانیم. استفاده از تکنیک های خلاصه برداری و یادداشت بهترین راه برای این است که:
- مطالب بهتر در ذهنمان جای بگیرند.
- به اطلاعات و داده‌های ذهنمان سر و سامان بدهیم.
- اشتباهات و جاهایی از درس که متوجه نشدیم را پیدا کنیم.
- در زمان جمع‌بندی با سرعت بیشتری مرور کنیم.
- قبل از امتحان مرور سریع داشته باشیم.
در نظر گرفتن زمان مناسب برای استراحت و تغذیه کافی
برنامه ریزی برای امتحان فقط به زمان و نحوه مطالعه شما محدود نمی‌شود. بخشی از یک برنامه اصولی، توجه به زمان خواب، استراحت و تغذیه مناسب برای این ایام است.
- تغذیه در امتحانات باید غنی از مواد پروتئینی در ترکیب با فیبر، کربوهیدارت پیچیده، سبک و در وعده‌های کوچک باشد.
- از مصرف کافئین بالا، قند زیاد و غذاهای چرب خودداری کنید.
- بین ۷ تا ۸ ساعت خواب با کیفیت و شبانه داشته باشید.
- اگر در طول روز نیاز به یک خواب کوتاه داشتید، بیشتر از ۲۰ دقیقه نباشد چون وارد فاز خواب عمیق می‌شوید.
سخن پایانی
گرفتن بهترین نتیجه آن هم در یک دوره پر از استرس و فشرده از نظر زمان، نیاز به برنامهریزی درسی، اولویتبندی و زمانبندی صحیح دارد. از طرفی نحوه مطالعه و درس خواندن برای امتحان در فرجه‌ها با روشی که در طول ترم دارید، کمی متفاوت است. در این مقاله روش‌هایی که راندمان مطالعاتی را در ایام امتحانات بالا می‌برد توضیح دادیم و امیدوارم مفید بوده باشد.
اگر سال اخری هستید مطلب روش خواندن همزمان امتحانات و کنکور نیز برایتان راهگشا است.
سوالات متداول
- آیا برنامه ریزی در شب امتحان هم موثر است؟
حتی اگر یک ساعت برای کاری زمان داشته باشید، باز هم برنامهریزی معنا دارد. چه بسا در زمان محدود و چالش مطالعه حجم زیادی از مطالب، برنامهریزی اهمیت بیشتری پیدا میکند. - آیا برنامهریزی امتحان نهایی با سایر امتحانات متفاوت است؟
بله با توجه به بارمبندی سوالات، نحوه طراحی سوالات و زمانبندی امتحانات نهایی، نحوه مطالعه امتحانات با مطالعه برای امتحان نهایی، تا حدی متفاوت است و ما در دو مقاله جداگانه به این دو موضوع پرداختهایم. - چگونه فرجه های امتحانی را برنامه ریزی کنیم؟
تمام نکاتی که در این مطلب توضیح دادیم از جمله استفاده از تکنیکهای زمابندی، اولویتبندی، خلاصهنویسی، مرور کردن، تنظیم خواب و تغذیه، تندخوانی و حفظ کردن را به کار بگیرید تا در مدت زمان کوتاه مطالعه در فرجه امتحان بهترین نتیجه را بگیرید.
