شرایط قبولی در دانشگاه‌ها مدام در حال تغییر است. از یک طرف، بحث تأثیر امتحان نهایی در کنکور و کارنامه انتخاب رشته گرم است و از طرف دیگر، دروس عمومی در حال حذف از کنکور است. نحوه محاسبه ضرایب دروس تخصصی و عمومی در نمره کل سابقه تحصیلی و آزمون کنکور هم سرِ درازی دارد. در چنین شرایطی، برنامه ریزی برای مطالعه به شیوه کنکوری یا امتحانی یکی از دغدغه‌های اصلی دانش آموزان است. شیوه خواندن برای کنکور تا حدودی کلی و وابسته به موارد مهم است، اما امتحانات نهایی به جواب‌های تشریحی نیاز دارند. در این شرایط، بهترین استراتژی برای خواندن کنکور و امتحان نهایی چیست؟
مدیریت همزمان امتحانات نهایی و کنکور
یکی از سوالات رایج دانش آموزان در زمان امتحانات نهایی سال دوازدهم این است: «نهایی بخونیم یا کنکوری؟» جواب این سوال، در نهایت به مدیریت و شیوه مطالعه خودتان بستگی دارد؛ ما در اینجا اطلاعات موردنیازتان را ارائه میکنیم.
شیوه خواندن برای امتحانات نهایی و کنکور باهم تفاوت دارد و این موضوع غیرقابل انکار است. دوم اینکه این موضوع روی همه دانش آموزان به یک اندازه تأثیر دارد، پس شرایط شما با دیگران یکسان است و از این جهت نگرانی خاصی وجود ندارد. مسئله اصلی این است که چه‌کاری انجام دهیم تا بهترین بازدهی را داشته باشیم و از هم کنکوریهایمان کمی جلو بزنیم. به نظرتان چه‌کاری می‌توانیم انجام دهیم تا شیوه مطالعه‌مان اثربخشی کافی داشته باشد و مدیریت اوضاع از دستمان خارج نشود؟
پیشنهاد مطالعه: روش مطالعه عربی
کنکور مهم‌تر است یا امتحان نهایی
برای مدیریت همزمان کنکور و امتحانات نهایی، ابتدا باید بدانیم کدام یک از این دو برایمان اهمیت بیشتری دارد. تشخیص اهمیت هر کدام از آنها به تغییرات شرایط قبولی در دانشگاه توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی بستگی دارد. پس ابتدا بهصورت خلاصه این تغییرات را بررسی میکنیم.
تغییرات کنکور 1402، 1403 و 1404
طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد تغییرات کنکور 1402، سهم امتحانات نهایی در رتبه فرد، 40 درصد و کنکور 60 درصد است. یعنی، نمره کل سابقه تحصیلی و آزمون کنکور جداگانه حساب می‌شوند و تراز هر دوی آنها باهم جمع میشود تا نمره نهایی فرد به دست آید.
در تغییرات کنکور 1403 و 1404، قرار بر این است که میزان تأثیر امتحانات نهایی در سال 1403 به 50 درصد و در سال 1404 به 60 درصد افزایش پیدا کند. برای نمره کل سابقه تحصیلی در سال 1402 فقط نمرات پایه دوازدهم در نظر گرفته میشود؛ در سال 1403، پایه یازدهم و دوازدهم و در سال 1404، هر سه سال دوره متوسطه دوم محاسبه می‌شوند.
حذف دروس عمومی از کنکور، یکی دیگر از تغییرات مهم صورت گرفته است. در محاسبه نمره کل سابقه تحصیلی، ضریب دروس عمومی بسیار بیشتر از دروس تخصصی است، پس حتما این ضرایب را مطالعه کنید و بر اساس آنها اولویت‌های مطالعه خود را تنظیم کنید. ضریب دروس تخصصی هم تغییر کرده است. دروسی که ضریب بالاتری در کنکور دارند، در امتحانات نهایی هم ضریب بالاتری دارند. امتحانات نهایی این دروس را در اولویت مطالعه قرار دهید. برنامه امتحانات نهایی خرداد را حتما مطالعه کنید و برای اعتراض به نمرات امتحان نهایی و استفاده از تک ماده امتحانات نهایی خرداد، قوانین آنها را بررسی کنید.
جدول 1، ضرایب دروس تخصصی و عمومی دیپلم نظام 3-3-6 برای سال 1402
هدف از تغییر شرایط قبولی در دانشگاه
هدف شورای عالی انقلاب فرهنگی از تأثیر معدل برای قبولی در دانشگاه چیست؟ خیلی از دانش آموزان با شرکت در کلاس‌های تست زنی، نحوه جواب دادن به سوالات کنکوری را آموزش می‌بینند بدون اینکه دانش عمیقی در آن درس داشته باشند. باکم کردن تأثیر کنکور، هم دلالان کنکور از میان برداشته می‌شوند و هم دانش آموزان تلاش بیشتری برای یادگیری عمیق مطالب می‌کنند. نکته دیگر، اما نه کم اهمیت‌تر از موضوعات قبلی، سوالات کنکور نیز هر سال مفهومی‌تر میشود و پاسخ آنها به یادگیری عمیق مطالب نیاز دارد.
خلاصه و جمع بندی تغییرات پذیرش در دانشگاه
جمع بندی موضوعات طرح شده به این صورت است: نمره کل سابقه تحصیلی دارای تأثیر 40 تا 60 درصدی در کنکور است؛ یعنی شما با کسب نمره خوب در امتحانات نهایی نیمی از راه قبولی در دانشگاه را سپری خواهید کرد. یکی از اهداف شورای عالی انقلاب فرهنگی برای این تغییرات، یادگیری عمیق مطالب توسط دانش آموزان است. کنکور نیز به سمت مفهومی شدن پیش می‌رود و برای پاسخ به سوالات، نیاز به درک درستی از مطالب درسی دارید.
پس در حال حاضر، ارزش کنکور و امتحانات نهایی تقریبا باهم برابر است. با این تفاوت که امتحانات نهایی در خرداد ماه و کمی زودتر از آزمون کنکور برگزار میشود. پس امتحانات نهایی در اولویت قرار دارند: «نمره آنها هم بهصورت مستقیم شانس قبولی شما در دانشگاه را افزایش می‌دهد و هم بهصورت غیرمستقیم شما را برای آزمون کنکور آماده می‌کند».
جدول 2، ضرایب دروس تخصصی در کنکور به تفکیک هر گروه
| گروه آزمایشی | ضرایب دروس |
| علوم ریاضی و فنی | ریاضی: 12، فیزیک: 9، شیمی: 7 |
| علوم تجربی | زیست شناسی: 12، فیزیک 7، شیمی 9، ریاضی: 7، زمین شناسی: 1 |
| علوم انسانی | ریاضی: 6، زبان و ادبیات فارسی: 8، علوم اجتماعی: 5، روانشناسی: 2، زبان عربی: 5، تاریخ و جغرافیا: 5، فلسفه و منطق: 5، اقتصاد: 2 |
| هنر | درک عمومی هنر: 12، درک عمومی ریاضی فیزیک: 5، خلاقیت تصویری و تجسمی: 3 |
| زبان های خارجی | زبان تخصصی: 1 |
شیوه مطالعه امتحانات نهایی و کنکور
با این اوصاف، بهترین گزینه عمیق خوانی است. یادگیری عمیق، از طریق برقراری ارتباط معنایی بین مطالب کتاب صورت می‌گیرد. در این روش نیازی نیست لزوما جزئیات دست و پا گیر را بهصورت کامل به خاطر بسپارید، بلکه درک و فهم درستِ محتوای کتاب اهمیت دارد. یادگیری عمیق مطالب، روش‌هایی دارید که هم برای خواندن آزمون کنکور و هم امتحانات نهایی مناسب هستند؛ در واقع، با یک تیر دو نشان خواهید زد.
شاید بگویید که بعضی از سوالات امتحانات نهایی و خصوصا کنکور از جزئیات طرح میشود. روش‌های یادگیری عمیق برای آنها نیز راه حل پیشنهاد می‌کند. مثلا فرض کنید باید 10 خاصیت یک ماده گیاهی را به خاطر بسپارید؛ می‌توانید حروف اول همه آنها را به علامت اختصاری تبدیل کنید. یادآوری علامت اختصاری بسیار راحت‌تر از یادآوری 10 کلمه بهصورت جداگانه است.
روش خواندن همزمان برای امتحان نهایی و کنکور
احتمالا از خودتان می‌پرسید چگونه همزمان برای کنکور و امتحانات نهایی مطالعه کنم؟ یکی از گزینه‌های پیشنهادی، خواندن همزمان امتحانات نهایی و کنکور است. یعنی به‌عنوان مثال، 75 درصد زمان خود را صرف خواندن امتحان نهایی کنید و 25 درصد آن را به کنکور اختصاص دهید.
از روش خواندن همزمان حتما استفاده کنید. شما سر جلسه کنکور مجبورید که مدام از یک درس به درس دیگر بروید و سوالات دروس مختلف را پاسخ دهید. خواندن همزمان برای کنکور و امتحانات نهایی باعث میشود که در طول روز چندین کتاب درسی را بخوانید و ذهنتان آماده آزمون کنکور شود.
بهترین استراتژی برای خواندن کنکور و امتحان نهایی
یکی از بهترین روش‌هایی که شخصا تجربه خوبی از آن داشته‌ام، تکنیک «یک هفت سی» است. این روش باعث یادگیری عمیق و تثبیت مطالب میشود. ابتدا این روش را توضیح و سپس مزایای آن را باهم بررسی میکنیم.
تکنیک «یک هفت سی» روشی بلندمدت است و باید از قبل برای آن برنامه ریزی داشته باشید. در این روش، هر مطلبی که خواندید را یک روز، یک هفته و یک ماه بعد از آن دوباره مطالعه کنید. اولین بار را تا حد امکان تندخوانی کنید و در دفعات بعد، یادگیری عمیق مفاهیم و ارتباط بین آنها را در اولویت قرار دهید.یادگیری عمقی، باعث انتقال اطلاعات به حافظه بلندمدت میشود و احتمال فراموشی آنها کاهش می‌یابد. در واقع مرور مطالب باعث انتقال اطلاعات از حافظه کوتاه مدت به بلندمدت میشود. وقتی اطلاعات وارد حافظه بلندمدت شوند تا مدت‌ها در آنجا ذخیره می‌شوند، زیرا این حافظه گنجایش نامحدودی دارد.
چگونه در ایام امتحانات نهایی برای کنکور بخوانیم
با حذف دروس عمومی از کنکور، جواب دادن به این سوال سخت است. دروس عمومی در کنکور وجود ندارد و زمانی که به خواندن آنها اختصاص می‌دهید، فقط در نمره کل سابقه تحصیلی موثر است. این موضوع باعث پیچیده شدن معادله میشود. ترکیب خواندن همزمان و تکنیک «یک هفت سی»، راه حل خوبی است. خواندن همزمانِ کنکور و امتحانات نهایی، ذهن شما را برای کنکور آماده نگه می‌دارد و روش «یک هفت سی» باعث یادگیری عمیق مطالب و انتقال آنها به حافظه بلندمدت میشود. ۱۴ پیشنهاد جذاب نیز در مطلب موفقیت در امتحان نهایی ارائه دادهایم.
سخن پایانی
تأثیر امتحان نهایی در کنکور را فراموش نکنید. با تغییر شرایط قبولی در دانشگاه، امتحانات نهایی و نمره کل سابقه تحصیلی اهمیت زیادی پیدا کرده است. برنامه ریزی بلندمدت برای قبولی داشته باشید، زمان خود را مدیریت کنید و به یادگیری عمقی مطالب بپردازید.تغییرات کنکور در تصمیم گیری و برنامه ریزی شما تاثیرگذار هستند، پس حتما آنها را مطالعه کنید. به ضرایب دروس عمومی و تخصصی در امتحانات نهایی و ضرایب دروس در آزمون کنکور توجه کنید و بر اساس آنها زمان مطالعه خود را تنظیم کنید. در نهایت اینکه، تغذیه مناسب دانش آموزان در دوران امتحانات نهایی اهمیت زیادی دارد، از آن غافل نشوید.
سوالات متداول
- فاصله بین امتحانات نهایی تا کنکور چقدر است؟
با توجه به برنامه زمان بندی امتحانات سالهای قبل، حدود 20 روز بین آنها فاصله است. - چه امتحاناتی نهایی هستند؟
همه دروس عمومی و تخصصی نهایی هستند؛ البته ضرایب آنها با یکدیگر تفاوت دارد. در متن مقاله توضیحات بیشتری در این زمینه ارائه دادهایم. - اگر دروس عمومی از کنکور حذف شدهاند، چرا باید آنها را مطالعه کنیم؟
باوجود اینکه دروس عمومی از کنکور حذف شدهاند، اما اثرشان بر قبولی در دانشگاه از طریق معدل کل سابقه تحصیلی محاسبه میشود. در متن مقاله بهصورت کامل در این زمینه توضیح دادهایم. - معدل چقدر در کنکور تأثیر دارد؟
در سال 1402، 40 درصد و در سالهای 1403 و 1404 به ترتیب 50 و 60 درصد تأثیر دارد. توضیحات بیشتر را در متن مقاله مطالعه کنید.
