مصرف کافئین در شب قبل از امتحان، چقدر به شما در کسب نمره بالا کمک کرده است؟ تا به حال فکر کرده‌اید که در یک مدت زمان کوتاه قبل از امتحان، درس بخوانید و قال قضیه را بکنید؟! اگر این دو مورد را تجربه کرده باشید، حتما برایتان پیش آمده که علی‌رغم نوشیدن قهوه، نتوانید کل شب با تمرکز درس بخوانید. یا سر جلسه امتحان همه چیز را با هم قاطی کنید و در نهایت نمره خوبی کسب نکنید. پس راز موفقیت در امتحانات نهایی چیست؟
با توجه به اثر ۴۰درصدی امتحانات نهایی، حتی یک صدم اختلاف نمره می‌تواند تاثیر زیادی روی رتبه کنکور داشته باشد. به همین دلیل اغلب والدین و دانش‌آموزان به دنبال روش‌هایی برای افزایش بازده دانش‌اموزان در امتحانات نهایی هستند.هرچند این امتحانات رقابتی نیست، اما وقتی پای نمرات بالا وسط باشد، برنامهریزی دقیق و استفاده از نکات طلایی برای گرفتن نتیجه عالی ضرورت دارد. در این مطلب مجموعه‌ای از گام‌های موثر در این مسیر را توضیح داده‌ایم.
تکنیک های موثر برای موفقیت در امتحان نهایی
استفاده از تکنیک‌های مختلف زمان‌بندی، برنامهریزی، مطالعه، مرور و حتی استراحت کافی شما را به نمرات بالا می‌رساند. هدف از تکنیک‌هایی که در ادامه توضیح داده‌ایم، کاهش استرس، افزایش اعتماد به نفس، بالا بردن بازدهی مطالعه، بهبود حافظه و تسلط دانش‌آموزان در امتحانات نهایی است. توجه داشته باشید که شاید همه این راهکارها برای شما نتیجه مورد انتظار را نداشته باشند. بنابراین توصیه می‌کنیم آنها را امتحان کرده یا برای خودتان بهینه کنید. برنامه امتحانات نهایی خرداد و زمان اعلام نتایج امتحان نهایی را هم مطالعه کنید.
حضور با تمرکز در کلاس درس
در طول سال، غیبت‌های خود را به حداقل ممکن برسانید. بد نیست اگر قبل از کلاس، سرفصل‌ها را بررسی کنید. در مورد دروس حفظی حتی می‌توانید یک دور روخوانی روزنامه‌وار داشته باشید. شنیدن مطالب در کلاس درس، کمک می‌کنند که مطالب وارد حافظه بلند مدت شما شوند. تلاش کنید در کلاس چیزی حواستان را پرت نکند و با تمرکز کامل به تدریس دبیران توجه کنید. خصوصا برای دروس تحلیلی و محاسباتی، لازم است با دقت تمام به تدریس توجه داشته باشید.
جزوه نویسی در کلاس درس
در کلاس درس حتما موارد مهم، نکات مبهم و جزییات را یادداشت کنید. یادداشت‌برداری در کلاس نتیجه متفاوتی برای افراد مختلف دارد. کافی است تست کنید که آیا گوش دادن برای شما نتیجه بهتری دارد یا نوشتن حین تدریس معلم باعث بهبودی یادگیری‌تان می‌شود. هدف این است که وقتی در ایام امتحانات، یادداشت های خود را مرور می‌کنید، بتوانید آنچه در کلاس گذشته را به یاد بیاورید. این فرآیند، تثبیت مطالب را در ذهن افزایش میدهد. تکنیک فاینمن هم یک روش خوب برای یادگیری مفاهیم پیچیده است و مطالعه آن را پیشنهاد می‌کنیم.
حضور فعال در کلاس درس
یکی دیگر از ارکان حضور ذهن تام در کلاس، فعال بودن، پرسیدن سوال، پاسخ به سوالات معلم، مشارکت در کلاس و رفع ابهام است. به هیچ عنوان از نقاط کور درس گذر نکنید تا در همان مرحله اول یادگیری، در کلاس درس مطلب به درستی برایتان جا بیفتد. در مورد اهمیت این موضوع در مطلب هرم یادگیری نیز توضیح داده‌ایم.
تشکیل گروه های مطالعه
ما انسان‌ها در جمع و با همراهی دیگران، انگیزه بیشتری برای انجام هرکاری داریم. یک گروه مطالعه کوچک ۳ تا ۵ نفره تشکیل دهید. همراه با سایر اعضای گروه برای مطالعه منظم برنامهریزی کنید. بهتر است سطح درسی همه افراد گروه نزدیک به هم باشد. به این ترتیب سرعت پیش رفتن یکدیگر را محدود نمی‌کنید. می‌توانید برای دروس مختلف گروه‌های متفاوتی تشکیل دهید یا کل دروس را با گروه خود بخوانید. برنامه‌های متنوعی برای گروه تعیین کنید. مثلا، پیش مطالعه، توضیح درس، انجام تمرینات و رفع اشکال کردن. توضیح دادن درس برای دیگران، یادگیری را افزایش میدهد.
مطالعه بیشتر: عناوین امتحانات هماهنگ کشوری
خلاصه نویسی و یادداشت برداری
هنگام مطالعه دروس، حتما با استفاده از تکنیک‌های خلاصه نویسی، مطالب مهم و کلیدی را یادداشت‌برداری کنید. خلاصه‌نویسی در زمان جمع‌بندی و مرور نزدیک امتحانات، مانع اتلاف وقت شما می‌شوند. اما چگونه باید خلاصه‌نویسی کرد؟ روش درست یادداشت‌برداری چیست؟ کدام درس‌ها را می‌توان خلاصه‌نویسی کرد؟ در مطلب روش های خلاصه نویسی به این سوالات پاسخ داده‌ایم و از بهترین تکنیک‌های خلاصه کردن مطالب گفته‌ایم.
استفاده از تکنیک های مدیریت زمان
مدیرت زمان، اولویت‌بندی کارها و برنامهریزی روزانه، هفتگی و ماهانه یک تکنیک ویژه برای موفقیت در امتحانات نهایی محسوب می‌شود. بین دروسی که باید بخوانید و سایر کارهای روزانه، کدام‌یک را باید در اولویت بگذارید؟ برای هر فعالیت باید چقدر زمان بگذارید؟ برنامهریزی کوتاه مدت و بلند مدت چه تفاوت‌هایی دارند؟ می‌توانید از صفر تا صد برنامه ریزی درسی را با رعایت اصول انجام دهید یا اینکه به اپلیکیشن های برنامه ریزی درسی اعتماد کنید. این برنامه‌ها اغلب بر اساس روشهای معروف برنامهریزی طراحی شده‌اند.
حفظ کردن سریع مطالب
هرچقدر هم که مطاب را عمق بخوانید یا تکرار و تمرین داشته باشید، بعضی از اطلاعات صرفا حفظی هستند. از طرف دیگر حجم زیاد مطالب، می‌تواند باعث به هم ریختن ذهن در ایام امتحانات شود. برای رفع این مشکلات باید بدانید روش صحیح حفظ کردن سریع درس چیست. تکنیک‌های مختلفی مانند نمونیک، بلاک، کاخ حافظه و تکنیک ترکیبی کمک می‌کنند با ایجاد ارتباط بین مطالب و چیزهای معنی‌دار دیگر، مدت به خاطرسپردن اطلاعات و بازیابی آنها را بیشتر کنید.
تغذیه و خواب برای موفقیت در امتحان نهایی
بسیاری از دانش‌اموزان به دلیل خوردن هل هوله و مواد قندی در فصل امتحانات، دچار اضافه وزن می‌شوند. برخی هم برای بیدار ماندن، مقادیر بالایی کافیئین استفاده می‌کنند. اما مصرف غذای مقوی که سرشار از ویتامین، پروتئین و دارای میزان کافی کربوهیدرات پیچیده، انرژی ذهنی و جسمی را بالا میبرد. میان‌وعده‌های کم حجم و سرشار از مواد مغذی، بهتر از خوردن مواد قندی، شیرینی‌های مصنوعی مثل بیسکوییت و نوشیدنی‌های انرژی‌زا یا شیرین عمل میکند. سعی کنید با مصرف آب کافی، بدن خود را هیدراته نگه دارید.
این موارد به داشتن خواب کافی و راحت نیز کمک می‌کنند. ساعت خواب و بیداری خود را طوری تنظیم کنید که بیدار شدن برای امتحانات، به یک معضل تبدیل نشود. محل خواب باید تاریک، آرام، دارای تهویه و دمای مناسب باشد. به هیچ عنوان ۷ الی ۸ ساعت خواب شبانه را کاهش ندهید. چون ذهن شما برای حفظ تمرکز، داشتن انرژی، به یاد آوردن مطالب و تحلیل، کاهش اضطراب و استرس، نیازمند خواب کافی در طول شب است.
پیشنهاد مطالعه: اضطراب امتحان
داشتن مکان مناسب برای مطالعه
فاکتورهای متعددی در مکان مطالعه، به افزایش انگیزه و تثبیت مطالب در ذهن کمک میکند. یا برعکس، باعث بی‌حوصلگی، عدم یادگیری و نقص در به یاد اوردن مباحث می‌شوند. اما چه چیزهایی در اتاق و میز مطالعه شما مهم هستند؟ به لیستی که در ادامه آورده‌ایم توجه کنید:
- نور اتاق به اندازه‌ای باشد که جزییات کتاب و دفتر را به خوبی ببینید اما چشم را اذیت نکند.
- از نور آفتابی یا ترکیب نور زرد و سفید استفاده کنید. نور سفید باعث احساس خواب‌آلودگی می‌شود.
- با لامپ‌های فلورسنت خداحافظی کنید.
- بهتر است کل اتاق نور مناسبی داشته باشد و افسانه چراغ مطالعه را کنار بگذارید.
- میز و صندلی مطالعه، مناسب قد شما تنظیم شده باشند. صاف پشت میز بنشینید.
- هر ۳۰ دقیقه، به صورت نشسته چند حرکت کششی انجام دهید که خواب‌آلودگی و خستگی را از شما دور کنند.
- هوای تازه یا دست کم هوای مطبوع در جریان باشد. مغز برای فعالیت و احساس شادابی نیاز به اکسیژن و هوای مناسب دارد. گرما یا سرمای زیاد، باعث کاهش انرژی و خواب‌آلودگی می‌شوند.
- روی میز و اطراف آن مرتب باشد. به‌هم‌ریختگی محیط، نظم ذهنی را هم برهم می‌زند.
- در صورت امکان اتاق یا لااقل محل خواب را جایی با فاصله از محل مطالعه در نظر بگیرید.
- محل مطالعه باید ثابت باشد.
- در محلی آرام و بدون عوامل حواس‌پرتی درس بخوانید.
پیشنهاد می‌کنیم در صورتی که نتایج امتحانات مورد قبول شما نبود، درباره اعتراض به نمرات امتحان نهایی هم مطالعه کنید.
استراحت کردن و تجدید قوا
مغز بعد از پشت سر گذاشتن فشار درس خواندن و امتحان دادن، نیاز به یک فرصت هرچند کوتاه برای ریلکس شدن و بازیابی دارد. بنابراین تصور نکنید که هرچه بیشتر درس بخوانید بهتر است. از جایی به بعد تمرکز از دست می‌رود و ذهن توانایی تجزیه و تحلیل ندارد. بنابراین چه در روزهای قبل از امتحان، چه بعد از امتحان دادن، فرصت کوتاهی برای تفریح، ریلکس کردن و استراحت ذهنی و جسمی خود تعیین کنید.
محدود کردن عوامل حواس پرتی
در دنیای امروز که وسایل الکترونیکی دنیایی از امکانات را برای ما فراهم می‌کنند، کنار گذاشتن آنها تقریبا غیر ممکن است. مخصوصا اگر از برنامه‌های مخصوص برای برنامهریزی استفاده کنید. اما حواستان به زمان استفاده از موبایل یا دیدن تلویزیون و گوش دادن به موسیقی باشد.
ترجیحا هنگام مطالعه وسایل الکترونیکی را دور از چشم بگذارید تا وسوسه چک کردن آنها را پیدا نکنید. پیش از امتحانات، شبکه‌های اجتماعی را کنار بگذارید و مدتی به ذهن خودتان استراحت و تمرکز بیشتر هدیه کنید. مدت تماشای فیلم و موزیک گوش دادن را حتی در زمان استراحت محدود کنید چراکه باعث پرش ذهن می‌شوند.
خودتان را به جای طراح بگذارید
برای یادگیری عمیق‌تر و توجه بیشتر به جززیات، خودتان را به جای معلم بگذارید و به صورت فرضی مطالب را تدریس کنید. این کار کمک میکند با آنچه نمی‌دانید یا خوب یاد نگرفته‌اید روبرو شوید. همچنین خودتان را به جای طراح سوالات فرض کنید و از هرآنچه در مباحث به نظرتان می‌رسد سوال طراحی کنید. به این ترتیب نحوه مطالعه کردن شما دقیق‌تر خواهد بود.
حل نمونه سوالات امتحان نهایی
یکی از مشکلات دانش‌اموزان این است که در مورد مدل سوالات امتحان نهایی و نحوه پاسخ دادن به آنها، دچار سردرگمی می‌شوند. بنابراین یکی از رموز موفقیت در امتحان نهایی این است که حتما نمونه سوالات امتحان نهایی سالهای گذشته و کلید پاسخنامه آن را تهیه کنید. با پاسخ دادن به سوالات با الگوی طراحی سوالات و مباحث و وسالات پرتکرار آشنا می‌شوید. همچنین می‌توانید نقاط ضعف خود را شناسایی و مشکلات درسی تان را حل و فصل کنید.
شب امتحانی نباشید
حسن ختام همه روش‌هایی که کمک میکند شما در امتحانات نهایی موفق‌تر باشید، این است که تمام این موارد را در طول سال و ترم تحصیلی رعایت کنید. به هیچ عنوان مطالعه برای امتحان نهایی را به شب امتحان یا روزهای فرجه موکول نکنید. دروس حفظی با مطالعه یک روزه در ذهن باقی نمی‌مانند. دروس تحلیلی نیز به درک مفهومی و عمیق و تمرین زیاد نیاز دارند. پیشنهاد می‌کنیم سری هم به مطلب باید و نبایدهای شب امتحانی بزنید و با رعایت ۲۰ روش گفته شده، احتمال موفقیت در امتحانات نهایی را بیشتر کنید.
سخن پایانی
چند سالی است که نمرات امتحان نهایی خصوصا برای پایه دوازدهم و یازدهم، سهم مهمی در تعیین رتبه کنکور ایفا می‌کنند. یک تغییر کوچک در نمره هر درس امتحانات نهایی، تاثیر زیادی بر رتبه داوطلبان کنکور دارد. بنابراین باید نه فقط در نزدیک امتحانات، بلکه از ابتدای سال، از روشهای مختلف برای یادگیری مفهومی، به خاطر سپردن مطالب، کاهش استرس، بهبود وضعیت روحی و تقویت ذهن خود بهره بگیرید. ۹ گام مختلف را در این مقاله بررسی کردیم که تمرین و تکرار آنها، به شما در کسب بهترین نتیجه ممکن و موفقیت در امتحانات نهایی کمک خواهد کرد.
پیشنهاد مطالعه: تک ماده امتحان نهایی خرداد
سوالات متداول
- از چه زمانی مطالعه برای امتحان نهایی را آغاز کنیم؟
برای اینکه طی یک بازه کوتاه تحت استرس و فشار قرار نگیرید، حتما از ابتدای سال تحصیلی به مرور دروس خود را مطالعه کنید. فرقی نمیکند درسی مفهومی باشد یا حفظی، در هر دو حالت مطالعه در یک بازه طولانی، شانس یادگیری عمیق، بهخاطرسپاری مطالب و یادآوری آنها را افزایش میدهد. در حالی که شب امتحانی بودن استرس زیادی ایجاد میکند و احتمال خراب کردن امتحانات را بالا میبرد. - چگونه در امتحانات نهایی موفق شویم؟
از شرایط روحی گرفته، تا برنامهریزی، بهکارگیری روشهای صحیح مطالعه، مرور مداوم، یادگیری عمیق مطالب، تمرین و تکرار، رفع اشکال، محیط مناسب برای مطالعه و خواب و تغذیه مناسب، برای موفقیت در امتحان نهایی اهمیت دارند. - چند درصد سوالات نهایی تکراری است؟
۷۰درصد سوالات امتحان نهایی تکراری هستند و همین موضوع اهمیت حل نمونه سوال، رفع اشکال، تمرین و مرور سوالات سالهای گذشته را نشان میدهد.
