اگر به یکی از درس‌هایتان علاقه بیشتری دارید و نمره‌های خوبی در آن کسب می‌کنید، لازم نیست برای عمیق‌تر شدن در آن، حتماً تا کنکور صبر کنید؛ می‌توانید از میان‌بری به نام المپیاد دانش آموزی استفاده کنید. المپیاد بزرگ‌ترین مسابقه بین‌المللی بین دانش‌آموزان است. این مسابقه به دانش‌آموزها کمک می‌کند تا علاوه بر افزایش سطح علمی و کسب جایزه‌های مختلف، مسیر کنکور و آینده‌شان را هموار کنند. می‌خواهیم زیر و بم این میان‌بر را برایتان موشکافی کنیم؛ از راه و چاه‌های ثبت‌نام تا مراحل مختلف و اعلام نتیجه‌ها برایتان بگوییم. پس اگر دوست دارید در رشته موردعلاقه‌تان از سطح مدرسه جلوتر بروید و با یک امتحان، همزمان چند نشان بزنید، همراه ما تا آخر مقاله بیایید.
المپیاد دانش آموزی چیست؟
خب، در قدم اول باید ببینیم المپیاد دانش‌آموزی چه‌جور مسابقه‌ای است و چه ویژگی‌هایی دارد. المپیاد دانش‌آموزی بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مسابقه‌ی علمی بین دانش‌آموزان دبیرستانی سرتاسر جهان است. هر سال دانش‌آموزان زیر ۱۸ سال از سر تا سر دنیا در این مسابقه بزرگ شرکت می‌کنند تا سطح علمی‌شان را در رشته انتخابی محک بزنند. هدف برگزاری این رقابت، کمک به افزایش سطح علمی نوجوانان در کشورهای سرتاسر جهان است.
اولین نفری باشید که از اخبار و اطلاعیه‌های مرتبط با پایه تحصیلیتان باخبر می‌شود!
برگزاری المپیادهای علمی در جهان از کجا شروع شد؟
المپیاد یک رقابت تنگاتنگ علمی است که بین کشورهای سرتاسر جهان برگزار می‌شود؛ این آزمون‌ها در سال‌های اول فقط نقش یک آزمون و رقابت را داشتند، اما امروز فرصتی برای تبادل علم و دانش بین کشورها هستند. اولین آزمون المپیاد دنیا سال ۱۹۵۹ در رشته ریاضی و در بخارست پایتخت رومانی برگزار شد؛ تنها شش کشور اروپای شرقی شرکت کنندگان این آزمون بودند.
تاریخچه المپیادهای علمی در ایران
نخستین المپیاد در ایران، سال ۱۳۶۲ بین دانش‌آموزان سرتاسر کشور برگزار شد؛ در پی این آزمون، تیمی ۶ نفره از نفرات برتر، در سال ۱۳۶۶ راهی هاوانا، پایتخت کوبا شدند؛ ۴۲ کشور و ۲۴۳ دانش‌آموز در این آزمون شرکت کردند و ایران موفق به کسب مدال برنز شد و به رتبه‌ی ۲۶ جهان دست پیدا کرد.
رشته های المپیاد دانش آموزی
حتماً حالا دل دل می‌کنید بدانید این امتحان حیاتی و سرنوشت‌ساز حالا رشته های المپیاد دانش آموزی در ایران چه هستند. المپیادهای علمی کشور در حال حاضر در ۱۱ رشته برگزار می‌شوند و اگر به یکی از انواع المپیاد دانش آموزی علاقه دارید، همین الان ذهنتان را برای شرکت در آزمون قوی و اسم‌ورسم‌دار و حیاتی المپیاد دانش‌آموزی گرم کنید.
المپیاد ادبی
المپیاد ادبی یکی از آزمون‌های مهمان‌نواز است و تنها مختص دانش‌آموزان رشته انسانی نیست؛ دانش‌آموزان تمام رشته‌های یازدهم می‌توانند در این آزمون شرکت کنند. دانش‌آموزان پایه دهم نیز می‌توانند به‌صورت آزمایشی خودشان را محک بزنند.
المپیاد ریاضی
المپیاد ریاضی از تمام دانش‌آموزان پایه یازدهم تمام رشته‌ها استقبال می‌کند؛ دانش‌آموزان پایه دهم هم می‌توانند به صورت آزمایشی شرکت کنند.
المپیاد زیست شناسی
همه دانش‌آموزان پایه دهم تا دوازدهم می‌توانند در المپیاد زیست شناسی خودشان را محک بزنند؛ تنها شرط لازم نداشتن وقفه در طول دوران تحصیل است.
المپیاد سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی
تمام دانش‌آموزان پایه دهم و یازدهم می‌توانند در این آزمون شرکت کنند؛ البته این آزمون تسهیلات کمتری نسبت به بقیه آزمون‌ها دارد. برای اطلاعات بیشتر درباره این رشته از المپیاد، مطلب المپیاد سلول های بنیادی را مطالعه کنید.
المپیاد شیمی
این آزمون تنها برای دانش‌آموزان پایه یازدهم برگزار می‌شود. المپیاد دانش‌آموزی شیمی پایه متوسطه اول هم به صورت آزمایشی است.
المپیاد فیزیک
المپیاد رشته فیزیک هم فقط برای دانش‌آموزان پایه یازدهم است و دانش‌آموزان پایه دهم اجازه دارند به‌صورت آزمایشی در آن شرکت کنند.
المپیاد نانو
المپیاد نانو یک آزمون کشوری است که هر ساله با همکاری ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان و باشگاه دانش پژوهان جوان بین دانش‌آموزان ایرانی برگزار می‌شود. هدف برگزاری این آزمون شکوفایی علمی، شناسایی استعدادهای درخشان کشور و ایجاد رقابت سالم بین دانش‌آموزان سرتاسر کشور است.
المپیاد کامپیوتر
المپیاد کامپیوتر مخصوص دانش‌آموزان پایه دهم و یازدهم است.
المپیاد نجوم و اخترفیزیک
المپیاد دانش‌آموزی نجوم هم جز المپیادهای انعطاف‌پذیر است و از تمام دانش‌آموزان پایه دهم و یازدهم دعوت به عمل می‌آورد.
المپیاد جغرافیا
این آزمون فقط مختص دانش‌آموزان پایه دهم و یازدهم رشته علوم انسانی است؛ البته به شرطی که میانگین نمره درس زبانشان کمتر از ۱۷ نباشد.
المپیاد علوم زمین
برای شرکت در المپیاد زمین باید دانش‌آموز پایه دهم یا یازدهم رشته‌های ریاضی، تجربی یا فنی حرفه‌ای باشید.
مراحل برگزاری المپیاد دانش آموزی به چه صورت است؟
مراحل انتخاب المپیاد در ایران، مثل مراحل انتخاب بازیکن برای تیم ملی فوتبال است. اول استعدادها شناسایی و تست می‌شوند، بعد از الک رد می‌شوند و به تیم‌های پایه می‌رسند، بعد از گذشتن از یک الک ریزتر به لیگ برتر می‌رسید و وارد دوره تابستانی می‌شوید. غول مرحله آخر هم بازی‌های ملی است که می‌تواند سکوی پرتاب شما باشد؛ پرتابی انقدر بلند که یک‌دفعه از روی کنکور با آن ارتفاع عظیم بپرید و به دانشگاه برسید. المپیادها در ۵ مرحله برگزار می‌شوند که به صورت زیر هستند:
مرحله اول المپیاد
زمان برگزاری المپیاد دانش‌آموزی مرحله اول، هر سال بهمن یا اسفند ماه در استان‌های سرتاسر کشور است و در هر رشته حدود هزار نفر برای رسیدن به مرحله دوم انتخاب می‌شوند.
مرحله دوم المپیاد
این مرحله هر سال اردیبهشت ماه بین برگزیدگان مرحله اول انتخاب می‌شود و سطح علمی بالاتری نسبت به مرحله قبل دارد؛ در نهایت حدود ۴۰ دانش‌آموز در هر رشته انتخاب می‌شوند و به مرحله بعدی، که برگزاری اردوی تابستی است، می‌رسند. مرحله دوم رقابت نفس‌گیر و تنگاتنگ است و از هر ۲۰ نفر، تنها یک نفر به اردوی تابستانی می‌رسد.
مرحله سوم المپیاد
حالا نوبت مرحله اردوی تابستانی است؛ اردویی تاثیرگذار و به‌شدت مهم. این اردو در طول تابستان برگزار می‌شود؛ در طی این دوره از برگزیدگان مرحله دوم کشوری دعوت می‌شود تا تحت آموزش بهترین اساتید دانشگاهی قرار بگیرند و برای آزمون سخت‌تر آماده شوند. در پایان این دوره، حدود ۸ تا ۱۸ دانش‌آموز مدال طلا و بقیه مدال برنز می‌گیرند. اما قسمت جذاب و مهیج ماجرا، سرگذشت دارندگان مدال است؛ صاحبان مدال طلایی، بدون مبارزه غول کنکور را شکست می‌دهند و وارد رشته و دانشگاه مورد علاقه‌شان می‌شوند؛ همچنین وارد بنیاد ملی نخبگان می‌شود و اسم همگی (به جز رشته ادبی) در تیم ملی المپیاد کشور ثبت می‌شود.
مرحله چهارم المپیاد
مرحله چهارم مرحله انتخابی است؛ زمان برگزاری المپیاد دانش‌آموزی در مرحله چهارم، معمولاً پاییز است و طی آن، دارندگان مدال طلای مرحله قبل، بعد از طی یک دوره‌ی علمی چند ماهه و چند آزمون مهم و نفس‌گیر، رسماً به‌عنوان اعضای تیم ملی المپیاد ایران انتخاب می‌شوند و بقیه هم روی نیمکت ذخیره می‌نشینند.
مرحله پنجم المپیاد
و حالا می‌رسیم به غول مرحله آخر یعنی المپیاد جهانی! حالا الک حسابی ریز شده و تنها چند دانش‌آموز به این مرحله رسیده‌اند؛ این دانش‌آموزها تابستان بار سفر می‌بندد و کشور را برای شکست غول مرحله آخر ترک می‌کنند. دانش‌آموزها به شهر میزبان المپیاد جهانی می‌روند و بعد از گذراندن یک دوره‌ی چند روزه و چند آزمون، می‌توانند سطح علمی‌شان را در مقیاس جهانی محک بزنند و یکی از مدال‌های طلا، نقره، برنز و یا دیپلم افتخار جهانی را کسب کنند.
شرایط ثبت نام در المپیاد دانش آموزی چیست؟
تمام دانش‌آموزان پایه دهم و یازدهم اگر در طول تحصیل وقفه نداشته باشند و ترک تحصیل نکرده باشند، مجاز به شرکت در آزمون‌های مختلف هستند. المپیاد دانش آموزی متوسطه اول معمولاً به صورت آزمایشی برگزار می‌شود و دانش‌آموزان این دوره می‌توانند برای سال‌های بعد آماده شوند.
زمان ثبت نام المپیاد دانش آموزی به چه صورت است؟
ثبت نام مرحله اول المپیاد دانش آموزی معمولا در اواخر آذر یا اوایل دی ماه انجام می‌شود و دانش‌آموزان واجد شرایط، باید در زمان ثبت نام المپیاد دانش‌آموزی وارد سایت سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان شوند و اطلاعات خود را وارد کنند.
اعلام نتایج المپیاد دانش آموزی به چه صورت است؟
نتایج المپیاد دانش‌آموزی معمولاً به صورت زیر اعلام می‌شود:
- اعلام نتایج مرحله اول آزمون: هفته دوم اسفند
- اعلام نتایج مرحله دوم آزمون: هفته اول خرداد سال بعد
- اعلام نتایج مرحله سوم آزمون: هفته دوم شهریور
- اعلام نتایج مرحله چهارم آزمون: هفته اول اردیبهشت
تمام نتایج المپیاد دانش‌آموزی در سامانه ثبت نام المپیاد ثبت می‌شود. دانش‌آموزان می‌توانند بعد از ورود به سایت با زدن گزینه ورود دانش‌آموزان کارنامه المپیاد را مطالعه کنند.
مزایای المپیاد دانش آموزی چیست؟
خب حالا نوبت این است که بدانیم این آزمون پنج مرحله‌ای چه مزایایی دارد و چه تاثیری روی تحصیل دانش‌آموزان می‌گذارد. المپیاد دانش‌آموزی یک میان‌بر یا یک سکوی پرتاب است و شرکت در آن علاوه بر افزایش سطح علمی، مزایای جانبی فراوانی دارد. بنیاد ملی نخبگان، وزارت علوم و سازمان نظام وظیفه هر کدام جوایز خاص و متنوعی را برای فاتحان این آزمون در نظر گرفته‌اند؛ این جوایز به صورت زیر هستند:
- دارندگان مدال طلای المپیاد دانش‌آموزی بهترین جایزه‌ها را می‌گیرند؛ مزایای المپیاد دانش‌آموزی شامل معاف شدن از کنکور و ورود به رشته و دانشگاه دلخواه است.
- دارندگان مدال از حمایت‌های مالی و غیر مالی بنیاد نخبگان بهره می‌برند و شانسشان را رقابت‌های جهانی امتحان می‌کنند.
- دارندگان مدال نقره و برنز، در آزمون کنکور صاحب سهمیه ۲۰ درصدای می‌شوند.
- آقایان برگزیده در المپیاد دانش‌آموزی می‌توانند خدمت سربازی خود را با انجام پروژه‌های علمی تحقیقاتی به پایان برسانند.
- می‌توانند از وام‌های کم‌بهره برای خرید مسکن، خودرو و سفرهای علمی استفاده کنند.
- می‌توانند همزمان در دو رشته در دانشگاه تحصیل کنند.
- استفاده از سهمیه نخبگان وقت استخدام در مشاغل دولتی
- جایزه و وام از سوی مدارس و آموزش و پرورش
آیا همه این مزایا کافی نیست تا همین امروز برای آزمون رشته موردعلاقه‌تان آماده شوید؟ پیشنهاد می‌کنیم درباره جشنواره ابن سینا که یکی دیگر از رقابت‌های معتبر دانش‌آموزی است نیز اطلاعات کافی کسب کنید.
دو نکته مهم برای شرکت در المپیاد دانش‌آموزی
و اما چند نکته که بهتر است دانش‌آموزان داوطلب المپیاد دانش‌آموزی برای موفقیت در آزمون بدانند:
- سنگ بزرگ نشانه نزدن است؛ بهتر است در چند رشته المپیاد همزمان ثبت‌نام نکنید. تمام تمرکزتان را روی رشته مورد علاقه‌تان بگذارید و حرفه‌ای مطالعه کنید؛ ثبت‌نام در چند رشته تمرکز و فرصتتان را محدود می‌کند.
- بهتر است انتخاب رشته المپیادی بر اساس توانایی و علاقه‌تان باشد، نه مزایا و شرایط برگزاری رشته‌های مختلف؛ آزمون المپیاد آزمونی حرفه‌ای و دشوار است و تنها علاقه و پشتکار می‌تواند شما را از الک ریز آزمون رد کند.
سخن پایانی
در آخر اینکه آزمون المپیاد دانش‌آموزی مسیری است که شما را همزمان به چند مقصد مهم می‌رساند؛ سطح علمی‌تان بالا می‌رود؛ در مسابقات جهانی اعتبار کسب می‌کنید؛ جوایز مختلف نقدی و غیرنقدی می‌گیرد و مهم‌تر از همه سد کنکور را دور می‌زنید. پس اگر به رشته‌های المپیاد علاقه دارید، وقت را تلف نکنید و همین الان شروع کنید.
سوالات متداول
- رشته های المپیاد دانش آموزی چه هستند؟
المپیاد دانش آموزی در ۹ رشته ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی، نانو، ادبیات، نجوم، جغرافیا، سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی و علوم زمین هستند که شرایط شرکت در هریک را توضیح دادیم. - سامانه ثبت نام المپیاد دانش آموزی چیست؟
دانش آموزانی که قصد ثبت نام و شرکت در المپیاد دانش اموزی را دارند باید به سامانه oly.medu.ir مراجعه نمایند. - شرایط ثبت نام در المپیاد دانش آموزی چیست؟
تمام دانش‌آموزان پایه دهم و یازدهم اگر در طول تحصیل وقفه نداشته باشند و ترک تحصیل نکرده باشند، مجاز به شرکت در آزمون‌های مختلف هستند. المپیاد دانش آموزی پایه نهم و المپیاد دانش آموزی دبستان برگزار نمی‌شود. همچنین در برخی از رشته‌های المپیاد نیز باید دانش‌آموز رشته مشخصی باشید که در این مقاله را توضیح دادیم.
