بازی بالا بلندی را یادتان می‌آید؟! در حیاط مدرسه اصلا بالایی نبود که بلندی باشد؛ همه‌اش شور بود و نشاط و هیجان! قلعه بازی را که حتما یادتان می‌آید! چقدر این بازی گروهی در حیاط مدرسه و در جمع دوستان و هم‌سن‌وسال‌ها می‌چسبید. این روزها جای این بازیهای خاطره‌انگیز و پرهیجان با بازیهای بی‌فایده و مضر اینترنتی پر شده است. بازی های دبستانی در حیاط مدرسه فرصت خوبی برای معرفی این بازی‌ها به کودکان و دانشآموزان است. بیایید این بازیهای خاطره‌انگیز و شیوه اجرای آن‌ها را مرور کنیم و در کنار این بازی‌ها به چند بازی جذاب اما ناشناس هم نگاهی بیندازیم.
اگر فرزندتان تنهاست، ایده‌هایی که در بازی یک نفره دادهایم حسابی او را سرگرم خواهد کرد.
اهمیت بازی گروهی مدرسه
از خوبی بازی گروهی برای کودکان و نوجوانان هر چه بگوییم باز هم کم است و بررسی فواید بازیهای گروهی هم هدف اصلی این مقاله نیست. اما برای اینکه اهمیت این بازی‌ها برایتان ملموس‌تر شود و در اجرای آن‌ها جدی‌تر و مصمم‌تر باشید، نگاهی مختصر به اهمیت بازی های گروهی مدرسه می‌اندازیم.
تقویت روحیه همکاری و انجام کارهای گروهی
بچهها اگرچه به برقراری ارتباط با دیگران علاقه‌مندند، اما آداب‌ورسوم آن را بلد نیستند. نمی‌شود هم آن‌ها را یک گوشه نشاند و با چند دستورالعمل، قواعد اجتماعی را یادشان داد. بازی های گروهی در مدرسه با طیف گسترده‌ای از دانشآموزان با علایق و سلایق مختلف انجام میشود. به‌همین‌دلیل، فرصت بسیار خوبی برای آموزش شیوه درست برقراری ارتباط و انجام کارهای گروهی فراهم می‌کند. آموزش کار گروهی در مدرسه از آن مسائلی‌ست که اهمیت زیادی دارد و باید به کمک بازی در مدرسه روی تقویت آن کار شود.
تمرین مهارت های زندگی
در اکثر مهارت های زندگی کودکان یک بعد اجتماعی و گروهی وجود دارد. هر چه بچهها بیشتر در جمع و تعامل باشند، این مهارت‌های زندگی را زودتر و بهتر یاد می‌گیرند. امروزه به این مهارت‌ها در مدارس اهمیت زیادی داده میشود، زیرا تاثیر زیادی بر موفقیت و بهزیستی حال و آینده کودکان دارند.
یادگیری نظم و آشنایی با قانون
تمام بازیهای گروهی دارای قاعده و قانون‌اند. بچهها اوایل که با این بازی‌ها آشنا می‌شوند، معمولا قواعد را رعایت نمی‌کنند، اما بهمرور خودشان را با قواعد سازگار می‌کنند. شاید برایتان جالب باشد که از نظر برخی صاحب‌نظران و محققان، مهم‌ترین عامل هوش، توانایی سازگاری با محیط است. پس می‌توان گفت: بازی در حیاط مدرسه به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم باعث افزایش سازگاری و هوش کودکان میشود.
کاهش خودمحوری و افزایش احترام به تصمیم‌های جمعی
بچهها خودمحورند و توانایی درک دنیا از نگاه دیگران را ندارند. هیچ‌چیزی بهتر از انواع بازی آن هم در حیاط مدرسه یا بازی در کلاس با طیف گسترده‌ای از دانشآموزان، در کاهش خودمحوری و افزایش توان همدلی آن‌ها تاثیرگذار نیست. البته به شرط اینکه بازی را با مسابقه اشتباه نگیریم و برد و باخت را در نظر کودکان بزرگ نکنیم.
کاهش رغبت به بازی های مجازی
ما بزرگ‌ترها هم بازی در فضای باز و هم بازیهای مجازی را تجربه کرده‌ایم. کدام آن‌ها برای شما جذابیت و قدرت خاطره‌سازی بیشتری داشته‌اند؟ دلتان برای کدام‌یک بیشتر تنگ میشود؟ اگر شما یک تار موی بازیهای کوچه‌ای را به بازیهای بی‌معنای مجازی نمی‌دادید و نمی‌دهید، مطمئن باشید که کودکان امروزی هم نمی‌دهند. البته به شرط اینکه آن‌ها را با بازی در حساط مدرسه آشنا کنیم و لذتشان را به کودکان بچشانیم.
یادتان نرود که نفوذ و گسترش بازیهای مجازی در بین کودکان به حد بحرانی رسیده است و اگر فکری به حال این قضیه نکنیم، با نسل یا نسل‌هایی طرف‌ایم که زندگی مجازی را به رویارویی با دنیای واقعی ترجیح می‌دهند. بررسی آسیب‌های جبران‌ناپذیر این مسئله بماند برای مقاله‌ای دیگر!
بازی های گروهی در حیاط مدرسه
از انواع ساده بازی های کودکانه در مدرسه شروع می‌کنیم و بهمرور به سمت بازیهای سخت‌تر و متناسب با روحیه بچههای راهنمایی و دبیرستانی پیش می‌رویم. در این قسمت ابتدا اسم بازی را می‌آوریم و سپس درباره حداقل تعداد نفرات، وسایل مورد نیاز و نحوه اجرای آن صحبت کنیم. برای انجام همه این بازی‌ها به یک محیط باز مانند حیاط مدرسه نیاز است.
بازی پرتاب قوطی و بطری و…
- حداقل تعداد نفرات: ۸ نفر
- وسایل مورد نیاز: ۲ قوطی به‌ازای هر کودک به‌اضافه نخ
شیوه اجرا:
ابتدا زمین بازی با استفاده از نخ به ۲ قسمت مساوی تقسیم میشود. نیمی از دانشآموزان در یک قسمت و نیمی دیگر در قسمت دیگر زمین مستقر می‌شوند. قوطی‌ها نصف به نصف در ۲ طرف زمین قرار می‌گیرند و بچهها باید آن‌ها را به زمین تیم مقابل بیندازند. اگر یک تیم بتواند همه قوطی‌ها را در زمین مقابل بیندازد و هیچ قوطی‌ای در زمین خودش نباشد، بازی تمام میشود. معمولا هم هیچ‌کدام از ۲ تیم پا پس نمی‌کشند و حسابی خودشان را خسته می‌کنند. پس اگر به دنبال بازی برای تخلیه انرژی کودکان هستید، بازی پرتاب قوطی را حتما امتحان کنید.
بازی در حیاط مدرسه با طناب کشی
- حداقل تعداد نفرات: ۴ نفر
- وسایل مورد نیاز: طناب
شیوه اجرا:
اعضا با یک خط به ۲ گروه تقسیم می‌شوند. نفرات اول هر گروه در فاصله‌ای مساوی نسبت به خط مرزی می‌ایستند، باقی همگروهی‌ها پشت سر نفر اول قرار می‌گیرند و طناب را نگه می‌دارند. با سوت داور مسابقه شروع میشود و هر ۲ گروه طناب را با تمام توانشان به سمت خود می‌کشند. مسابقه تا جایی ادامه پیدا می‌کند که یکی از گروه‌ها طناب را ول کند یا پای یکی از اعضای آن گروه از خط مرزی بگذرد.
گربه کوچولو! پشت سر منی!؟
- حداقل تعداد نفرات: ۶ نفر
- وسایل مورد نیاز: ———
شیوه اجرا:
بچهها یک دایره تشکیل می‌دهند و چشم‌ها را می‌بندند. یک نفر از بچهها به انتخاب مربی از دایره خارج میشود و نقش «گربه کوچولو» را بازی می‌کند. او با کمترین میزان سر و صدا دور و بر بچهها می‌چرخد و به‌صورت تصادفی، پشت سر یک‌نفر می‌ایستد. اگر دانش‌آموزی احساس کرد که گربه کوچولو، پشت سرش ایستاده است، صدا می‌زند: «گربه کوچولو، پشت سر منی!؟». اگر به درستی تشخیص داده باشد، جایش را با گربه کوچولو عوض می‌کند و اگر نادرست گفته باشد، تا زمان معینی اجازه صحبت ندارد.
بازی قدیمی قایم با شک در حیاط مدرسه
- حداقل تعداد نفرات: ۲ نفر
- وسایل مورد نیاز: ———-
شیوه اجرا:
«قایم با شک» یا همان «قایم موشک» را به شیوه‌های متفاوتی می‌توان بازی کرد، مثلا:
- گاهی یک نفر چشم می‌گذارد و بقیه قایم می‌شوند.
- گاهی یک نفر قایم میشود و بقیه چشم می‌گذارند.
- برخی ترجیح می‌دهند به ۲ تیم تقسیم شوند؛ نیمی چشم می‌گذارند و نیمی قایم می‌شوند.
- در برخی مناطق، وقتی فرد چشم‌گذار کسی را پیدا می‌کند، نفر دوم هم باید دنبال بقیه بگردد.
- در برخی مناطق همه چشم می‌گذارند و یک نفر پنهان میشود. هر کسی بتواند کودک پنهان‌شده را پیدا کند، بدون اطلاع دیگران در کنار او پنهان میشود (این بازی را «مخفیگاه» هم می‌گویند).
اگر تعداد بچهها کم است، ایده‌های مطلب بازی دو نفره بیشتر به کارتان می‌آید.
بازی چشم بسته به دنبال کسی گشتن
- حداقل تعداد نفرات: ۶ نفر
- وسایل مورد نیاز: یک دستمال برای بستن چشم
شیوه اجرا:
دانشآموزان دست در دست هم یک دایره بزرگ را تشکیل می‌دهند. چشمان یکی از دانشآموزان را به وسیله دستمال می‌بندیم و در وسط دایره می‌گذاریم. یکی دیگر از دانشآموزان هم داخل دایره می‌ایستد. فردی که چشمانش بسته است باید دانش‌آموز دیگر را بگیرد. هر ۲ دانش‌آموزِ ایستاده در مرکز دایره می‌توانند با پرش جابه‌جا شوند، اما دانش‌آموزی که چشمانش باز است، فقط ۱۰ بار حق انجام این کار را دارد. این بازی هم برای بازیکنان و هم برای تماشاگران جذابیت زیادی دارد.
جمع آوری با چشمان بسته
- حداقل تعداد نفرات: ۴ نفر
- وسایل مورد نیاز: تعدادی توپ و یک سبد
شیوه اجرا:
یکی از هیجان‌انگیزترین بازی های گروهی در حیاط مدرسه با توپ است که برای آن ابتدا دانشآموزان به ۲ گروه تقسیم می‌شوند. یکی از گروه‌ها توپ‌ها را روی زمین پخش می‌کند و یکی از اعضای تیم مقابل باید به کمک راهنمایی‌های دوستانش با چشمان بسته توپ‌ها را جمع کند و داخل سبد بیندازد. سپس جای تیم‌ها عوض میشود. هر تیمی که بتواند تعداد بیشتری توپ در سبد بیندازد، برنده بازی‌ست. ایده‌های جذاب مطلب بازی با توپ را هم برای سایر سرگرمی‌های مشابه بخوانید.
قلعه بازی
- حداقل تعداد نفرات: ۱۰ نفر
- وسایل مورد نیاز: ———-
شیوه اجرا:
هر چه محیط بازی بزرگ‌تر باشد، جذابیتش بیشتر میشود. ابتدا ۲ نفر به‌عنوان سرگروه انتخاب می‌شوند و یارکشی می‌کنند. سپس محدوده‌ای مثل کنج یک دیوار یا اطراف یک درخت را به‌عنوان قلعه مشخص می‌کنند. قرعه می‌اندازند تا تیم فرارکننده و تیم دستگیرکننده مشخص شوند. هر کدام از کودکان گروه فراری پس از دستگیری به محل مشخص‌شده انتقال پیدا می‌کند. دیگر افراد گروه فراری باید بدون گیرافتادن، یاران زندانی خود را نجات دهند.
برخورد دست یکی از اعضا با فرد زندانی به‌معنای آزادی اوست. بازی تنها در صورتی به پایان می‌رسد که گروه دستگیرکننده بتواند همه افراد گروه فراری را به زندان بیندازد. فرآیند دستگیری هم به این صورت است که فرد فراری حداقل برای یک لحظه باید در دستان تیم دستگیرکننده اسیر شود. فرد دستگیرشده اجازه فرار ندارد مگر اینکه هنگام حضور در قلعه، یک نفر از اعضای تیمش برای نجاتش اقدام کند.
بازی قدیمی هفت سنگ
- حداقل تعداد نفرات: ۱۰ نفر
- وسایل مورد نیاز: هفت تکه سنگ تخت و یک توپ نرم
شیوه اجرا:
تکه‌سنگ‌ها از بزرگ به کوچک روی هم چیده می‌شوند. نقطه‌ای در فاصله چند قدمی مشخص میشود و یکی از ۲ تیم با قرعه‌کشی بازی را آغاز می‌کند. یک نفر از اعضای تیم شروع‌کننده سنگ‌ها را با توپ هدف می‌گیرد. اگر ضربه به سنگ‌ها نخورد، نفر بعدیِ تیم سنگ‌ها را هدف می‌گیرد. اگر پرتاب هیچ‌کدام از اعضای تیم به سنگ‌ها نخورد، جای تیم‌ها عوض میشود، اما اگر ضربه به سنگ‌ها برخورد کرد، اعضای آن تیم باید فرار را بر قرار ترجیح دهند. حالا نوبت به تیم دوم می‌رسد که توپ را در دست بگیرد. آن‌ها برای بردن بازی باید:
- مراقب باشند که تیم حریف سنگ‌ها را مرتب نکند که اگر بکند، برنده بازی‌ست.
- نفرات تیم حریف را با توپ بزند و آن‌ها را از بازی خارج کند. اگر تمام اعضای تیم حریف را بزنند، یک امتیاز می‌گیرند و در دور بعدی، شروع‌کننده بازی هستند.
۲ نکته طلایی در بازی هفت سنگ
- ·اگر تیم شروع‌کننده بتواند همه سنگ‌ها را دوباره روی هم بچیند، با صدای بلند می‌گوید «هفتسنگ» و یک امتیاز می‌گیرد.
- سرگروه تیم مراقبت‌کننده از سنگ‌ها بهتر است افراد گروه را دور هم جمع کند و توپ را پنهانی به یک نفر بدهد. سپس همه افراد باید دستشان را زیر پیراهن بگیرند تا تیم مقابل نتواند فرد صاحب توپ را تشخیص دهد.
وسطی
- حداقل تعداد نفرات: ۴ نفر
- وسایل مورد نیاز: یک توپ سبک
شیوه اجرا:
دانشآموزان برای انجام این بازی در حیاط مدرسه به ۲ گروه تقسیم می‌شوند و یکی از گروه‌ها به قید قرعه بازی را شروع می‌کند. اعضای تیم شروع‌کننده در ۲ طرف زمین قرار می‌گیرند و تیم دیگر وسط زمین می‌ایستد. اعضای گروه کناری تلاش می‌کنند نفرات گروه وسطی را با توپ هدف بگیرند. پرتاب توپ به‌صورت نوبتی بین اعضای گروه کناری تکرار میشود. افراد گروه مقابل هم باید به سرعت جای خود را عوض کنند و رو‌به‌روی فرد پرتاب‌کننده بایستند. اگر توپ به هر کدام از اعضای تیم وسط زمین برخورد کند، آن فرد از بازی خارج میشود. بازیکنان تیم وسط ۲ انتخاب دارند:
- جا خالی دهند و از برخورد توپ با بدنشان فرار کنند.
- قبل از برخورد توپ با زمین، آن را بگیرند. در این صورت یک گل یا امتیاز برایشان حساب میشود. آن‌ها با استفاده از این گل می‌توانند یار سوخته خود را به بازی برگردانند یا آن امتیاز را برای ادامه بازی ذخیره کنند.
اگر اعضای تیم کناری بتوانند همه افراد وسط را هدف بگیرند، جای ۲ تیم عوض میشود.
بازی گل یا پوچ
- حداقل تعداد نفرات: ۲ نفر
- وسایل مورد نیاز: چیزی مثل حبوبات، دانه و…
شیوه اجرا:
اینجا یک بازی بدون توپ در مدرسه داریم که خیلی ساده قابل انجام است. دانشآموزان به ۲ گروه تقسیم می‌شوند. هر گروه یک سرگروه دارد. ابتدا باید با قرعه‌کشی تعیین شود که در شروع مسابقه گل دست کدام تیم باشد. سپس اعضای گروهی که گل را در اختیار دارند، دور سرگروه‌شان حلقه می‌زنند تا او گل را به یکی از آن‌ها بدهد. سرگروه تیم مقابل باید با هم‌فکری اعضای خود به اعضای گروهی که گل را در اختیار دارند اشاره کند و گل یا پوچ‌بودن مشت آن‌ها را حدس بزند. برای اشاره به پوچ‌بودن دست یک نفر می‌گوید «پوچ». با گفتن این کلمه، فرد مورد نظر باید دستش را باز کند:
- اگر گل در مشت آن فرد بود، یک امتیاز به گروه تشخیص‌دهنده گل داده میشود و گل در اختیار گروه برنده قرار می‌گیرد. اما اگر حدسشان اشتباه باشد، یک امتیاز به گروه دارنده گل تعلق می‌گیرد.
قوانین تکمیلی بازی گل یا پوچ
- اعضای هر گروه فقط باید با حرف سرگروه تیم دیگر مشت خود را باز کنند.
- معمولا هر ۲ گروه از ابتدای بازی بر سر اینکه بازی در چه امتیازی به پایان برسد، با هم توافق می‌کنند.
- اگر گروهی که گل در دستشان است، فقط یک امتیاز تا امتیاز پایانی مثلا ۳۰ فاصله داشته باشند، تیم مقابل در صورتی که در انتخاب اول گل را تشخیص دهد و بگوید گل سی‌ام را بده، برنده بازی میشود.
بازی های گروهی در حیاط مدرسه با توپ
همه‌ی بازیهای توپی پر هیجان‌اند و برای بچهها جذابیت دارند. علاوه بر این، بازیهای توپی جزو بازی های گروهی ورزشی در مدرسه هستند که باعث افزایش فعالیت بدنی دانشآموزان می‌شوند. در ادامه چند بازی جذاب با توپ به شما معرفی می‌کنیم.
بازی در حیاط مدرسه با توپ و سرعت
- حداقل تعداد نفرات: ۵ نفر
- وسایل مورد نیاز: تعدادی توپ (اندازه و نوع توپ فرقی ندارد، اما تعدادشان باید یکی کمتر از تعداد بچهها باشد)
شیوه اجرا:
تمامی توپ‌ها در حیاط مدرسه روی زمین قرار می‌گیرند. بچهها دور توپ‌ها حلقه تشکیل می‌دهند و شروع به چرخیدن می‌کنند تا اینکه مربی با «کف‌زدن» به آن‌ها علامت بدهد. سپس دانشآموزان باید با سرعت به سمت توپ‌ها بروند و یکی را بر دارند. کودکی که به هیچ‌کدام از آن توپ‌ها نرسد، جایش را با مربی عوض می‌کند و دوباره بازی از نو شروع میشود.
بازی در حیاط مدرسه با توپ و تور
- حداقل تعداد نفرات: ۴ نفر
- وسایل مورد نیاز: نخ و توپ
شیوه اجرا:
ابتدا ارتفاع نخ را بر اساس سن دانشآموزان و میزان توانایی آن‌ها در پرتاب توپ تعیین کنید؛ مثلا اگر اکثر بچهها توان انداختن توپ تا ارتفاع ۲ را متری دارند، نخ را در ارتفاع ۲ متری ببندید. سپس بچهها را به ۲ گروه تقسیم کنید و به ۲ طرف زمین بفرستید. هر دانش‌آموزی که نتواند توپ را از روی نخ رد کند، روی پیشانی‌اش با آبرنگ یا چیزی که به راحتی پاک شود، یک نقطه بگذارید.
توپ در وسط
بازی ساده‌ای‌ست اما برای کودکان دبستانی به‌خصوص در دوره اول، جذابیت دارد.
- حداقل تعداد نفرات: ۷ نفر
- وسایل مورد نیاز: یک توپ بزرگ و سنگین مثل توپ واترپلو و چند توپ کوچک و سبک مثل توپ تنیس
شیوه اجرا:
بچهها درون یک دایره بزرگ می‌ایستند. در مرکز این دایره بزرگ، یک دایره کوچک‌تر قرار دارد. توپ واترپلو یا توپ سنگین را در وسط این دایره کوچک قرار بدهید. از دانشآموزان بخواهید که با توپ‌های کوچک به توپ بزرگ ضربه بزنند و آن را از دایره مخصوص خود خارج کنند. با خروج توپ از دایره کوچک، بازی تمام میشود.
بازی گروهی در مدرسه با توپ و حلقه
- حداقل تعداد نفرات: ۶ نفر
- وسایل مورد نیاز: یک توپ نرم و کوچک و حلقه ژیمناستیک به تعداد اعضا
شیوه اجرا:
بچهها به صورت ردیفی در یک صف می‌ایستند و حلقه‌های ژیمناستیک را به موازات هم نگه می‌دارند. یک نفر ابتدای زنجیره و یک نفر انتهای زنجیره قرار می‌گیرد:
- نفر انتهایی توپ را به‌گونه‌ای پرتاب می‌کند که از داخل حلقه‌ها رد شود و به نفر ابتدایی برسد.
- نفر انتهایی بعد از پرتاب توپ، آخرین حلقه را در دست می‌گیرد و منتظر پرتاب نفر ابتدایی میشود.
- نفر ابتدایی بعد از گرفتن توپ، به انتهای صف می‌رود و توپ را برای نفر قبلی که حالا در ابتدای صف قرار گرفته است، پرتاب می‌کند.
بازی با توپ در مدرسه
- حداقل تعداد نفرات: ۵ نفر
- وسایل مورد نیاز: یک توپ
شیوه اجرا:
دانشآموزان رو به دیوار می‌ایستند. یکی از آن‌ها توپ را به دیوار می‌زند و در همان حال، با صدای بلند نام یکی از هم‌کلاسی‌ها را می‌گوید. همه حتی فرد پرتاب‌کننده توپ شروع به دویدن می‌کنند تا فردی که نامش برده شده است، توپ را بگیرد و بگوید: «استپ!». حالا همه بچهها باید متوقف شوند و او باید یکی را نشانه بگیرد. اگر درست نشانه بگیرد، در دور بعد او توپ را به سمت دیوار پرتاب می‌کند و در غیر این صورت، فردی که هدف ضربه او بود باید توپ را پرتاب کند.
سخن پایانی
بازی های دبستانی در حیاط مدرسه جذابیت زیادی برای کودکان دارند و به خاطر همین جذابیتشان تاثیر زیادی بر یادگیری و رشد آن‌ها می‌گذارند. مهم‌ترین مزیت بازیهای گروهی در حیاط مدرسه، تقویت روحیه مشارکت و کار گروهی در دانشآموزان است. ما سعی کردیم بازی‌ها گروهی در حیاط مدرسه را از آسان به سخت بچینیم. بازیهای سخت‌تر به نیروی جسمانی یا درک بهتر ساختارها و قوانین نیاز دارند. شما هم سعی کنید در انتخاب بازی‌ها به سن دانشآموزان دقت کنید تا بازی برایشان خیلی‌سخت یا خیلی‌آسان به نظر نرسد و با انجام آن دچار احساس خستگی یا کسالت نشوند.
سوالات متداول
- جذابترین بازی های گروهی در حیاط مدرسه دبیرستان چه هستند؟
بچههای دبیرستانی به بازیهای نیازمند سرعت و دقت همزمان مانند پرش از روی مانع، فوتبالدستی، والیبال، فوتبال و بسکتبال علاقه دارند. - بهترین بازی های گروهی در حیاط مدرسه راهنمایی چه هستند؟
در دوران راهنمایی بچهها به بازیهای سرعتی مانند قلعه بازی، وسطی و آب بازی در حیاط مدرسه علاقه زیادی دارند. - چه بازی های گروهی برای دانشآموزان ابتدایی در حیاط مدرسه مناسباند؟
بازیهایی مانند هفتسنگ، قایم با شک و طنابکشی را حتما امتحان کنید. از بازیهای توپی مانند توپ و تور، توپ و حلقه و توپ در وسط که در متن مقاله شیوه اجرایشان را توضیح دادهایم هم استفاده کنید.
