آزمون‌ها و تست‌های زیادی برای بررسی انواع هوش در کودکان وجود دارند که یکی از ساده‌ترین آن‌ها تست آدمک گودیناف است. حتما بارها شده که نقاشی کودک خودتان را با همسن و سالهایش مقایسه کنید یا با نگاه به اجزای نقاشی او احساس کنید هوش و دقت بالایی دارد. آزمون آدمک هم به همین سادگی ایجاد شده است اما تفسیر آن جزییات خاص خود را دارد که در این مقاله کلیات آن توضیح داده‌ایم.
تاریخچه تست هوش آدمک
آزمون آدمک اولین بار توسط آلفرد بینه و تئودور سیمون مطرح شد که معتقد بودند سن عقلی کودکان و توانایی نقاشی کشدن آن‌ها با یکدیگر ارتباط دارد. اما آزمون هوش گودیناف در سال ۱۹۲۶ توسط یک پزشک به نام فلورانس گودیناف طراحی شد. پس از آن پزشک دیگری به نام دیل بی هریس اصلاحاتی روی این آزمون انجام داد به همین دلیل این تست به نام تست نقاشی گودیناف – هریس نیز شناخته میشود.
کاربردهای آزمون گودیناف
نقاشی کشیدن همیشه حالات درونی و اتفاقات بیرونی که برای افراد رخ داده را منعکس می‌کند و نقاشی کودکان نیز از این قاعده مستثنی نیست. در مدارس یا مراکز روانشناسی می‌توان از این تست‌ها برای ارزیابی مسائل روانشناختی کودک و وجود مشکلاتی مانند افسردگی کودک، اختلالات یادگیری، نقص توجه یا مورد آزار قرار گرفتن استفاده کرد. اما مهمترین کاربرد تست گودیناف تعیین میزان هوش، سن عقلی، آشفتگی هیجانی، توجه و دقت عملکرد کودک است. همچنین با این تست می‌توان دیدی کلی از هوش فضایی در کودکان به دست آورد.
این تست معمولا به شکل مکمل در کنار تست هوش وکسلر و تست بینه استفاده میشود. از آن‌جایی که برخی از انواع تست هوش فقط برای کودکان با سنین بالاتر یا کودکانی که سواد دارند کاربردی است، می‌توان از این آزمون برای سنجش بهره هوشی خردسالانی که حتی نمی‌توانند صحبت کنند استفاده کرد. هرچند ارزیابی هوش کودکان و نوجوانان بین ۳ تا ۱۳ سال با آزمون گودیناف امکان‌پذیر است. پیشنهاد می‌کنیم سری هم به مطلب معرفی ۷ تست هوش برای کودکان و نوجوانان بزنید.
روش اجرای آزمون آدمک (گودیناف)
برای انجام تست آدمک گودیناف از کودک خواسته میشود که یک آدم بکشد و تا جایی که می‌تواند خوب و زیبا نقاشی کند، هرچقدر بخواهد زمان دارد. نکات زیر را برای اجرای این آزمون رعایت کنید:
- به انتخاب کودک یک مداد یا خودکار روان در اختیار کودک بگذارید.
- نقاشی کشیدن با مداد رنگی تفسیر نقاشی را پیچیده‌تر می‌کند و نیاز به تفسیر تخصصی‌تری دارد.
- کاغذ نقاشی ترجیحا a4 باشد.
- بگذارید کودک چند نقاشی بکشد، چون ممکن است به دلایل مختلف اولین نقاشی بهترین کار او باشد. بهترین نقاشی را ملاک ارزیابی قرار دهید.
- مطمئن شوید که کودک در آرامش است.
- حین کشیدن نقاشی درباره آن اظهار نظر نکنید.
- هیچ وسیله‌ای به غیر از ابزارهای نقاشی نباید روی میز باشند تا کودک تمرکز داشته باشد.
- اگر کودک درمورد نحوه نقاشی کشیدن سوال کرد به او اطمینان بدهید که هرجور دلش بخواهد می‌تواند نقاشی بکشد.
اگر به دنبال سایر تست‌های هوش غیر کلامی هستید، سری هم به مطلب تست هوش کتل بزنید.
تفسیر آدمک کشیده شده
آدمکی که کودک میکشد از جهات مختلف قابل ارزیابی است:
- تعداد اجزای کشیده شده برای آدمک
- اندازه آدمک
- تناسب اجزای آدمک
- محل کشیدن آدمک در صفحه
- کشیدن لباس یا نحوه نقاشی آن
- میزان جزییات آدمک
حتی می‌توان با پرسیدن سوالاتی مانند اینکه آدمی که کشیدی دختر است یا پسر؟ خوشحال است یا ناراحت؟ کجا دراد می‌رود؟ یا پرسیدن از داستان و جزییات ظاهر او، به اطلاعات بیشتری درباره وضعیت هیجانی و روانشناختی کودک رسید. فراموش نکنید که این کار فقط باید توسط یک روانشناس کودک که بر تفسیر تست‌های روانشناسی تسلط دارد و در شرایط استاندارد انجام شود در غیر این صورت نتیجه چندان قابل استناد نیست. فعالیت‌های فکری مختلف می‌توانند به افزایش هوش کودک کمک کنند، توصیه می‌کنیم در این مورد مطلب بازی فکری در خانه را مطالعه کنید.
سیستم نمره دهی تست گودیناف
تمام موارد زیر را بررسی کنید و برای هر مورد یک امتیاز در نظر بگیرید و آن‌ها را با یکدیگر جمع کنید.
- سر وجود داشته باشد.
- پا کشیده شده باشد.
- دست کشیده شده باشد (یک یا هر دو دست).
- بدن کشیده شده باشد.
- طول بدن طویل تر از عرض آن باشد.
- شانه‌ها کشیده شده باشد.
- بازوها و پاها به تنه چسبیده باشند.
- پاها به تنه و دست‌ها به تنه درنقاط انتظار رفته چسبیده شده باشند.
- گردن کشیده شده باشد.
- دنبال گردن به سر و تنه مربوط باشد.
- چشم‌ها کشیده شده باشد.
- بینی کشیده شده باشد.
- دهان کشیده شده باشد.
- دو لب دیده شوند.
- سوراخ‌ها یاحفره‌های بینی کشیده شده باشند.
- موها کشیده شده باشد (حتی مقدار جزئی).
- موها کامل کشیده شده باشد.
- علامتی از لباس کشیده شده باشد.
- دو قطعه لباس کشیده شده باشد.
- تمام بدن پوشیده از لباس باشد.
- چهار قطعه لباس مشخص باشد (کراوات، کلاه، جوراب، کفش، پیراهن و کت و شلوار).
- لباس رسمی یا یونیفرم باشد ( یونیفرم مدرسه هم نمره می‌گیرد).
- انگشتان کشیده شده باشد (هر اثری ازانگشت کافی است).
- تعداد انگشتان درست باشد.
- شکل و قواره انگشتان درست باشد.
- شست متمایز باشد.
- دست متمایز از انگشتلان باز باشد (کف دست کشیده شده باشد).
- بازوها کشیده شده باشد.
- زانو کشیده شده باشد.
- تناسب سر نسبت به بدن مراعات شده باشد.
- تناسب بازوها و دست ها نسبت به بدن حفظ شده باشد.
- پاها متناسب کشیده شده باشد.
- کف پا متناسب باشد.
- پاها متمایل به بالا نباشند.
- دست‌ها و پاها دو بعدی باشند.
- پاشنه کفش یا پاشنه پا کشیده شده باشد.
- هماهنگی خطوط کلی حفظ شده باشد (دست نلرزیده باشد).
- هماهنگی خطوط کلی و جزئی حفظ شده باشد( نقاشی دقیق باشد).
- هماهنگی خطوط سر ( موها ودور سر به دقت کشیده شده باشد).
- هماهنگی خطوط تنه حفظ شده باشد.
- هماهنگی خطوط دست ها و پاها حفظ شده باشد.
- هماهنگی خطوط چهره حفظ شده باشد.
- گوش‌ها کشیده شده باشد.
- تناسب گوش‌ها حفظ شده باشد.
- مردمک چشم کشیده شده باشد.
- تناسب چشم حفظ شده باشد.
- در تصاویر نیمرخ و تمام رخ چشم دارای حالت باشد.
- چانه و پیشانی هر دو کشیده شده باشد.
- برآمدگی شانه در تصویر نیمرخ معلوم باشد.
- نیمرخ ناقص باشد (تنه و نیمرخ ناقص)
- نیمرخ باشد.
پیشنهاد مطالعه: فعالیت و بازی برای تقویت هوش حرکتی جنبشی کودکان
جدول تبدیل نمره خام تست آدمک به سن عقلی
با توجه به جمع نمرات کودک در آزمون آدمک، از جدول زیر سن عقلی را استخراج کنید.
نمره خام را در جدول پیدا کنید و آن را در عدد ۱۲ کرده با تعداد ماه به دست آمده جمع کنید تا سن حقیقی کودک مشخص شود. برای به دست آوردن عدد سن تقویمی هم سال سن کودک را در ۱۲ ضرب کرده و با تعدا ماه سن او جمع می‌کنیم. سپس این دو عدد را در فرمول زیر بگذارید تا بهره هوشی کودک مشخص شود:
۱۰۰ × سن تقویمی ÷ سن حقیقی = بهره هوشی
سخن پایانی
تست هوش کودکان گودیناف بیشتر برای کودکانی که قادر به انجام سایر تست‌های هوش نیستند یا به صورت مکمل در کنار سایر آزمون‌ها استفاده میشود. سن کاربرد این آزمون ۲ تا ۱۴ سال است و برای سنین بالاتر می‌توان از فرد درباره نقاشی و اجزای آن سوال کرد که در نحوه ارزیابی اثرگذار است. در این تست با دادن چند وسیله ساده شامل کاغذ بی‌خط که تقریبا به اندازه بک دفتر معمولی یا کاغذ آچار باشد، مداد پاک کن و یک مداد سیاه یا خودکار روان، از کودک می‌خواهیم که یک آدمک زیبا، کامل و خوب بکشد و هرچقدر بخواهد زمان دارد. در نهایت نقاشی بر اساس یک سیستم نمره گذاری آزمون گودیناف ارزیابی میشود و نمره‌ای بین ۱ تا ۵۱ به نقاشی داده میشود که با توجه به یک جدول خاص، می‌توان این نمره خام را به بهره هوش کودک تبدیل کرد. در نهایت باید تاکید کنیم که هر تست و آزمون روانشناسی به تخصص و تبحر در ارزیابی و نمره‌دهی نیاز دارد و این مطلب با بیان کلیات، فقط به قصد آشنایی شما با این تست نوشته شده است.
سوالات متداول
- تست گودیناف چیست؟
تست آدمک یا گودیناف یک آزمون استاندارد شده است که در آن با توجه به نقاشی آدمکی که کودک میکشد و ارزیابی آن، نمره خاصی برای بهره هوشی کودک در نظر گرفته میشود. - کاربرد آزمون آدمک گودیناف چیست؟
مهمترین کاربرد آزمون گودیناف بررسی سن عقلی، بهره هوشی و میزان دقت کودک است. - در ابتدای آزمون چه چیزی باید به کودک بگویید؟
باید به کودک بگویید که یک آدم را کامل و خوب بکشد و تاکید کنید که مهم نیست چقدر طول بکشد.
