الفبای فارسی مجموعهای از حروف است که از چینش آنها در کنار یکدیگر کلمهها ساخته میشوند. فارسی ۳۲ حرف الفبا دارد که آموزش آنها از «الف تا ی» با نظم و ترتیب خاصی به کودکان صورت میگیرد. آموختن ترتیب حروف الفبا برای کودکان بسیار مهم است، زیرا در اکثر موقعیتهای روزمره و حتی اداری، اطلاعات را براساس ترتیب حروف تنظیم میکنند.
ما در این مقاله از روشهای جذابی مانند شعر و جدول کمک میگیریم تا کودکان بهراحتی بتوانند ترتیب حروف الفبا و شکل حروف الفبا فارسی کامل را یاد بگیرند و به حافظه بلندمدت بسپارند.
جدول حروف الفبا فارسی کلاس اول (شکل حروف الفبای فارسی)
| آ-ا (الف) | ب – ب | پ – پ | ت – ت | ث – ث | ج – ج (جیم) | چ – چ | ح – ح |
| خ – خ | د (دال) | ذ (ذال) | ر | ز | ژ | س – س (سین) | ش – ش (شین) |
| ص – ص (صاد) | ض – ض (ضاد) | ط (طا) | ظ (ظا) | ع – ع – ﻌ – ﻊ (عین) | غ – غ – ﻎ – ﻐ (غین) | ف | ق (قاف) |
| ک (کاف) | گ (گاف) | ل (لام) | م (میم) | ن (نون) | و (واو) | ه (ها) | ی (یا) |
اولین نفری باشید که از اخبار و اطلاعیههای مرتبط با پایه تحصیلیتان باخبر میشود!
آموزش حروف الفبا به ترتیب
حروف الفبا فارسی به ترتیب کامل با صدا و تلفظ به این صورت هستند:
- آ-ا که الف هم به آنها میگویند و بهصورت «آ» تلفظ میشود.
- ب
- پ
- ت
- ث
- ج یا جیم
- چ
- ح
- خ
- د یا دال
- ذ یا ذال
- ر
- ز
- ژ
- س یا سین
- ش یا شین
- ص یا صاد (ص، ث و س، در زبان فارسی تلفظ یا آوای یکسانی دارند).
- ض یا ضاد
- ط یا طا (ط و ت، در زبان فارسی تلفظ یا آوای یکسانی دارند).
- ظ یا ظا (ز، ذ، ض و ظ، در زبان فارسی تلفظ یا صدای یکسانی دارند).
- ع یا عین
- غ یا غین
- ف
- ق یا قاف (غ و ق، در زبان فارسی صدای یکسانی دارند).
- ک یا کاف
- گ یا گاف
- ل یا لام
- م یا میم
- ن یا نون
- و یا واو
- ه یا ها (ح و ه در زبان فارسی تلفظ یکسانی دارند).
- ی یا یا
۱۰۰ جمله با کلمات کلاس اول دبستان که به شما کمک میکند مهارتهای نوشتاری خود را تقویت کنید، همین حالا در مقاله ما بخوانید.
در تصویر زیر عکس حروف الفبا را مشاهده میکنید.
مثال کودکانه برای حروف الفبا
در جدول زیر مثالهای کودکانهی حروف الفبا را برایتان آوردهایم:
| حرف | مثال کودکانه |
| ا | آسمان |
| ب | باد |
| پ | پتو |
| ت | توپ |
| ث | ثریا |
| ج | جوجه |
| چ | چتر |
| ح | حلزون |
| خ | خرگوش |
| د | در |
| ذ | ذرت |
| ر | رود |
| ز | زنگ |
| ژ | ژله |
| س | سبد |
| ش | شیر |
| ص | صابون |
| ض | ضرب |
| ط | طاووس |
| ظ | ظرف |
| ع | عسل |
| غ | غذا |
| ف | فیل |
| ق | قند |
| ک | کتاب |
| گ | گربه |
| ل | لیمو |
| م | مو |
| ن | نان |
| و | ورق |
| ه | هوا |
| ی | یخ |
شعر برای یادگیری ترتیب حروف الفبا فارسی کامل
تا به اینجا جدول الفبا و شکل حروف الفبا به ترتیب را به زبان ساده یاد گرفتیم. همانطور که میدانید بچهها عاشق یادگیری با شعر هستند و برای همین آموزش شعر به کودکان در آموزش مفاهیم و مهارتهای مختلف کمک زیادی به آنها میکند. ما هم در اینجا ۲ شعر جذاب و ساده برای آموزش ترتیب حروف الفبای فارسی به کودکان بیان میکنیم.
برای تأثیر مثبت در عاقبت بچه های بیش فعال، آموزش را از پایه با تمرینات جذاب حروف الفبا و بازیهای تمرکزی آغاز کنید.
شعر یادگیری حروف الفبای فارسی | کوتاه و کاربردی
«الف» و «ب» و «پ» و «ت» / رفتن خونه خانم «ث»
دیدن که دام دارام دی دیم / داره میآد آقای «جیم»
پشت سرش چه خوشحال / «چ» و «ح» و «خ» و «دال»
«ذال» با یه کیک خوشمزه / که روش نشستن «ر» و «ز»
«ژ» گفت در رو نبندین / پشت درن «سین» و «شین»
«صاد» و «ضاد» و «طا» و «ظا» / دارن میآن به اینجا
«عین» و «غین» و «ف» و «قاف» / دنبالشون «کاف» و «گاف»
«لام» و «میم»، «نون» خریدن / گشتن «واو» رو ندیدن
گفتن اینجا خالیه / جای حرف «ه» و «ی»
شعر یادگیری حروف فارسی | بلند و آموزنده
همگی بیایین سوار شین / سوار این قطار شین
الفبای قطاره / ۳۲ تا کوپه داره
اولِ آبه، «آی با کلاه»، «آی بیکلاه»/ اینا «الفان»
الف سرِ الفباس / اولِ تموم حرفاس
آی با کلاه / مثل «آلبالو»
ترش و دو شاخه / سرخ و کوچولو
کوپه دوم / «ب» مثل بچه
ب مثل بازی / بچه نازم بهپا نبازی
ب مثل بابا / بابای خوبم نشسته اینجا
تکیه داده، آروم خوابیده / پدربزرگم تو کوپه سه
«پ» و پ و پ، پنجره بازه / پ و پ و پ، پرده چه نازه
نقطههای «ت»، به شکل توپ / ت مثل توپه، اینم دو تا توپ
«ث» سهنقطه، مثل ثریا / تو کوپه پنج، نشسته تنها
«جیم» مثل جوجه، جوجه کوچک / اینجا نشسته پیش جیرجیرک
جیکجیک و جیرجیر با هم میخندن / درها رو به روی غصه میبندن
«چ» مثل چایی، بهپا نسوزی / روی لباست چایی نریزی
«ح» مثل حوله، حوله رو بردار / تنت رو خشک کن تا نشی بیمار
«خ» مثل خرس و خروس و خرگوش / سه تا رفیقِ خوشگل و باهوش
«دال» مثل دسته، دستام تمیزه / مامان خوبم دستام رو شسته
«ذال» مثل ذرت، زرد و طلایی / مثل پف فیل، چاق و طلایی
«ر» مثل روباه که حقهبازه / چشاش قشنگه، دُمش درازه
ویز و ویز و ویز، «ز» مثل زنبور / نیش میزنه، میسوزه بدجور
«ژ» مثل ژاکت، چه گرم و نرمه / تو فصل سرما، لباس گرمه
«سین» مثل ساعت، ساعت و دیوار / صبح شده تیکتاک، بیدار شو بیدار
شانه میکشم، «شین» مثل شانه / صاف میشه موهام دانه به دانه
یه ضربدر زدم رو نقطه «ضاد» / «صاد» مثل صابون، لیز خورد و افتاد
«طا» مثل طبله، نقطه نداره / «ظا» مثل ظرفه، یه نقطه داره
«عین» مثل عینک، برای دیدن / چشمش ضعیفه برادر من
«غین» مثل غازه، یه غاز خوشگل / چقدر تمیزه، نپره تو گِل
«ف» مثل فیله، یه نقطه داره / «قاف» مثل قوری، دو نقطه داره
«کاف» مثل چیه، مثل یه کلاغ / که دلش میخواد بپره تو باغ
«گاف» مثل گردو، گردوی تازه / گرد و خوشگل و ترد و خوشمزه
«لام» مثل لکلک با پرهای باز / پاهای بلند، گردن دراز
«میم» مثل مامان، مامانی جونم / من دوسِت دارم، پیشت میمونم
بوی نان میآد، «نون» شبیه نان / برکت خداست، بخور نوش جان
«واو» مثل وزغ، شکل قورباغه / چشاش درشته، هیکلش چاقه
«ه» مثل هویچ، مثل هلو / میوه دوست داره تینا کوچولو
کوپه آخر، «ی» مثل یویو / یه بازی خوب، کوچولو بدو
آموزش الفبای فارسی
آموزش حروف الفبا به ترتیب نیاز به تخصص و آگاهی از اصول اولیه تدریس حرف الفبا دارد. امروزه این آموزشها با توجه به اصول و قواعد خاصی مانند معرفی آوا، نشانهها و هجیکردن صورت میگیرند که باید توسط معلمان آموزشدیده انجام شود و پس از آن باید درست نوشتن را به کودک آموزش دهند. معلمان و مربیان برای آموزش اصولی حروف الفبا از برخی روشهای متداول آموزشی مانند موارد زیر نیز استفاده کنند:
- استفاده از ترانه و شعرهای آموزش حروف الفبا
- آموزش به کمک روشهای نوین تدریس ابتدایی مانند یادگیری مشارکتی
- داستانخوانی و قصهگویی برای آشنایی کودکان با حروف الفبا
- بهرهگیری از فلشکارتها و ابزارهای تصویری برای بهبود فرآیند یادگیری
آموزش نوشتن الفبای فارسی به کودکان
در آموزش نوشتن الفبای فارسی به کودکان، توجه و یادآوری چند نکته به آنها اهمیت زیادی دارد:
- در زبان فارسی، حروف و کلمات را از راست به چپ مینویسیم و میخوانیم.
- حروف الفبای فارسی دارای نقطه هستند که معمولا در پایان نوشتن هر حرف یا کلمه، آنها را در جای خود میگذاریم.
- حروف فارسی روی خط نوشته میشوند، پس حتما از دفترهای خطدار برای آموزش حروف الفبا به کودکان استفاده کنید.
- بعضی از حروف الفبای فارسی مانند «ب-ب»، دو حالت بلند و بریده دارند. حتما هر دو حالت را با کودک تمرین کنید.
در کنار این نکات، استفاده از انواع بازی آموزشی کلاس اول ابتدایی برای کودکانی که به تازگی وارد فضای آموزشی مدارس شدهاند میتواند بسیار کمک کننده باشد.
روشهای خلاقانه آموزش حروف الفبا
روشهای خلاقانه آموزش حروف الفبا به کودکان شما کمک میکند تا راحتتر با شکل و تلفظ حروف الفبا آشنا شوند و با بازی و سرگرمی حروف الفبا را بیاموزند. در ادامه چند روش ساده و خلاقانه آموزش حروف الفبا به کودکان را برایتان آوردهایم:
۱. بازیهای آموزشی:
- لیلی حروف:حروف الفبا را روی خانههایی مستطیل شکل روی زمین بکشید. حال به کودکتان بگویید که با لیلی به خانه س، م یا ن و یا حروف دیگر برود.
- کارتبازی با حروف الفبا: روی کارتهای رنگی حروف الفبا را بنویسید، حال یک کارت بردارید؛ هرکس که مثال خلاقانهتری برای آن حرف بزند، برنده است.
- پیدا کردن حروف: چند مجله و روزنامه پیدا کنید و صفحات یا بخشهایی از آنها را ببرید، به کودکتان بگویید که حروف مختلف را در مجلهها پیدا کند و با ماژیکهای رنگی دور آنها خط بکشد.
۲. فعالیتهای عملی:
- ساخت حروف الفبا با خمیربازی، نخود و چسب، یا کاغذ رنگی
- آواز الفبا با ریتمهای خیلی ساده و تکرارشونده که در این مقاله دو نمونه از آنها را برایتان آوردهایم.
آموزش حروف الفبا به کودکان ۳ تا ۵ سال
برای آموزش حروف الفبا به کودکان ۳ تا ۵ سال از نکات زیر استفاده کنید:
- معرفی حروف با شعر و بازی: مثل “الف مثل ابر، ب مثل باد”، حروف را با شعر و آهنگ به کودک نشان دهید.
- کارتهای تصویری: برای هر حرف یک کارت با تصویر جذاب آماده کنید تا کودک همزمان حرف و تصویر را یاد بگیرد.
- تمرین شنیداری: صدای حروف را با کودک تکرار کنید تا مهارت شنیداری او تقویت شود.
آموزش حروف الفبا به کودکان ۵ تا ۶ سال
برای آموزش حروف الفبا به کودکان ۵ تا ۶ سال از نکات زیر استفاده کنید:
- پیدا کردن حروف در کلمات ساده: مثلاً حرف “ب” در کلمه “بابا” را پیدا کند و بشناسد.
- جورچین حروف: حروف پلاستیکی یا مقوایی را کنار هم بچیند تا کلمات ساده بسازد.
- رنگآمیزی حروف بزرگ: روی کاغذ حروف بزرگ را رنگ کند تا شکل و فرم حروف در ذهنش بماند.
آموزش حروف الفبا به کودکان ۶ تا ۷ سال
برای آموزش حروف الفبا به کودکان ۶ تا ۷ سال از نکات زیر استفاده کنید:
- ساخت هجاهای ساده: با ترکیب صامت و مصوت، هجاهایی مثل “با”، “بو”، “بی” بسازید.
- خواندن کلمات کوتاه: کلمات ۲-۳ حرفی مثل “مادر”، “آب”، “تاب” را بخواند.
- نوشتن حروف با انگشت یا ابزار بازی: روی شن، خمیربازی یا گچ حروف را بنویسد تا حس لمسی و حافظه بصری تقویت شود.
نکات آموزشی الفبا
۱. استفاده از نکات آموزشی ساده زیر به شما کمک میکند تا کودکتان را در یادگیری راحتتر حروف الفبا یاری کنید:
آموزش را با حروف سادهتر آغاز کنید (مثل ا، ب، پ، ت) و بعد سراغ حروف نقطهدار و سختتر بروید. این مدل، بار شناختی کودک را کم میکند و تمرکز را بالا میبرد.
۲. در هر روز فقط ۲ تا ۳ حرف جدید معرفی کنید و همانها را با یک بازی کوتاه مرور کنید. تکرار روزانه باعث میشود حروف در حافظهی فعال بمانند.
۳. از فلشکارت تصویری و کلمات ملموس استفاده کنید؛ کلماتی که کودک در دنیای واقعی میشناسد، مثل میوهها، حیوانات و اشیای خانه. انتخاب واژههای تکسیلابی (مثل «مو»، «مار»، «برگ») یادگیری را سریعتر میکند.
۴. برای حروف چالشدار مثل ض، ظ، غ یک داستان کوتاه و شاد بسازید؛ کودکان از طریق روایت، حفظ و تشخیص را بهتر انجام میدهند.
۵. تمرین تشخیص صدا («کدامیکی با م شروع میشود؟ موش یا چتر؟»)، تطبیق تصویر و حرف، و بازیهای کوتاه خانوادگی باعث تقویت یادگیری بدون فشار در کودکان میشود.
تفاوت حروف الفبای فارسی با الفبای عربی
الفبای فارسی و الفبای عربی شباهت بسیار زیادی نسبت به یکدیگر دارند، اما الفبای عربی ۲۸ حرف دارد و در مقایسه با الفبای فارسی، چهار حرف «پ»، «چ»، «ژ» و «گ» در آن وجود ندارد.
تفاوت حروف الفبای فارسی با حروف الفبای انگلیسی
تعداد حروف الفبای فارسی بیشتر از الفبای انگلیسی است؛ الفبای انگلیسی تنها ۲۶ حرف دارد، در حالی که الفبای فارسی شامل ۳۲ حرف است.
سخن پایانی
زبان فارسی دارای ۳۲ حرف است که علاوهبر یادگیری خود آنها، آموختن ترتیبشان هم اهمیت زیادی دارد. حروف الفبای فارسی با آ-ا (الف) شروع و با ی (یا) تمام میشوند. بهترین روش برای حفظ و بهخاطرسپاری آنها از قدیم تاکنون استفاده از شعرهای آموزشی بوده است. علاوهبراین، از روشهای جالب و جذاب دیگری مانند فلشکارتها و داستانخوانی نیز برای آموزش الفبا به کودکان استفاده میکنند. امیدواریم که این مقاله در یادگیری ترتیب حروف الفبای فارسی با صدا و تلفظ برای شما مفید بوده باشد.
سوالات متداول
- ترتیب حروف الفبای فارسی چگونه است؟
ترتیب حروف الفبای فارسی به این صورت است: «آ-ا، ب، پ، ت، ث، ج، چ، ح، خ، د، ذ، ر، ز، ژ، س، ش، ص، ض، ط، ظ، ع، غ، ف، ق، ک، گ، ل، م، ن، و، ه، ی». - اسم و صدای حروف الفبای فارسی چه هستند؟
اسم و صدای حروف الفبای فارسی به ترتیب: «آ-ا (الف)، ب، پ، ت، ث، ج (جیم)، چ، ح، خ، د (دال)، ذ (ذال)، ر، ز، ژ، س (سین)، ش (شین)، ص (صاد)، ض (ضاد)، ط (طا)، ظ (ظا)، ع (عین)، غ (غین)، ف، ق (قاف)، ک (کاف)، گ (گاف)، ل (لام)، م (میم)، ن (نون)، و (واو)، ه (ها)، ی (یا)». - صداهای الفبای فارسی چه هستند؟
صدای الفبای فارسی به این شکل و ترتیب است: «الف، بِ، پِ، تِ، ثِ، جیم، چِ، حِ، خِ، دال، ذال، رِ، زِ، ژِ، سین، شین، صاد، ضاد، طا، ظا، عین، غین، فِ، قاف، کاف، گاف، لام، میم، نون، واو، هِ، یِ». - الفبای فارسی چند حرف دارد؟
در فارسی ۳۲ حرف الفبا داریم.
