زندگی برای کودکان یعنی بازی و بازی برای کودکان یعنی زندگی! حتی یادگیری کودکان هم وابسته به بازی‌ست و اگر به دنبال جواب سوال «چگونه بچه کلاس اول را تقویت کنیم» می‌گردید، بازی‌ها بهترین گزینه‌اند. بازی استرس کودکان کلاس‌اولی را کاهش می‌دهد، خستگی‌شان را در می‌کند و به اعتقاد بسیاری از روان‌شناسان تربیتی، بهترین روش آموزش اصول اولیه خواندن، نوشتن و ریاضیات به آن‌هاست. ما در این مقاله می‌خواهیم به معرفی بهترین بازی های آموزشی کلاس اول بپردازیم. حتما این بازی‌ها را با کودکان امتحان کنید و بر نشاط و پویایی فضای آموزشی بیفزایید.
آزمایش ترکیب رنگ‌ها
یا ترکیب رنگ‌های اصلی، رنگ‌های جدید ساخته می‌شود؛ مثلا رنگ قهوه‌ای از ترکیب رنگ‌های قرمز، سیاه و زرد پدید می‌آید. آزمایش ترکیب رنگ‌ها تجربه‌ای زنده و پویاست که بین هنر و علم پیوند برقرار می‌کند و یکی از جذاب‌ترین ایده‌های بازی برای کلاس اول است. انجام این آزمایش به کمک مدادرنگی و کاغذ هم ممکن است، اما استفاده از آبرنگ، قلم‌مو و سینی‌های ترکیب رنگ به جذابیت آن می‌افزاید. برای انجام این سرگرمی و بازی در کلاس و خانه:
- رنگ‌های اصلی (قرمز، آبی و زرد) را برای کودک توضیح دهید.
- از کودک بخواهید که با ترکیب رنگ‌های اصلی، رنگ‌های ثانویه و درجه سوم را بسازد.
اولین نفری باشید که از اخبار و اطلاعیه‌های مرتبط با پایه تحصیلیتان باخبر می‌شود!
مسابقه حروف الفبا
مسابقه حروف الفبای فارسی یک بازی سرعتی‌ست که ترتیب حروف را تمرین می‌دهد و آموزش را با هیجان ترکیب می‌کند. برای انجام این بازی:
- فلش‌کارت‌های الفبا را روی زمین پخش کنید.
- از دانش‌آموزان بخواهید که کارت‌ها را به ترتیب جدول الفبا مرتب کنند.
- هر کسی بتواند زودتر از همه و بدون خطا کارت‌ها را مرتب کند، برنده بازی‌ست.
اگر به ایده‌های جذاب تدریس الفبا به کودکان علاقه‌مندید پیشنهاد می‌کنیم نگاهی هم به مقاله آموزش الفبا به کودکان بیندازید.
بازی با لگوهای کلمه سازی
لگوهای خاصی برای کلمه‌سازی وجود دارد که اتفاقا هم مخصوص کلمات کلاس اول دبستان هستند. آموزش حروف و کلمات کلاس اول دبستان با این لگوها برای کودکان جذاب‌تر است و به درک بهتر ارتباط بین حروف با کلمات و کلمات با مفاهیم کمک می‌کند.
پیشنهاد مطالعه: جمله سازی با کلمات کلاس اول دبستان
بازی صدا زنبوری
این بازی به حفظ توجه و تمرکز کودکان کمک می‌کند و در بهبود خواندن، نوشتن و ریاضی آنها موثر است. در این بازی، کلمات، اعداد، حروف یا موضوع خاصی به عنوان «صدا زنبوری» انتخاب می‌شود که کودکان وقتی به آن می‌رسند، باید صدایی شبیه صدای «وزوز» زنبور در آورند. بازی صدا زنبوری به صورت زیر انجام می‌شود:
- کلمه، حرف یا عدد مشخصی را به عنوان «وزوز» زنبور انتخاب کنید؛ برای مثال، تصمیم بگیرید که هر چهارمین حرف یا عدد «وزوز» زنبور باشد.
- دانش‌آموزان باید به ترتیب شروع به خواندن متن یا فهرست کنند و هر جا به کلمه یا عدد مورد نظر رسیدند، به جای آن صدای «وزوز» در آورند.
بازی با الگوها
یادگیری الگوها یکی از مهم‌ترین پیش‌بینی‌کننده‌های پیشرفت تحصیلی بالا در درس ریاضی‌ست. آموزش الگویابی به کودکان را می‌توان به کمک بازی‌هایی مثل نخ‌کردن مهره‌های رنگی، چام‌چام، لگوسازی و الگوسازی حرکات بدنی جذاب ساخت.
شکار اشکال هندسی
بعد از آموزش اشکال هندسی به کودکان، با آنها در خانه یا مدرسه همراه شوید تا انواع اشکال هندسی مثل مستطیل، مربع، مثلث و استوانه را در محیط پیدا کنند. هر کسی بتواند شکل‌های بیشتری پیدا کند برنده بازی‌ست.
قطار دیوانه
بین بازی‌های آموزشی جدی و رقابتی حتما برای بازی‌های بامزه‌تری مثل قطار دیوانه هم جا باز کنید. این بازی برای کودکان کلاس اول دبستان جذابیت زیادی دارد:
- کودکان را پشت به پشت هم و به صورت قطاری ردیف کنید.
- دستوراتی تصادفی مانند «کند»، «تند»، «توقف»، «چرخش به چپ و راست»، «جلو» و «عقب» بدهید.
- کم‌کم سرعت دستورها را بالاتر ببرید تا حرکت واگن‌های قطار به شکل بامزه و دیوانه‌وار به نظر برسد.
این بازی در آموزش جهت‌ها مثل آموزش چپ و راست و آموزش زیر و رو به کودکان موثر است و برای نشاط و شادابی آنها عالی‌ست، فقط مراقب فاصله ایمن بین بچه‌ها باشید تا کسی آسیب نبیند.
بازی بینگو
بازی بینگوی اعداد یکی دیگر از گزینه‌های خیلی خوب برای ترکیب بازی و یادگیری کلاس اول است:
- به هر کدام از بچه‌ها یک برگه بینگو بدهید و سپس اعداد را یکی یکی بخوانید.
- بچه‌ها باید هر بار که یکی از اعداد بلیطشان اعلام شد، روی آن ضربدر بزنند.
- هر کسی زودتر روی تمام اعدادش ضربدر بزند، برنده است.
این بازی برای جذابیت‌بخشی به آموزش اعداد به کودکان گزینه خوبی‌ست.
دو حقیقت و یک دروغ
این بازی با فراهم‌سازی جوی مثبت و صمیمی، آشنایی کودکان با یکدیگر را افزایش می‌دهد:
- کودکان ۳ جمله درباره خود می‌نویسند: ۲ جمله حقیقت و یک جمله دروغ. بقیه کلاس باید جمله دروغ را حدس بزنند.
طرح و حل مسئله با نگاه خلاقانه
هرازگاهی مسئله‌ای مرتبط با موضوع درس مثل مشکل کمبود آب، گرمای هوا و… مطرح کنید و با رویکردی خلاقانه، برای حلش راه‌حل بیابید. کودکان را آزاد بگذارید تا عجیب‌ترین و مضحک‌ترین ایده‌های خود را نیز بیان کنند. هدف از این فعالیت یافتن راه‌حل نیست، بلکه فراهم‌کردن بستر تفکر خلاقانه و آزاد است. ایده‌هایی که در مقاله بازی فکری در مدرسه مطرح کرده‌ایم نیز برای بهبود تفکر خلاق و نقاد کودکان بسیار مناسب‌اند.
کاوش در فضا
ماکت‌های سیارات و پوسترهای منظومه شمسی را گردآوری کنید و با بچه‌ها به یک سفر فضایی جذاب و هیجان‌انگیز بروید. این بازی کاملا نمادین و خیال‌انگیز است، پس باید تاحدامکان از قوه تخیلتان برای ترسیم فضا و کاوش در آن کمک بگیرید. در حین گشت‌وگذار فضایی، سوال‌ها و بحث‌هایی درباره فضا راه بیندازید و کودکان را به کشف جهان تشویق کنید. برای مثال:
- بچه‌ها را به گروه‌های مختلف تقسیم کنید و مسئولیت اکتشاف هر سیاره را به یک گروه بدهید.
- دانش‌آموزان را تشویق کنید تا اطلاعاتی را در مورد سیارات تعیین‌شده جمع‌آوری و ارائه کنند.
- کلاس را تشویق کنید تا یافته‌های خود را با دیگر گروه‌ها به اشتراک بگذارد و درباره آنها به بحث و گفت‌وگو بپردازد.
رسم نقشه محله
کودکان را تشویق کنید تا نقشه محله خود را روی کاغذ رسم کنند. یک برگه مقوایی در اختیارشان بگذارید و راهنمایی‌های ابتدایی مثل نحوه قرارگیری خانه‌ها، خیابان‌ها و مکان‌های عمومی در نقشه را برایشان فراهم کنید. بقیه ریز و جزئیات را به خودشان بسپارید تا کم‌کم از این فعالیت و سرگرمی خلاقانه لذت ببرند و چیزهای جدیدی درباره موقعیت جغرافیایی بیاموزند.
طرح و حل چیستان
معما و چیستان از سرگرمی‌های جذاب و بسیار آموزنده برای کودکان است. این معماها برای شروع گفت‌وگوهای کلاسی بسیار مناسب و کارآمدند. چیستان‌ها کودکان را به تفکر خارج از چارچوب و خلاقانه تشویق می‌کنند، پس حتما همیشه چیستان دم دستتان داشته باشید و برای کودکان طرح کنید:
- در جوانی بلندم و در پیری کوتاه، نام من چیست؟ / شمع
- هر چه آب درونم بریزید، پر نمی‌شوم، نام من چیست؟ / آبکش
- هر چه بیشتر از من برداری، گودتر می‌شوم، نام من چیست؟ / گودال
- با من می‌توانید از آن طرف دیوارها باخبر شوید، نام من چیست؟ / پنجره
پرش روی خط اعداد
این بازی مفاهیم ریاضی و ترتیب عددی را در ذهن کودکان جا می‌اندازد:
- با گچ یا نوار رنگی چند خط موازی روی کف زمین بکشید.
- عددی را اعلام کنید و از کودک بخواهید روی خط مربوط به آن عدد بپرد.
- برای افزایش درجه سختی بازی می‌توانید از توالی‌های عددی استفاده کنید.
هنرمند نابینا
این بازی به صورت دو نفره انجام می‌شود و به بهبود تخیل و توانایی کودکان کمک می‌کند:
- یکی از بازیکن‌ها تصویری دریافت می‌کند و آن را با جزئیات کامل برای هم‌بازی خود به تصویر می‌کشد.
هر تیمی بهتر بتواند تصویر اصلی را بازآفرینی کند، برنده بازی‌ست.
استفاده از الگوهای دیداری در آموزش
تصاویر، نمودارها و جدول‌ها باعث درک بهتر ارتباط بین اعداد و ارزش‌ها در ذهن کودکان می‌شوند. نمودارها همچنین برای تمرین شمارش و تطابق یک به یک، گزینه‌ای ایدئال‌اند. برای جذابیت‌بخشی به استفاده از جدول‌ها و نمودارها در فرآیند آموزش:
- سوالی جالب مثل «چه میوه‌ای دوست دارید؟» را طرح کنید.
- جدول یا نموداری روی تخته رسم کنید و نتایج را روی آن به صورت تصویری نمایش دهید.
- درباره نتایج و شیوه ترسیم آنها با بچه‌ها گفت‌وگو کنید.
بازی «چی کم شده؟»
این بازی برای افزایش تمرکز کودکان مناسب است:
- چند کارت تصویری یا شی مختلف روی میز بگذارید و از بچه‌ها بخواهید با دقت کامل آنها را وارسی کنند.
- سپس با یک کارتن یا جعبه جلوی میز را بپوشانید و یکی از کارت‌ها را بردارید.
- از بچه‌ها بپرسید که چه چیزی کم شده است.
نمایش شخصیت‌ها
این بازی چیزی شبیه پانتومیم است:
- هر کدام از دانش‌آموزان کارت یک شخصیت معروف کتاب درسی را انتخاب و نقش آن شخصیت را برای دیگر هم‌کلاسی‌ها بازی می‌کنند.
- بقیه بچه‌ها نام آن شخصیت را حدس بزنند.
پیشنهاد مطالعه: بازی های گروهی در حیاط مدرسه
سخن پایانی
گرفتن بازی از کودکان مساوی با گرفتن یادگیری از آن‌هاست! برای همین باید راهی برای تلفیق بازی و آموزش مخصوصا برای کلاس‌اولی‌ها پیدا کرد. ما در این مقاله سعی کردیم چند نمونه بازی در مدرسه و خانه برای کلاس اول معرفی کنیم. هر کدام از بازی‌های معرفی‌شده با هدف آموزش مسئله یا مسائل خاصی به کودکان کلاس‌اولی طراحی شده‌اند. حتما از این بازی های آموزشی کلاس اول برای جذابیت‌بخشی به فضای آموزش و بهبود عملکرد دانش‌آموزان استفاده کنید.
