هنگام صحبت از بورسیه‌های دانشگاهی اولین چیزی که به ذهنمان می‌رسد، بورسیه‌ی نهادهای دولتی و نظامی مانند وزارت دفاع و ارتش جمهوری اسلامی ایران است. اما اخیرا بورسیه‌های دانشگاهی دیگری با نام‌های «بورسیه صنعتی» و «بورس دانش» هم توسط بنیاد ملی نخبگان و سازمان بورس دانشجویان ارائه و اجرا شده‌اند. بنابراین در این مقاله علاوه‌بر لیست رشته‌های تجربی بورسیه‌دار دولتی و نظامی، رشته‌های بورسیه‌ی صنعتی و بورسیه‌ی دانش را هم به‌صورت کامل برایتان آورده‌ایم.
لیست رشته های بورسیه دار تجربی در دفترچه انتخاب رشته
در دفترچه انتخاب رشته، رشته‌های بورسیه‌دار تجربی به 3دسته‌‌ی کلی تقسیم میشوند:
- رشته‌های بورسیه‌دار نهادهای دولتی و نظامی
- بورسیه‌های صنعتی
- بورس‌های دانش
در ادامه هرکدام از این 3دسته را به‌صورت جداگانه بررسی می‌کنیم:
جدول رشته های بورسیه دار تجربی
در جدول زیر، رشته‌های بورسیه‌دار علوم تجربی به‌‌همراه نحوه‌ی پذیرش و دانشگاه محل پذیرش را آورده‌ایم:
| رشته | نحوه‌ی پذیرش | دانشگاه |
| دکتری عمومی پزشکی | با آزمون | دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران و علوم پزشکی بقیةالله (عج) |
| دکتری عمومی دندانپزشکی | با آزمون | دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران |
| دکتری عمومی داروسازی | با آزمون | دانشگاه علوم پزشکی بقیةالله (عج) |
| بهداشت عمومی | با آزمون | دانشگاه علوم پزشکی بقیةالله (عج) |
| پرستاری | با آزمون | دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران و علوم پزشکی بقیةالله (عج) |
| تکنولوژی اتاق عمل | با آزمون | دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران و علوم پزشکی بقیةالله (عج) |
| تکنولوژی پرتوشناسی | با آزمون | دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران |
| علوم آزمایشگاهی | با آزمون | دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران و علوم پزشکی بقیةالله (عج) |
| علوم تغذیه | با آزمون | دانشگاه علوم پزشکی بقیةالله (عج) |
| فناوری اطلاعات سلامت | با آزمون | دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران |
| هوشبری | با آزمون | دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران و علوم پزشکی بقیةالله (عج) |
| کاردانی فوریت‌های پزشکی پیش بیمارستانی | با آزمون | دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران و علوم پزشکی بقیةالله (عج) |
| کاردانی فوریت‌های پزشکی پیش بیمارستانی دریا | با آزمون | دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران |
| مدیریت خدمات بهداشتی درمانی | با آزمون | دانشگاه علوم پزشکی بقیةالله (عج) |
| مهندسی بهداشت محیط | با آزمون | دانشگاه علوم پزشکی بقیةالله (عج) |
| مهندسی بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار | با آزمون | دانشگاه علوم پزشکی بقیةالله (عج) |
| کاردانی بهداشت حرفه‌ای | صرفا با سوابق تحصیلی | دانشگاه علوم پزشکی بقیةالله (عج) |
| کاردانی بهداشت محیط | صرفا با سوابق تحصیلی | دانشگاه علوم پزشکی بقیةالله (عج) |
جدول رشته های بورسیه صنعتی علوم تجربی
سال‌هاست که دربارهی فاصله‌ی زیاد دانشجویان از فضای عملی و بازارکار صحبت می‌شود. یکی از راهکارها برای کاهش فاصله‌ی بین دنیای تجربی بیرون و فضای نظری درون دانشگاه، همکاری بین دانشگاه‌ها و واحدهای اقتصادی کشور است. بنیاد ملی نخبگان برای افزایش همکاری بین دانشگاه‌ها و واحدهای صنعتی، طرح بورسیه‌ی صنعتی را چندسالی می‌شود که راه‌اندازی کرده است. در ادامه لیست رشته‌های بورسیه‌ی صنعتی تجربی را همراه با دانشگاه و نحوه‌ی پذیرش آورده‌ایم.
| رشته | نحوه‌ی پذیرش | دانشگاه |
| اقتصاد | با آزمون | دانشگاه تبریز |
| حسابداری | با آزمون | دانشگاه تبریز، تهران، قم، رازی، مازندران، میبد و یزد |
| شیمی کاربردی | با آزمون | دانشگاه تبریز، قم و یزد |
| زیست‌شناسی جانوری | صرفا با سوابق تحصیلی | دانشگاه ارومیه |
| علوم و مهندسی صنایع غذایی | با آزمون | دانشگاه ارومیه و زنجان |
| شیمی کاربردی | با آزمون | دانشگاه ارومیه، صنعتی اصفهان، بیرجند، سمنان، قم و مازندران |
| مدیریت بازرگانی | با آزمون | دانشگاه ارومیه، اصفهان، رازی، گلستان، بوعلی سینا، میبد و یزد |
| زمین‌شناسی | با آزمون | دانشگاه اصفهان و بیرجند |
| مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی | صرفا با سوابق تحصیلی | دانشگاه زنجان |
| زمین‌شناسی | صرفا با سوابق تحصیلی | دانشگاه دامغان |
| آمار | صرفا با سوابق تحصیلی | دانشگاه قم |
| مهندسی صنایع مبلمان | صرفا با سوابق تحصیلی | دانشگاه علوم کشاوری و منابع طبیعی گرگان |
| زیست‌شناسی گیاهی | صرفا با سوابق تحصیلی | دانشگاه اراک |
| مهندسی گیاه پزشکی | صرفا با سوابق تحصیلی | دانشگاه بوعلی‌سینا |
| مدیریت مالی | با آزمون | دانشگاه میبد |
| فیزیک | صرفا با سوابق تحصیلی | دانشگاه یزد |
رشته های بورس دانش علوم تجربی
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به تعدادی از داوطلبان آزمون سراسری تجربی به 2شرط بورس دانش می‌دهد:
- رتبه‌ی کشوری‌شان زیر 25000 باشد.
- رشته‌های دارای اولویت و موردنیاز کشور را در کدرشتههای زیر برای ادامه‌ی تحصیل انتخاب کرده باشند.
داوطلبانی که بورس دانش دریافت می‌کنند از تسهیلاتی مانند دریافت حمایت مالی و اولویت برخورداری از بورس در مقاطع بالاتر برخوردار میشوند.
| رشته | دانشگاه |
| دکتری عمومی دامپزشکی | دانشگاه تبریز، تهران، فردوسی و شیراز |
| بهداشت مواد غذایی | دانشگاه تبریز، فردوسی و بوعلی سینا |
| زیست‌شناسی جانوری | دانشگاه تبریز، اصفهان، تهران، شهید بهشتی، فردوسی و شیراز |
| زیست‌شناسی گیاهی | دانشگاه تبریز، اصفهان، خوارزمی، الزهرا (س)، تهران، شهید بهشتی و فردوسی |
| علوم و مهندسی صنایع غذایی | دانشگاه تبریز، صنعتی اصفهان، تهران، فردوسی، شیراز و علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری |
| مهندسی گیاه پزشکی | دانشگاه تبریز، صنعتی اصفهان، تهران، فردوسی و شیراز |
| اقتصاد | دانشگاه تبریز، اصفهان، الزهرا (س)، تهران، شهید بهشتی، علامه طباطبایی، فردوسی و شیراز |
| شیمی کاربردی | دانشگاه تبریز، اصفهان، صنعتی اصفهان، تهران، شهید بهشتی، صنعتی شریف، فردوسی و شیراز |
| شیمی محض | دانشگاه تبریز، اصفهان، صنعتی اصفهان، الزهرا (س)، تهران، شهید بهشتی، صنعتی شریف و فردوسی |
| علم اطلاعات و دانش‌شناسی | دانشگاه تبریز، اصفهان، الزهرا (س)، علامه طباطبایی، فردوسی و شیراز |
| مهندسی اقتصاد کشاورزی | دانشگاه تبریز، تهران، فردوسی و شیراز |
| زمین‌شناسی | دانشگاه اصفهان، تهران، شهید بهشتی و فردوسی |
| میکروبیولوژی | دانشگاه اصفهان، الزهرا (س)، تهران و شهید بهشتی |
| مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی | دانشگاه صنعتی اصفهان، تهران و فردوسی |
| علوم و مهندسی محیط زیست | دانشگاه تهران |
| مهندسی علوم دامی | دانشگاه تهران |
| زیست فناوری | دانشگاه الزهرا (س)، تهران و شهید بهشتی |
| علوم ورزشی | دانشگاه الزهرا (س)، تهران و شهید بهشتی |
| مدیریت دولتی | دانشگاه تهران و شهید بهشتی |
| مدیریت صنعتی | دانشگاه تهران و شهید بهشتی |
| مدیریت امور بانکی | دانشگاه تهران |
| مدیریت امور گمرکی | دانشگاه تهران |
| مدیریت بیمه | دانشگاه تهران و علامه طباطبایی |
| مدیریت کسب و کار | دانشگاه بوعلی‌سینا |
دانشگاه‌های بورسیه دار علوم تجربی
رشته‌های بورسیه‌دار نهادهای نظامی و سازمان‌های دولتی در رشته‌ی تجربی فقط توسط 2مورد از دانشگاه های افسری ارائه میشوند:
- دانشگاه علوم‌پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران
- دانشگاه علوم پزشکی بقیةالله (عج)
اما همان‌طور که در جدول‌های بالا مشاهده کردید، بورسیه‌های صنعتی و بورس دانش در دانشگاه‌ها و استان‌های متنوع‌تری ارائه میشوند و تعداد بیشتری از داوطلبان می‌توانند از تسهیلات این رشته‌های بورسیه‌دار تجربی برخوردار شوند.
شرایط ثبت‌نام در رشته های بورسیه دار تجربی
شرایط عمومی و اختصاصی رشته‌های بورسیه‌دار تجربی بسته‌به دانشگاه متفاوت است. تمام دانشگاه‌ها به‌صورت کامل شرایط خود را در فایل پیوست دفترچهراهنمای انتخاب رشته‌ی آزمون سراسری آورده‌اند. برای دانلود این فایل و مطالعه‌ی شرایط ثبت‌نام در رشته‌های بورسیه‌دار تجربی، روی لینک زیر بزنید:
سخن پایانی
رشته‌های بورسیه‌دار تجربی تعداد معدودی هستند و در دانشگاه‌ها و کدرشتههای خاصی ارائه میشوند. به‌عنوان‌مثال، رشته‌های بورسیه‌دار تجربی در نهادهای دولتی و نظامی فقط 18رشته هستند که توسط 2دانشگاه افسری علوم پزشکی ارتش و بقیةالله (عج) پذیرش دارند. در بورسیه‌های صنعتی شرایط بهتر است و براساس گفته‌های مسئولان بنیاد ملی نخبگان، تعداد بورسیه‌های صنعتی سال‌به‌سال بیشتر می‌شود. پس هنگام مشاوره انتخاب رشته کنکور سراسری، حتما دربارهی این کدرشته‌ها با مشاور تحصیلی خود صحبت کنید.
سوالات متداول
- رشته‌های بورسیه‌دار تجربی چه هستند؟
دکتری عمومی پزشکی، دکتری عمومی دندانپزشکی، دکتری عمومی داروسازی، بهداشت عمومی و پرستاری ازجمله‌ی آن‌ها هستند. برای مطالعه‌ی لیست کامل آن‌ها، متن مقاله را مطالعه کنید. - کدام دانشگاه‌ها در رشته‌های تجربی بورسیه جذب می‌کنند؟
دانشگاه علوم‌پزشکی ارتش و بقیةالله (عج) 2دانشگاهی هستند که در رشته‌های تجربی بورسیه می‌پذیرند. البته در بورسیه‌های صنعتی رشته‌ی تجربی تعداد بیشتری از دانشگاه‌ها فعالیت می‌کنند. - شرایط ثبت‌نام در رشته‌های بورسیه‌دار تجربی چه هستند؟
هر دانشگاهی شرایط عمومی و اختصاصی خودش را دارد. برای اینکه به خطا نیفتید، فایل پیوست دفترچهراهنمای انتخاب رشته را دانلود کنید و شرایط دانشگاه مدنظرتان را به‌دقت بخوانید.
