پزشکی تعهدی چیست؟ | بررسی کامل شرایط، درآمد و تعهدات شغلی

پزشکی و پزشک شدن رویای بسیاری از دانش‌آموزان است اما مسیر قبولی در آن چندان سهل و آسان نیست. از طرفی دانشجویان پزشکی دوره طرح اجباری دارند به این معنی که بعد از اتمام تحصیلات باید در مناطق محروم، مدت زمان مشخصی خدمت کنند. در این بین پزشکی با شرایط جدیدی ارائه شد که دانش‌آموان علاقه‌مند بتوانند در ازای قوانین تعهدی متفاوت، پزشکی بخوانند. اما بسیاری از دانش‌آموزان فقط به نام واژه جذاب پزشکی دقت می‌کنند و خیلی ساده از کنار شرط تعهد این نوع پذیرش می‌گذرند. در این مطلب شما را با شرایط ثبت نام پزشکی تعهدی آشنا می‌کنیم تا انتخاب آگاهانه‌تری داشته باشید.

اگر فکر می‌کنید فقط در مقطع کارشناسی شانس قبولی دارید، سری هم به مطلب آزمون لیسانس به پزشکی بزنید.

پزشکی تعهدی چیست؟

پزشکی تعهدی به نوعی از تحصیل در رشته پزشکی گفته می‌شود که در آن دانشجو موظف است پس از پایان دوره عمومی، برای مدت معینی در چارچوب تعهداتش با وزارت بهداشت همکاری کند و در مناطق مورد نیاز خدمت نماید.

همانطور که می‌دانید برخی از رشته‌های شاخه تجربی مانند رشته پزشکی، تعهد خدمت اجباری دارند. به این معنی که دانشجویان بعد از اتمام دوران تحصیل، باید تا سه برابر مدت تحصیل خود را به خدمت در محلی که توسط وزارت بهداشت مشخص می‌شود، به خدمت بگذراند. تعهد در این رشته‌ها با طرح نیروی انسانی کاملا متفاوت است. دوره طرح فقط ۲ سال خدمت در مناطق محروم است و بعد از آن، پزشکان می‌توانند در آزمون تخصص شرکت کنند یا مطب شخصی داشته باشند.

هدف از رشته پزشکی تعهدی، آموزش و تأمین نیروی انسانی بومی لازم برای مناطق محروم کشور است. البته این تعهد فقط مختص به دانشجویان پزشکی تعهدی دوره روزانه در دانشگاه‌های دولتی است. در دانشگاه آزاد رشته پزشکی تعهدی ارائه نمی‌شود. بنابراین دانشجویانی که به صورت شهریه پرداز تحصیل می‌کنند، هیچگونه تعهد خدمت به این میزان، در مناطق محروم ندارند.

نحوه پذیرش پزشکی تعهدی

به دلیل تعهد خدمت در مناطق محروم و بومی بودن پذیرش، داوطلبان فقط می‌توانند در منطقه بومی مربوط به خودشان این رشته را انتخاب کنند. اما این رشته دو روش پذیرش دیگر هم دارد. دانشگاه علوم پزشکی ارتش و بقیه‌الله نیز به صورت جداگانه پذیرش پزشکی به صورت نیمه متمرکز دارند که پس از قبولی در آزمون کتبی و انتخاب رشته، باید مراحل مصاحبه را طی کنند. در این دانشگاه‌ها پزشکان تا ۸ سال بعد از اتمام تحصیلات، به ارتش یا سپاه متعهد هستند. پزشکی قانونی نیز زیر نظر قوه قضاییه، دانشجوی پزشکی تعهدی می‌پذیرد که شرایط کاری و تعهدی ویژه خود را دارند.

پیشنهاد مطالعه: انتخاب رشته نهم

مزایای پزشکی تعهدی

با توجه به مدت تعهد پزشکی تعهدی رتبه‌های بالاتر هم شانس قبول دارند. این شاید بزرگترین مزیت پزشکی تعهدی باشد که در کنار دانشجویانی که رتبه‌های بسیار بهتری کسب‌کرده‌اند، به صورت رایگان و با همان شرایط امکان تحصیل در رشته پزشکی وجود دارد. شاید بتوان گفت امکان قبولی آن هم در رشته پزشکی، برای داوطلبان آقا که در صورت عدم قبولی مشمول طرح می‌شوند و برای افرادی که فقط به دنبال رشته پزشکی هستند اما چند سال پشت کنکور بوده‌اند، امکان خوبی است.

نکته دیگر اینکه، دانشجویان از همان ابتدا تضمین شغلی دارند و می‌دانند باید در کدام شهر خدمت کنند. از طرفی حقوق آن‌ها با پزشکان سهمیه عادی تفاوتی ندارد. توجه به تعداد نسبتا بالای پزشکان بیکار، موضوع اشتغال حتمی نیز یکی دیگر از مزایای رشته پزشکی تعهدی محسوب می‌شود. همچین داشنجویان سهمیه تعهدی، در طول دوره تحصیل، حقوق ماهانه دریافت می‌کنند، که البته به اندازه شاغلین نیست.

معایب تحصیل در رشته پزشکی با تعهد خدمت

• مدرک تحصیلی تا پایان دوره تعهد به فرد تحویل داده نمی‌شود.
• باید تا پایان خدمت در محل مشخص‌شده توسط وزارت بهداشت خدمت کرد.
• امکان تأسیس مطب شخصی وجود ندارد.
• تا گذراندن نیمی از مدت تعهد خدمت (۱۰ سال)، نمی‌توان در آزمون تخصص شرکت کرد.
• تعهد خدمت به هیچ عنوان قابل خرید یا کم کردن نیست.
• پزشکان تعهدی تا پایان دوره تعهد فقط وابسته به درآمد خدمت در منطقه محروم هستند و اجازه کار شخصی ندارند.
• امکان انصراف از پزشکی تعهدی، تغییر رشته یا انتقالی پزشکی تعهدی وجود ندارد.

شرایط پذیرش در رشته پزشکی تعهدی

مانند سایر رشته‌های گروه پزشکی، انتخاب رشته نهم تجربی ضرورت دارد. ضمنا داوطلبان این پزشکی با تعهد خدمت باید حتما مدرک دیپلم و پیش‌دانشگاهی (برای داوطلبان نظام قدیم) علوم تجربی داشته باشند. درباره شرایط پذیرش در رشته پزشکی تعهدی، نکات زیر را فراموش نکنید:

• اولویت با داوطلبان بومی است.
• اگر در دانشگاه غیر بومی تحصیل کنید، باید برای خدمت به استان بومی خودتان برگردید.
• پذیرش هر شهر ۱ تا ۳ نفر است.
• پروانه اشتغال تنها در شهر محل قبولی صادر می‌شود.
• تعهد محضری پزشکی تعهدی در ترم ۱ برای انجام خدمت در منطقه محروم ضرورت دارد.

حقوق پزشکان تعهدی درچقدر است ؟ 

حقوق پزشکان تعهدی (یعنی پزشکانی که پس از فارغ‌التحصیلی موظف‌اند مدتی در مناطق محروم یا کم‌برخوردار خدمت کنند) بسته به مقطع و محل خدمتشان متفاوت است.

حقوق پزشک تعهدی دردوران تحصیل (پزشکی عمومی تعهدی)

دانشجویان در این دوران مبلغی به عنوان حقوق دانشجویی دریافت می‌کنند که معمولاً بین ۳ تا ۱۵ میلیون تومان در ماه (بر اساس سال ۱۴۰۴) متغیر است.

حقوق پزشک تعهدی در دوران طرح نیروی انسانی (پایان تحصیل)

پس از فارغ‌التحصیلی، پزشکان تعهدی باید دوره طرح خدمت خود را طی کنند. حقوق آنان بر اساس قوانین کارکنان دولت و با در نظر گرفتن فاکتورهای مختلف مانند پایه حقوق، فوق‌العاده محرومیت، فوق‌العاده جذب، اضافه‌کاری و … محاسبه می‌شود. در این دوره:

• حقوق پایه پزشکان عمومی تعهدی معمولاً بین ۸ تا ۱۲ میلیون تومان است.
• با احتساب مزایایی مانند فوق‌العاده محرومیت (۲۵ تا ۵۰ درصد حقوق پایه)، جذب (۲ تا ۴ میلیون تومان) و اضافه‌کاری، معمولاً کل دریافتی به حدود ۵ تا ۱۷ میلیون تومان (یا بیشتر در مناطق محروم) می‌رسد.

آیا قبولی در رشته پزشکی تعهدی با مصاحبه همراه است؟

رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی تعهدی، که عمدتاً به‌منظور تأمین کادر درمان در مناطق محروم طراحی شده‌اند، معمولاً همراه با تعهد به خدمت پس از فارغ‌التحصیلی هستند. در این مسیر، داوطلبان پس از قبولی اولیه، ملزم به شرکت در مصاحبه یا جلسه گزینش حضوری می‌شوند. هدف اصلی از برگزاری این مصاحبه، ارزیابی میزان انگیزه و آمادگی روحی و جسمی داوطلبان برای خدمت در مناطق کمتر برخوردار است. افزون بر این، در مصاحبه حضوری، توانایی داوطلب در مواجهه با شرایط کاری و مسئولیت‌های اجتماعی مرتبط با تعهدات دوران خدمت، به دقت مورد بررسی قرار می‌گیرد. این فرآیند گزینش، نقش مؤثری در انتخاب افرادی ایفا می‌کند که بتوانند با انگیزه و تخصص کافی، نیازهای درمانی مناطق محروم را برآورده سازند و به ارتقای نظام سلامت کشور کمک کنند.

ظرفیت پزشکی تعهدی

ظرفیت پزشکی تعهدی کم و در هر دانشگاه بین ۱ تا ۳ نفر پذیرش دارد. اما با توجه به شرایط خاص آن، در سال‌های گذشته تا رتبه‌های ۱۵هزار کشوری کنکور تجربی با سهمیه منطقه ۳ نیز شانس قبولی برای این رشته داشته‌اند. بر اساس اطلاعات آخرین کنکور سراسری، دانشگاه‌های زیر پذیرش پزشکی تعهدی دارند:

• علوم پزشکی ایلام
• علوم پزشکی شیراز
• علوم پزشکی بم
• علوم پزشکی شاهرود
• علوم پزشکی کاشان
• علوم پزشکی همدان
• علوم پزشکی یزد
• علوم پزشکی ایرانشهر
• علوم پزشکی اراک
• علوم پزشکی اردبیل
• علوم پزشکی شهرکرد
• علوم پزشکی دزفول
• علوم پزشکی بندرعباس
• علوم پزشکی سبزوار
• علوم پزشکی زابل
• علوم پزشکی زاهدان
• علوم پزشکی زنجان
• علوم پزشکی لرستان
• علوم پزشکی گناباد
• علوم پزشکی فسا
• علوم پزشکی رفسنجان
• علوم پزشکی اصفهان
• علوم پزشکی کرمانشاه
• علوم پزشکی یاسوج
• علوم پزشکی گلستان
• علوم پزشکی تبریز
• علوم پزشکی جیرفت
• علوم پزشکی ارومیه
• علوم پزشکی لارستان
• علوم پزشکی آبادان
• علوم پزشکی جهرم
• علوم پزشکی قزوین
• علوم پزشکی بوشهر
• علوم پزشکی سمنان
• علوم پزشکی قم

قوانین انصراف از پزشکی تعهدی

گاهی در میانه راه به دلیلی سختی مشکلات یا تغییر در شرایط زندگی و وضعیت جامعه، دانشجویان به فکر انصراف از تحصیل می‌افتند. مهمترین قانون انصراف از پزشکی تعهدی پرداخت مبلغی به عنوان جریمه است که بر اساس دانشگاهی که تحصیل کرده‌اید، کمی تفاوت دارد. در سال گذشته این مبلغ به اندازه ۳ سال تحصیل در رشته پزشکی یعنی چیزی حدود ۶۰ میلیون تومان بود که با افزایش شهریه‌ها، هر سال کمی افزایش پیدا می‌کند. بنابراین بهتر است از همین حالا به جز پزشکی تعهدی شرایط سایر رشته‌های مرتبط با پزشکی مانند معرفی رشته مدارک پزشکی و معرفی رشته مهندسی پزشکی را هم مطالعه کنید و نسبت به انتخاب رشته خود آگاهانه و بدون پشیمانی تصمیم بگیرید.

توجه داشته باید هیچ راهی برای دور زدن، خرید یا انصرف از دوره تعهد وجود ندارد. با تمام شدن تحصیل ملزم به گذراندن دوره تعهد هستید.

پزشکی تعهدی را انتخاب کنم؟

در نهایت با توجه به همه آنچه درباره قوانین و شرایط تحصیل در این رشته گفتیم، اگر یک یا چند مورد از شرایط زیر را دارید شاید فکر کردن به این رشته یک گزینه باشد:

• اگر در صورت عدم قبولی، مشمول طرح سربازی هستید.
• اگر فقط رویای پزشک شدن دارید و چند سال پشت کنکور مانده‌اید.
• اگر ساکن یکی از شهرهای نزدیک به محل پذیرش پزشکی تعهدی هستید.
• اگر می‌توانید حداقل ۲۰ سال در یک شهر کوچک و منطقه محروم زندگی کنید.
• اگر درآمد کارمندی به عنوان یک پزشک، برای شما کافی است.

اگر نمی‌دانید چند ساعت مطالعه برای قبولی در این رشته کافی است و چگونه باید درس بخوانید، مطلب قبولی در رشته پزشکی را مطالعه کنید.

سخن پایانی

در این مطلب در کنار شرایط و مزایای تحصیل در رشته پزشکی با تعهد خدمت، از معایب رشته پزشکی تعهدی نیز صحبت کردیم. چراکه سختی‌های این مسیر کم نیست و باید قبل از ورود تصمیم نهایی خودتان را بر اساس فاکتورهای مختلف گرفته باشید. دانشجویان بسیاری بعد از گذراندن چند سال، با فکر الزام به خدمت ده تا ۲۰ ساله، دلسرد شده و به فکر انصراف می‌افتند.

اگر رویای شما سریع به درآمد رسیدن، تاسیس مطب شخصی یا کار در شهر خاصی نیست پزشک بودن و خدمت به مردم نیازمند می‌تواند برایتان راضی کننده باشد، به شرط اینکه تمام جوانب آن را به درستی سنجیده باشید. در غیر این صورت شاید بد نباشد نیم نگاهی به سار رشته‌های علوم پزشکی و پیراپزشکی مانند رشته پزشکی هسته ای و رشته فوریت های پزشکی داشته باشید. برخی از رشته های پیراپزشکی درآمد بالاتری از رشته پزشکی دارند و شاید با اهداف و توانمندی‌های شما همخوانی بالاتری داشته باشند.

سوالات متداول

1. پزشکی تعهدی چیست؟
   پزشکی تعهدی یکی از کد رشته‌های پزشکی است که طرح نیروی انسانی اجباری دارد و مدت تعهد خدمت آن برای دانشجویان دوره روازنه دانشگاه‌های دولتی، ۳ برابر دوره تحصیل است.
   
2. پزشکی تعهدی چند سال است؟
   مدت زمان تحصیل پزشکی تعهدی ۷ سال است.
   
3. فرق پزشکی تعهدی با روزانه چیست؟
   اگر منظور تفاوت پزشکی تعهدی و پزشکی عادی باشد، عدم امکان انتقالی، عدم امکان شرکت در آزمون تخصص تا ۱۰ سال و تعهد خدمت تا ۲۱ سال از جمله مهمترین تفاوت‌های این دو است.
   
4. شرایط انصراف از پزشکی تعهدی چیست؟
   در صورت انصراف از پزشکی تعهدی باید مبلغی را به اندازه ۳ سال تحصیل پرداخت کنید که بر اساس دانشگاه متفاوت است. این مبلغ در سال گذشته حدود ۶۰ میلیون تومان بود.
   
5. امکان استریت شدن پزشکی تعهدی وجود دارد؟
   خیر، استریت شدن به این معناست که می‌توانید یک بار قبل از پایان دوره ده ساله از تعهد خدمت، در آزمون تخصص شرکت کنید که برای پزشکی تعهدی چنین امکانی وجود ندارد.
   
6. میزان تعهد پزشکی تعهدی چقدر است؟
   طرح پزشکی تعهدی ۳ برابر دوره تحصیل یعنی ۲۱ سال است.
   
7. آیا امکان انتقالی پزشکی تعهدی وجود دارد؟
   خیر. امکان انتقال به شهر و رشته دیگر پس از قبولی در رشته پزشکی تعهدی وجود ندارد.