تست اختلال یادگیری | ۸ آزمون ساده و دقیق برای غربالگری اولیه اختلال یادگیری

تشخیص دقیق اختلالات یادگیری به خصوص تشخیص اختلالات یادگیری در کودک به دلیل پیچیدگی و تنوع علائم و علل آن، حتما باید توسط متخصصانی آموزش‌دیده انجام شود. اما اگر به دنبال آزمون عمومی و ساده‌ای برای غربالگری اولیه اختلال یادگیری هستید، ما در این مقاله یکی از تست‌های ساده اختلال یادگیری را بیان می‌کنیم. با این تست اختلال یادگیری می‌توانید به ارزیابی مهارت‌های کودک در زمینه‌های مختلف بپردازید و در صورت مشاهده مشکل در زمینه‌ای خاص، به روان‌شناسان متخصص در زمینه اختلالات یادگیری مراجعه کنید.

تست اختلال یادگیری | آزمون غربالگری اولیه

مرکز ملی ناتوانی‌های یادگیری (NCLD) چک‌لیستی را برای غربالگری اولیه اختلالات و ناتوانی‌های یادگیری منتشر کرده است. این چک‌لیست الگویی از مشکلات یادگیری در زمینه‌های هماهنگی حسی-حرکتی، خواندن، نوشتن، زبان، توجه، ریاضیات، هوش هیجانی-اجتماعی و سایر زمینه‌ها را فهرست می‌کند که نشان‌دهنده احتمال بروز اختلالات یادگیری در کودکان، نوجوانان و بزرگ‌سالان هستند. 

مرکز ملی ناتوانی‌های یادگیری، درباره استفاده از این چک‌لیست می‌گوید: (چک‌لیست زیر به‌عنوان یک راهنمای مفید طراحی شده است و نباید به‌عنوان ابزاری برای تشخیص اختلالات یادگیری خاص مورد استفاده قرار گیرد. هرچه موارد بیشتری را علامت بزنید، احتمال بیشتری وجود دارد که فرد موردنظر در معرض خطر یا دارای نشانه‌های اختلال یادگیری باشد. هنگام پر کردن این فرم، به رفتار فرد در حداقل شش ماه گذشته فکر کنید و وقتی کارتان تمام شد، برای دریافت کمک از کارکنان مدرسه یا متخصصان دیگر درنگ نکنید.)

در چک‌لیست زیر هر چه تعداد بیشتری از مربع‌ها را تیک بزنید، احتمال وجود اختلال یا ناتوانی یادگیری بیشتر است. هر خانه‌ای که جلوی آن مربع وجود دارد به‌معنای مهارتی‌ست که اکثر افراد در آن بازه‌ی سنی به مهارت موردنظر دست پیدا می‌کنند.

بخش اول: تست اختلال یادگیری خواندن

سوالات	کودکان پیش‌دبستانی	پایه‌های اول تا چهارم	پایه‌های پنجم تا هشتم	پایه‌های نهم و بالاتر
حروف و اعداد مشابه را با یکدیگر اشتباه می‌گیرد.	❑	❑
در شناسایی و به یاد آوردن کلمات دیداری (چاپی) مشکل دارد.		❑
اغلب هنگام خواندن، خط یا کلمه را گم می‌کند.		❑	❑	❑
کلمات مشابه را با یکدیگر اشتباه می‌گیرد (مثلاً: صد/سد).		❑	❑	❑
ترتیب حروف را در کلمات معکوس می‌کند (مثلاً: ارز/راز).		❑	❑
حافظه ضعیفی برای کلمات چاپی (دیداری) دارد.	❑	❑	❑	❑
درک ضعیفی از ایده‌ها یا موضوعات دارد.			❑	❑
در یادگیری خواندن مشکل قابل توجهی دارد.		❑	❑	❑
در نام بردن حروف مشکل دارد.	❑	❑
در ارتباط دادن حروف با صداها، درک تفاوت بین صداهای موجود در کلمات یا ترکیب صداها برای تشکیل کلمات مشکل دارد.	❑	❑
به جای استفاده از مهارت‌های تحلیلی کلمات، کلمات ناآشنا را حدس می‌زند.		❑	❑	❑
به‌آهستگی می‌خواند.		❑	❑	❑
هنگام خواندن، کلمات را جایگزین می‌کند یا از قلم می‌اندازد.		❑	❑	❑
در به خاطر سپردن واژگان جدید مشکل دارد.	❑	❑	❑
از خواندن بیزار است و از آن اجتناب می‌کند یا با بی‌میلی می‌خواند.	❑	❑	❑	❑

پیشنهاد مطالعه: اختلال خواندن یا دیسلکسیا چیست؟

بخش دوم: مهارت‌های حسی-حرکتی

سوالات	کودکان پیش‌دبستانی	پایه‌های اول تا چهارم	پایه‌های پنجم تا هشتم	پایه‌های نهم و بالاتر
به نظر می‌رسد دست‌وپاچلفتی و ناشی است، وسایل را می‌اندازد، مایعات را می‌ریزد یا چیزها را واژگون می‌کند.	❑	❑
در بازی‌ها و فعالیت‌هایی که نیاز به هماهنگی دست و چشم دارند (مانند کلاس پیانو، بسکتبال، بیسبال) موفقیت محدودی دارد.		❑	❑	❑
در استفاده از دکمه‌ها، قلاب‌ها، گیره‌ها، زیپ‌ها و یادگیری بستن بند و کفش مشکل دارد.	❑	❑
آثار هنری‌ای خلق می‌کند که نسبت به سنش نابالغ به نظر می‌رسند.	❑	❑
توانایی ضعیفی در رنگ‌آمیزی یا نوشتن در داخل خطوط دارد.	❑	❑
مداد را به‌طور غیرطبیعی در دست می‌گیرد که منجر به بدخطی می‌شود.	❑	❑	❑	❑
در استفاده از اشیاء کوچک یا وسایلی که نیاز به دقت دارند (مانند لگو، قطعات پازل، موچین، قیچی) دچار مشکل است.	❑	❑
از انجام کار هایی مثل نوشتن/نقاشی بیزار است و از آن‌ها اجتناب می‌کند.	❑	❑	❑

بخش سوم: مهارت‌های کلامی

سوالات	کودکان پیش‌دبستانی	پایه‌های اول تا چهارم	پایه‌های پنجم تا هشتم	پایه‌های نهم و بالاتر
در یادگیری زودهنگام صحبت کردن تأخیر نشان می‌دهد.	❑
در تنظیم شدت صدا مشکل دارد (مثلاً با صدای خیلی آرام یا خیلی بلند صحبت می‌کند).	❑	❑	❑	❑
در نام بردن افراد یا اشیا مشکل دارد.	❑	❑
کلمات اختراعی یا ساختگی را در مکالمه وارد می‌کند.	❑	❑	❑
در حفظ موضوع مکالمه مشکل دارد.	❑	❑
در بازگو کردن چیزی که به‌تازگی گفته شده است مشکل دارد.	❑	❑	❑
از زبان مبهم و نادقیق استفاده می‌کند و دایره واژگان محدودی دارد.	❑	❑	❑	❑
کند و همراه با مکث صحبت می‌کند و از پرکننده‌های زبانی زیادی استفاده می‌کند (مثل: ااا، اممم، می‌دونی، خب).	❑	❑	❑
از دستور زبان ضعیف استفاده می‌کند یا کلمات را در مکالمه به اشتباه به کار می‌برد.	❑	❑	❑
به‌طور مکرر کلمات را اشتباه تلفظ می‌کند.	❑	❑	❑
کلمات را با کلماتی که صدای مشابه دارند اشتباه می‌گیرد.	❑	❑	❑
اشتباهات زبانی (مالاپروپیسم) در مکالمه وارد می‌کند. مالاپروپیسم به کاربرد اشتباهی و اغلب خنده‌دار واژه‌ها، مخصوصا واژه‌های قلمبه‌سلمبه، گفته می‌شود.		❑	❑	❑
در قافیه‌سازی مشکل دارد.	❑	❑
علاقه محدودی به کتاب‌ها یا داستان‌ها نشان می‌دهد.	❑	❑	❑
در فهم دستورالعمل‌ها یا راهنمایی‌ها مشکل دارد.	❑	❑	❑	❑
در درک اصطلاحات، ضرب‌المثل‌ها، گفتارهای عامیانه، شوخی‌ها و یا بازی‌های کلامی مشکل دارد (توجه: عوامل منطقه‌ای و فرهنگی را در نظر بگیرید).		❑	❑	❑
در مهارت‌های کاربردی زبان (مانند درک رابطه بین گوینده و شنونده، حفظ موضوع، ارزیابی میزان دانش شنونده، نتیجه‌گیری بر اساس نشانه‌های کلامی و غیرکلامی گوینده) مشکل دارد.		❑	❑	❑

پیشنهاد مطالعه: بازی‌ های درمان اختلالات یادگیری

بخش چهارم: تست اختلال یادگیری نوشتن

سوالات	کودکان پیش‌دبستانی	پایه‌های اول تا چهارم	پایه‌های پنجم تا هشتم	پایه‌های نهم و بالاتر
از نوشتن و رونویسی کلمات بیزار است و از آن اجتناب می‌کند.	❑	❑
در یادگیری رونویسی و نوشتن کلمات تأخیر نشان می‌دهد.	❑	❑
نوشتاری نامرتب و ناقص دارد، همراه با خط خوردگی‌ها و پاک‌کردن‌ها.		❑	❑	❑
در به خاطر سپردن شکل حروف و اعداد مشکل دارد.	❑	❑
حروف، اعداد و نمادها را به‌طور مکرر به‌صورت برعکس یا اشتباه می‌نویسد (مثلا ۷/۸).	❑	❑
فاصله بین حروف و کلمات معمولا نابرابر است و برای نوشتن «روی خط» مشکل دارد.		❑	❑	❑
کلمات و حروف را به صورت اشتباه رونویسی می‌کند (مثلاً حروف و اعداد مشابه را اشتباه می‌گیرد).		❑	❑	❑
املای ضعیف و ناسازگاری دارد (مثلاً یک کلمه در بخش‌های مختلف یک متن به شکل متفاوت نوشته می‌شود).		❑	❑	❑
در بازبینی و اصلاح کارهای خود مشکل دارد.		❑	❑	❑
در آماده کردن طرح‌های کلی و سازمان‌دهی تکالیف نوشتاری مشکل دارد.			❑	❑
در نوشتن، ایده‌ها را به‌طور کامل گسترش نمی‌دهد، بنابراین نوشته ناقص و بیش از حد مختصر است.			❑	❑
ایده‌های خود را در نوشتار به‌طور غیرسازمان‌یافته بیان می‌کند.			❑	❑

بخش پنجم: حفظ توجه و تمرکز

سوالات	کودکان پیش‌دبستانی	پایه‌های اول تا چهارم	پایه‌های پنجم تا هشتم	پایه‌های نهم و بالاتر
به جزئیات توجه کافی نمی‌کند یا در انجام تکالیف مدرسه، کار یا سایر فعالیت‌ها اشتباهات بی‌دقتی انجام می‌دهد.			❑	❑
در حفظ تمرکز بر وظایف کاری یا فعالیت‌های بازی مشکل دارد.	❑	❑	❑	❑
دستورالعمل‌ها را دنبال نمی‌کند و در تکمیل تکالیف مدرسه، کارهای خانه یا وظایف شغلی ناموفق است.		❑	❑	❑
در سازمان‌دهی وظایف و فعالیت‌ها مشکل دارد.		❑	❑	❑
از انجام وظایفی که نیاز به تلاش ذهنی مداوم دارند (مانند تکالیف مدرسه یا سازمان‌دهی کارها) اجتناب می‌کند، آن‌ها را دوست ندارد یا با اکراه انجام می‌دهد.		❑	❑	❑
مرتباً وسایلی را که برای انجام وظایف یا فعالیت‌ها لازم هستند (مانند اسباب‌بازی‌ها، تکالیف مدرسه، مدادها، کتاب‌ها یا ابزارها) گم می‌کند.		❑	❑	❑
به‌راحتی تحت تأثیر محرک‌های محیطی حواسش پرت می‌شود.		❑	❑	❑
کارهای روزمره یا فعالیت‌های روزانه را فراموش می‌کند.		❑	❑	❑

بخش ششم: تست اختلال یادگیری ریاضی

سوالات	کودکان پیش‌دبستانی	پایه‌های اول تا چهارم	پایه‌های پنجم تا هشتم	پایه‌های نهم و بالاتر
در شمارش ساده و ایجاد ارتباط یک‌به‌یک بین نمادهای عددی و اشیاء یا موارد مشکل دارد.	❑	❑
در تسلط بر دانش عددی (مثلاً تشخیص کمیت‌ها بدون شمارش) مشکل دارد.		❑	❑	❑
در یادگیری و به خاطر سپردن اصول اولیه جمع و تفریق مشکل دارد.		❑	❑	❑
در یادگیری اصول شمارش استراتژیک (مثلاً شمارش با ۲، ۵، ۱۰، ۱۰۰) مشکل دارد.		❑	❑	❑
اعداد را به‌طور نادرست تراز می‌کند که منجر به اشتباهات محاسباتی می‌شود.			❑	❑
در تخمین‌زدن (مثلاً کمیت، ارزش) مشکل دارد.		❑	❑	❑
در انجام مقایسه‌ها (مثلاً کمتر از، بیشتر از) مشکل دارد.		❑	❑	❑
در بیان زمان (ساعت) مشکل دارد.	❑	❑	❑	❑
در مفهوم‌سازی گذر زمان مشکل دارد.	❑	❑	❑	❑
در شمارش سریع یا انجام محاسبات مشکل دارد.	❑	❑	❑	❑
در یادگیری جدول ضرب، فرمول‌ها و قوانین مشکل دارد.			❑	❑
در تفسیر نمودارها و جداول مشکل دارد.			❑	❑

پیشنهاد مطالعه: اختلال یادگیری ریاضی چیست؟

بخش هفتم: هوش هیجانی-اجتماعی

سوالات	کودکان پیش‌دبستانی	پایه‌های اول تا چهارم	پایه‌های پنجم تا هشتم	پایه‌های نهم و بالاتر
حالات و احساسات دیگران را درک نمی‌کند (مثلاً ممکن است حرف اشتباهی را در زمان اشتباه بگوید).		❑	❑	❑
ممکن است طعنه یا شوخی دیگران را تشخیص ندهد یا به آن به درستی پاسخ ندهد.		❑	❑	❑
در “ملحق شدن” به جمع و حفظ جایگاه اجتماعی مثبت در گروه همسالان مشکل دارد.	❑	❑	❑	❑
در دانستن نحوه اشتراک‌گذاری یا ابراز احساسات مشکل دارد.			❑
در “رسیدن به اصل مطلب” مشکل دارد (مثلاً در مکالمه، در جزئیات غرق می‌شود).			❑	❑
هنگام ناامیدی، در کنترل خود مشکل دارد.	❑	❑
در مواجهه با فشار گروهی، شرمساری و چالش‌های غیرمنتظره مشکل دارد.		❑	❑	❑
در تعیین اهداف اجتماعی واقع‌بینانه مشکل دارد.			❑	❑
در ارزیابی نقاط قوت و چالش‌های اجتماعی شخصی خود مشکل دارد.			❑	❑
به توانایی‌های خود شک دارد و موفقیت‌هایش را به شانس یا عوامل خارجی نسبت می‌دهد، نه تلاش و کار سخت.			❑	❑

بخش هشتم: سایر مهارت‌های جانبی

سوالات	کودکان پیش‌دبستانی	پایه‌های اول تا چهارم	پایه‌های پنجم تا هشتم	پایه‌های نهم و بالاتر
در تشخیص جهت‌ها ضعیف است (چپ و راست، زیر و رو و…).		❑	❑	❑
حس مسیریابی ضعیفی دارد؛ در یادگیری مسیرهای جدید کند است؛ به راحتی در محیط‌های ناآشنا گم یا سردرگم می‌شود.			❑	❑
قضاوت در مورد سرعت و فاصله برایش سخت است (مثلاً بازی‌های خاصی را نمی‌تواند انجام دهد یا رانندگی کردن برایش دشوار است).			❑	❑
در خواندن نمودارها و نقشه‌ها مشکل دارد.			❑	❑
بی‌نظم است و در برنامه‌ریزی ضعیف عمل می‌کند.			❑	❑
اغلب وسایل خود را گم می‌کند.		❑	❑	❑
در یادگیری بازی‌های جدید و تسلط بر معماها کند است.		❑	❑	❑
در گوش دادن و یادداشت‌برداری هم‌زمان مشکل دارد.		❑	❑	❑
عملکردش در انجام وظایف در روزهای مختلف ناهم‌خوانی زیادی دارد.		❑	❑	❑
در تعمیم (به کار بردن) مهارت‌ها از یک موقعیت به موقعیت دیگر مشکل دارد.		❑	❑	❑

سخن پایانی

همان‌طور که در تست اختلال یادگیری مشاهده کردید، این اختلال گروهی متنوع از ضعف‌هایی را توصیف می‌کند که بر مهارت‌های گوش دادن، صحبت کردن، خواندن، نوشتن، استدلال، ریاضی و مهارت‌های اجتماعی تأثیر می‌گذارند. دقت داشته باشید که تست اختلال یادگیری بالا صرفا برای غربالگری اولیه کودکان و دانش‌آموزان کاربرد دارد. آزمون بالا را تکمیل کنید و اگر با مورد مشکوکی مواجه شدید، فورا از یک متخصص روان‌شناسی در زمینه اختلالات یادگیری مشورت بگیرید. پیشنهاد می‌کنیم به مقاله درمان اختلالات یادگیری در کودکان چیست؟ هم نگاهی بیندازید.

همچنین فراموش نکنید که «اختلالات یادگیری از بین نمی‌روند، بلکه کنترل می‌شوند.» به‌ همین دلیل، تشخیص زودهنگام برای کنترل و بهبود نقاط ضعف کودکان درگیر از اهمیت زیادی برخوردار است.