رشته های مهندسی بین داوطلبان ریاضی طرفداران زیادی دارند و هدف بیشتر دانش‌آموزان از ورود به رشته ریاضی، انتخاب مهندسی است. در این مطلب می‌خواهیم ببینیم پرطرفدارترین رشته مهندسی کدام‌ها هستند و چه تعریفی دارند؟ کدام رشته‌های مهندسی درآمد بالاتری دارند و با توضیح مختصر درباره هریک، مشاغل آنها را بررسی کنیم. در زمان درس خواندن برای کنکور یا انتخاب رشته، دانستن آینده شغلی انواع رشته‌های مهندسی، مقایسه آنها و در نهایت هدف‌گذاری، به شما کمک می‌کند انگیزه بیشتر و انتخاب صحیح‌تری متناسب با توانمندی‌ها و علایق خود داشته باشید.
مهندسی چیست؟
انواع مهندسی به استفاده از ریاضی، محاسبات و دانش فیزیک برای حل مسائل و مشکلات، تولید، ساخت و توسعه ماشین‌الات، سیستم‌ها، ساختارها و تکنولوژی‌های مختلف در انواع صنایع می‌پردازند. با ایجاد دانش جدید در زمینه‌های مختلف مهندسی یا تولید فناوری‌های جدید، زندگی بشر بهینه‌تر و آسان‌تر خواهد شد.
در واقع مهندسی به دنبال پیدا کردن راه‌حل برای نیازهای بشر است. بیشتر رشته‌های مهندسی را باید از شاخه ریاضی انتخاب کنید به همین دلیل توصیه می‌کنیم مطلب رشته ریاضی را مطالعه کنید.
چگونه وارد مشاغل مهندسی شویم
اگر عنوان مهندس و خواندن رشته مهندسی از اهداف و آرزوهای شما است، باید بدانید بیشتر رشته های مهندسی را باید از ورود به یکی از این رشته‌ها انتخاب کنید:
مهندسی کشاورزی هم استثنائا از رشته های تجربی است.
توانایی های لازم برای رشته های مهندسی
رشته های مهندسی بر اساس دروس و گرایش به توانمندی‌ها و استعدادهای متفاوتی نیاز دارند اما از آنجایی که ماهیت این رشته‌ها ریاضیاتی، محاسباتی یا تکنولوژی است، داشتن توانمندی‌ها و علایق زیر برای موفقیت در دانشگاه و آینده شغلی آنها اهمیت دارد:
- علاقه به تکنولوژی
- سطح خوب زبان انگلیسی
- پشتکار در کسب دانش
- توانایی حل مسئله
- تفکر خلاق
- توانایی استفاده، جمع‌آوری و بهره‌برداری از داده‌ها و اطلاعات خام
- علاقه به محاسبات، ریاضیات، فیزیک و فناوری
- دقت و جزئی‌نگری
- توانایی انجام کار گروهی
- توانایی مدیریت و رهبری تیمی
- استعداد در دروس ریاضی و فیزیک دبیرستان
معرفی رشته های مهندسی ریاضی
برخی از رشته های مهندسی مختص ریاضی و برخی دیگر شناور هستند و امکان انتخاب آنها از طریق رشته‌های مختلف نظری و فنی حرفه‌تی وجود دارد. در ادامه لیست رشته های مهندسی رشته ی ریاضی را مشاهده می‌کنید:
| رشته های مهندسی ریاضی | مهندسی معماری، مهندسی عمران، مهندسی شهرسازی، مهندسی کامپیوتر، مهندسی آی تی، مهندسی مکانیک، مهندسی برق، مهندسی معدن، مهندسی صنایع، مهندسی مواد، مهندسی پلیمر، مهندسی ایمنی، مهندسی پزشکی، مهندسی شیمی، مهندسی نفت، مهندسی کشاورزی، رشته مهندسی راه آهن، مهندسی دریانوردی، مهندسی دریا، مهندسی ماشین‌آلات دریایی، مهندسی کشتی، مهندسی خط و سازه‌های ریلی، مهندسی حمل و نقل ریلی، مهندسی ماشین‌های ریلی، مهندسی ماشين‌های صنايع غذایی، مهندسی تعمیر و نگهداری هواپیما، مهندسی بهره‌برداری راه آهن، مهندسی انرژی، مهندسی اپتیک و لیزر |
اگر علاقه‌مند هستید درباره شغل های مهندسی رشته ریاضی بیشتر بدانید، مطالعه مطلب شغل های رشته ریاضی را فراموش نکنید.
لیست رشته های مهندسی شاخه فنی حرفه ای
رشته فنی‌حرفه‌ای زیرشاخه‌های متعددی دارد که هریک شامل تعداد زیادی رشته‌های متنوع هستند. اگر بخواهید از این رشته وارد مهندسی شوید، باید بعد از گرفتن دیپلم در کنکور کاردانی پیوسته علمی کاربردی شرکت کنید و وارد دانشگاه شوید. پس از اتمام کاردانی میتوانید وارد دوره کارشناسی ناپیوسته مهندسی شوید. زیرشاخه صنعت، شامل عمده رشته های مهندسی فنی حرفه ای است که در جدول زیر نام این رشته‌ها را آورده‌ایم.
| رشته های مهندسی از فنی حرفه ای | الکترونیک، شبکه و نرم‌افزار، معدن، صنایع نساجی، معماری، مهندسی خودرو، تکنولوژی راهسازی، تکنولوژی تجهیزات بندری، تكنولوژي صنايع شيميايي، تكنولوژي تاسيسات حرارتي و برودتي، تكنولوژي متالورژي – ذوب فلزات، تكنولوژي ساختمان، تكنولوژي طراحي و نقشه‌كشي صنعتي، تکنولوژی ارتباطات و فناوري اطلاعات (ict)، تكنولوژي برق قدرت، تكنولوژي الكترونيك، تكنولوژي راهسازي، تكنولوژي جوشكاري |
لیست رشته های مهندسی شاخه کاردانش
هنرجویان رشته کاردانش نیز مانن فنی‌حرفه‌ای، بسیاری از دروس را در کارگاه و به صورت عملی یاد می‌گیرند. همچنین فقط ۳ سال در دوره متوسطه دوم درس می‌خوانند و بعد می‌توانند در کنکور کاردانی شرکت کنند و بعد از گذراندن کارشناسی ناپیوسته مهندسی خود را دریافت کنند. کاردانش نیز شاخه‌های مختلف دارد و رشته‌های مهندسی مربوط به زیرشاخه صنعت هستند.
| رشته های مهندسی از کاردانش | نقشه کشی صنعتی به کمک رایانه، حمل و نقل ریلی، برنامه نویسی پایگاه داده، برق ساختمان، الکترونیک صنعتی، برق صنعتی، مکانیک صنایع، نساجی عمومی |
لیست پر درآمد ترین رشته های مهندسی در ایران
در کنکور ریاضی، انواع رشته های مهندسی پرطرفدارتر هستند اما در این بین کدامیک درآمد بیشتری دارند؟ در این بخش به معرفی رشته های مهندسی پولساز پرداخته‌ایم.
رشته مهندسی کامپیوتر
مهندسی کامپیوتر یکی از رشته های محبوب مهندسیمحسوب می‌شود که دو گرایش نرم‌افزار و سخت‌افزار دارد. در این رشته مهندسی، دانشجویان به مطالعه طراحی سخت‌افزاری، کنترل سخت‌افزاری، شبکه‌های کامپیوتری، تولید و توسعه نرم‌افزارهای سیستمی و کاربردی می‌پردازند. برنامه‌نویسی هم یکی از مشاغل پرطرفدار مهندسی کامپیوتر است که درآمد بالایی نیز دارد. هرچند مهندسان کامپیوتر می‌توانند در موقعیتهای کاری دیگری مانند تحلیلگر سیستم‌های کامپیوتری، مدیریت پایگاه داده، عماری شبکه‌های کامپیوتری و معماری کامپیوتر را هم بنابر میزان تحصیلات و علاقه خود مشغول به کار شوند.
رشته مهندسی آی تی
مهندسی فناوری اطلاعات یا به اختصار رشته آی تی، در حوزه استفاده از رایانه و اینترنت در زمینه ارتباطات، مدیریت داده‌ها، سیستم‌های مدیریت اطلاعات و فناوری‌های اطلاعات فعالیت می‌کند. این رشته در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا دارای گرایش‌های تجارت الکترونیکی، مدیریت سیستم های اطلاعاتی، سیستم های تکنولوژی اطلاعات (ITS)، سامانه‌های شبکه‌ای، سیستم های چند رسانه‌ای و معماری سازمانی است. به دلیل گستردگی گرایش‌ها و زمینه‌های کاری، فرصت‌های شغلی این رشته هم بسیار متنوع و فراوان هستند.
رشته مهندسی پزشکی
این رشته همانطور که از نام آن پیداست، ترکیبی از دانش مرتبط با هر دو رشته پزشکی و ریاضی است. رشته مهندسی پزشکی به استفاده از اصول مهندسی برای تولید تجهیزات و ایزارهای پیشرفته پزشکی برای تشخیص و درمان بیماری‌ها می‌پردازد. این رشته در دوره کارشناسی شامل ۴ گرایش بیوالکتریک، بیومکانیک، بیو مواد و بالینی است. فارغ‌التحصیلان مهندسی پزشکی، می‌توانند در بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها برای آموزش اصول استفاده از ابزارهای پیشرفته پزشکی، تعمیر و راه‌اندازی این تجهیزات فعالیت کنند یا در شرکت‌های خصوصی و دولتی مشغول به طراحی، ساخت و تولید تجهیزات پزشکی شوند.
رشته مهندسی عمران
کاربرد رشته مهندسی عمران، ایجاد سازندگی و آبادانی در کشور است و گرایش‌های متعددی شامل سازه، زلزله، ژئوتکنیک (خاک و پی)، مهندسی و مدیریت ساخت، راه و ترابری، حمل و نقل، مهندسی سواحل، بنادر و سازه‌های دریایی، مهندسی آب و سازه‌های هیدرولیکی، مهندسی و مدیریت منابع آب، مهندسی محیط زیست، مهندسی خطوط راه آهن، پدافند غیر عامل و ساختمان‌های هوشمند دارد.
عمران در گذشته یکی از رشته های مهندسی محبوب بود اما در چند سال اخیر بازار کار محدودتری داشته و متقاضی کمتری دارد. عمران زمینه‌های کاری متنوعی مانند ساختمان‌سازی، ساخت سازه‌های مقاوم در برابر حوادث، راهسازی، سدسازی، ساخت و نظارت بر ساطه‌ها و بناهای آبی، حفظ و نگهداری از محیط زیست دارد. فارغ‌التحصیلان این رشته بر اساس میزان تجربه، تحصیلات، مهارت و مجوزهای خود، می‌توانند به عنوان طراح، ناظر یا مجری طرح‌های مختلف فعالیت داشته باشند.
رشته مهندسی معماری
اگر علاوه بر ریاضی و محاسبات دستی بر هنر و طراحی دارید، شاید رشته مهندسی معماری انتخاب خوبی برای شما باشد. دانشجویان معماری در طول دوره کارشناسی به یادگیری فنون طراحی، ساخت و بازسازی بناها، فضاهای شهری و سایر فضاهای درونی و بیرونی بناهای مختلف می‌پردازند به نوعی که از نظر کارکرد و زیبایی‌شناسی بهینه و متناسب با فرهنگ جامعه باشند. گرایش‌های این رشته در مقاطع بالاتر شامل معماری، معماری منظر، معماری داخلی، معماری اسلامی، مطالعات معماری ایران و بازسازی پس از سانحه در گروه معماری هستند و گرایش‌های دیگری در مجموعه رشته‌های مرتبط مانند تکنولوژی معماری و انرژی معماری نیز دارد.
رشته مهندسی شهرسازی
رشته مهندسی شهرسازی همانطور که از نام آن مشخص است، به مطالعه اصول طرح‌ریزی برای توسعه شهرها می‌پردازد که بر اساس فرهنگ، جغرافیا، محیط زیست، جمعیت، ویژگی‌های تاریخی و وضعیت اقتصادی هر منطقه متفاوت است. مهندسان این رشته به فعالیت‌هایی مانند نظارت، طراحی و اجرای پروژه‌های ساخت محوطه‌ها، فضاهای شهری، پروژه‌های ساختمانی و شهرک‌سازی، سیستم حمل و نقل شهری، طراحی خیابان‌ها و بهبود وضعیت شهری مشغول هستند. مهندسی شهرسازی در مقطع کارشناسی ارشد دارای ۴ گرایش برنامه‌ریزی شهری، طراحی شهری، مدیریت شهری و برنامه‌ریزی منطقه‌ای است.
رشته مهندسی مواد
برای انتخاب این رشته علاوه بر دید محاسباتی، باید به فیزیک و شیمی هم علاقه‌مند باشید چون متخصصان این رشته از دانش خود در زمینه مواد اولیه مانند فلز، سرامیک، پلیمر، کامپوزیت، پلاستیک و نانو برای تولید محصولات مختلف استفاده میکنند. رشته مهندسی مواد در مقطع کارشناسی ۳ گرایش متالورژی استخراجی، متالورژی صنعتی و سرامیک دارد.
در مقطع ارشد نیز مجموعه مهندسی متالورژی و مواد دارای ۴ رشته و گرایش‌های متنوعی است. بر اساس نوع گرایش مهندسی مواد، فارغ‌التحصیلان به فعالیت‌های مختلفی از جمله استخراج و تولید مواد اولیه فلزی از کانه‌ها، صنایع نفت و پالایش، صنایع آهنی و غیر آهنی، تولید قطعات فلزی، استفاده از مواد اولیه مناسب برای تولید قطعات و تجهیزات صنایع مختلفی همچون صنایع ساختمانی، نیرو، مخابرات و وسایل روزمره زندگی می‌پردازند.
رشته مهندسی برق
رشته مهندسی برق به مطالعه و کاربردهای الکتریسیته، الکترومغناطیس و الکترونیک در سیستم‌های الکترونیکی، سیستم‌های انتقال و تبدیل انرژی الکتریکی، سامانه‌های مخابراتی، مدارها و رادارها می‌پردازد. این رشته سر و کار زیادی با ریاضی و محاسبات دارد و البته نیازمند اطلاعات و دانش گسترده در حیطه موضوعات مرتبط با برق است. مهندسی برق از کارشناسی تا دکترا گرایش‌های متعددی شامل الکترونیک، مخابرات، کنترل، بیوالکتریک و قدرت دارد.
رشته مهندسی صنایع
مهندس صنایع فردی است که به طراحی، نصب و پیاده‌سازی سیستم‌ها، تدوین برنامه‌های راهبردی شرکت‌ها و رفع نواقص و معایب سیستم‌های چرخه صنعت، تجارت و تولید می‌پردازد. افرادی که در این رشته درس می‌خوانند باید علاوه بر ریاضیات، به علوم اجتماعی و مدیریت نیز علاقه‌مند باشند. رشته رشته مهندسی صنایع در مقطع کارشناسی فاقد گرایش است اما در مقطع کارشناسی ارشد ۴ گرایش اصلی برنامه‌ریزی وتحلیل سیستم‌ها، تولید صنعتی، تکنولوژی صنعتی وایمنی صنعتی دارد.
رشته مهندسی مکانیک
هدف از این رشته مهندسی محاسبه، طراحی، تولید و ساخت ماشین‌الات صنایع مختلف یا نظارت بر این امور است. رشته مکانیک درواقع با استفاده از مفاهیم فیزیک و محاسبات به پیشرفت تکنولوژی در صنعت ماشین‌آلات کمک کنند. گرایش‌های مهندسی مکانیک شامل طراحی جامدات، حرارت و سیالات و ساخت و تولید است.
این رشته گستردگی فراوانی دارد و با علوم مهندسی دیگر مانند هوافضا، مهندسی مواد، مهندسی سازه، مهندسی برق، مهندسی ساخت و تولید، مهندسی شیمی و صنایع مرتبط است. از فعالیت‌های شغلی رشته مهندسی مکانیک میتوان به محاسبات فنی، طراحی، تهیه نقشه، روش‌های تولید، ساخت قطعات مختلف، آزمایش ماشین‌آلات مختلف، محاسبه و ساخت خودروها، قطارها، هواپیماها، ساخت و طراحی دستگاه‌های فاضلاب، موتورهای احتراق، فناوری لیزر و طراحی، توسعه، نصب، بهره‌برداری و نگهداری از هر چیزی که دارای قطعات متحرک است، اشاره کرد.
رشته مهندسی شیمی
مهندسان شیمی آزمایش‌های شیمیایی را در مقیاس‌های بزرگ برای تولیدات تجاری بررسی و بهینه‌سازی میکنند. بسیاری از دانش‌آموزان اطلاع درستی از این رشته ندارند و موقع ورود به دوره کارشناسی یا هنگام انتخاب شغل، با یک دنیای متفاوت روبرو می‌شوند.
مهم است بدانید که یک مهندس شیمی قبل از اینکه شیمی‌دان باشد مهندس است. بنابراین این رشته بیش از اینکه به مطالعه شیمی بپردازد در واقع از دید مهندسی به مسائلی همچون طراحی، ساخت و بهره‌برداری از فرایندها نگاه می‌کند و به دنبال استفاده از این دانش در کارخانه‌های مرتبط با صنایع شیمیایی است. رشته مهندسی شیمی در مقاطع بالا گرایش‌های صنایع پتروشیمی، صنایع نفت و گاز، صنایع غذایی، رشته بیوتکنولوژی، نانوتکنولوژی و مهندسی فرایند را شامل می‌شود.
رشته مهندسی کشاورزی
رشته مهندسی کشاورزی به مطالعه درباره نگهداری و پرورش خاک و گیاهان با کمتری خسارت و بیشترین بازده می‌پردازد. این رشته گرایش‌های مختلفی مانند باغبانی، زراعت و اصلاح نباتات، خاک‌شناسی، گیاه‌پزشکی و علوم و صنایع غذایی، علوم دامی و ترویج و آموزش کشاورزی دارد.
این رشته مهندسی را میتوانید کشاورزی از شاخه تجربی انتخاب کنید. مهمترین ویژگی برای انتخاب این رشته علاقه به طبیعت و توانایی کار در فضای باز است. البته برخی از مشاغل این رشته نیز به کار تحقیقاتی و پژوهشی می‌پردازند.
رشته مهندسی معدن
دانشجویان رشته مهندسی معدن به مطالعه دانش و فنونی می‌پردازند که بر همه بخش‌های کار در معدن از تأسیس معدن تا استخراج، جستجو، اکتشاف و فرآوری مواد معدنی، تهیه نمونه از سنگ‌ها و آزمایش آنها، عملیات ساخت تونل و حفاری و تهیه مدل‌های کامپیوتری از معادن نظارت دارد.
فارغ‌التحصیلان معدن می‌توانند در وزارت‌خانه‌های مختلف مانند وزارت معادن و فلزات، وزارت نفت، وزارت نیرو، راه و ترابری، مترو و سازمان انرژی اتمی مشغول به کار شوند. این رشته در مقاطع بالا گرایش‌های متعددی شامل استخراج، اکتشاف، فرآوری مواد معدنی، تونل و فضاهای زیرزمینی، معدن و محیط زیست و مکانیک سنگ دارد.
عوامل موثر بر بازار کار رشته های مهندسی در ایران
بازار کار و آینده رشته مهندسی در ایران
هرچند در سال‌های اخیر داوطلبان رشته ریاضی کمتر شده‌اند، اما این موضوع به دلیل کاهش مشاغل پردرآمد این حوزه بوده است. به همین دلیل بعد از گذشت چند سال، باز هم کشور نیازمند مهندسان خبره خواهد بود و احتمال رشد فرصت‌های شغلی برای مهندسی وجود دارد. با این حال، علی‌رغم اینکه در سال‌های اخیر گفته می‌شود که رشته های مهندسی اشباع شده‌اند، اما همچنان و در حال حاضر بسیاری از رشته های مهندسی پردرآمد هستند و مهندسان از نظر امکان اشتغال، ارتقا و درآمد، وضعیت خوبی دارند.
عوامل موثر بر بازار کار رشته های مهندسی در ایران
با پیشرفت مداوم علم، فناوری و تکنولوژی از سویی و تغییر در نیازهای جوامع از سوی دیگر، همواره نیاز به مهندسان برای تولید، تغییر و ارتقای فناوری‌های تولیدی و مدیریتی در ایران وجود خواهد داشت. برای رسیدن به یک بازار کار غنی، لازم است دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی در کشور، به دنبال ایجاد گرایش‌ها و شاخه‌های مهندسی متناسب با نیازهای جامعه باشند. اما اینکه شما به عنوان یک مهندس دوران تحصیل، کارآموزی و مهارت‌آموزی را بگذرانید نقش بسیار موثرتری در یافتن مشاغل پردرآمد مهندسی دارد. اگر می‌خواهید وارد این وادی شوید، نکات زیر را به عنوان عوامل افزایش درآمد به یاد داشته باشید:
- تحصیل در بهترین دانشگاه های مهندسی ایران
- توجه به ارتباط محل زندگی و کار، با وضعیت اشتغال انواع مهندسی
- شبکه‌سازی در محیط دانشگاه با اساتید و دانشجویان برجسته
- شرکت در جشنواره‌ها و کنفرانس‌های مرتبط با رشته
- کسب تجربه‌های کاری مرتبط با رشته
- یادگیری وتسلط بر مهمترین نرم‌افزارهای تخصصی گرایش مربوطه
- یادگیری مهارت‌های نرم مانند مذاکره
- یادگیری پایه‌های بازاریابی
- انجام پایان‌نامه‌هایی با موضوعات پرطرفدار روز دنیا
- گذراندن کارآموزی در مراکز معتبر
- تسلط به زبان انگلیسی برای مطالعه متون و منابع تخصصی
- رزومه‌سازی و عضویت در شبکه‌های تخصصی
سخن پایانی
همانطور که داوطلبان رشته تجربی بر سر رشته‌های پزشکی رقابت میکنند، داوطلبان رشته ریاضی نیز برای قبولی در بهترین انواع مهندسی ها با یکدیگر رقابت زیادی دارند. در این مطلب درباره تمام رشته های مهندسی پرطرفدار توضیح دادیم تا ضمن شناخت ماهیت و کلیت انواع رشته مهندسی با بازار کار و آینده شغلی آنها هم کمی آشنا شوید. اگر می‌خواهید درباره سایر رشته‌های غیرمهندسی نیز اطلاعات داشته باشید، توصیه می‌کنیم سری به مطلب شاخه های رشته ریاضی فیزیک بزنید.
سوالات متداول
- به چه رشته هایی مهندس میگویند؟
به رشتههایی که از علوم مختلف، قوانین طبیعت و فیزیک برای ساخت فرایندها، ابزارها، روشها، ساختارها و ماشینها و پردازش و رفع ایرادات آنها استفاده میکنند، رشته های مهندسی میگویند. - برای مهندس شدن چه رشته ای باید خواند؟
اغلب رشته های مهندسی از طریق کنکور ریاضی پذیرش دارند و برخی مانند مهندسی کشاورزی مختص کنکور تجربی است. برای مقطع کاردانی نیز میتوانید از طریق کنکور فنی حرفهای اقدام کنید. - پرطرفدارترین رشته مهندسی کدام است؟
در حال حاضر رشته مهندسی کامپیوتر، مهندسی صنایع، مهندسی معماری، مهندسی برق و مهندسی صنایع بین شاخه های مهندسی محبوبیت بالاتری دارند. - پردرآمدترین رشته مهندسی در ایران چه هستند؟
تمام رشته های مهندسی درآمد خوبی دارند به شرط اینکه تحصیلات، تجربه و پشتکار خوبی داشته باشید اما به دلیل تغییر شرایط کاری در دنیای امروز، مهندسی برق، مهندسی کامپیوتر، مهندسی صنایع و مهندسی معماری از موقعیتهای کاری بیشتری برخوردار بوده و جزو رشته های مهندسی پولساز هستند. - سخت ترین رشته های مهندسی کدام هستند؟
هرچند سختترین رشته با توجه به استعداد تحصیلی و فردی هر شخص متفاوت است اما میتوان گفت از نظر پیچیدگی و تنوع دروس و موقعیت شغلی، به ترتیب رشته های مهندسی برق، مهندسی هوافضا، مهندسی مکانیک، مهندسی صنایع، مهندسی پزشکی و مهندسی مواد سختترین رشته های مهندسی هستند.
