در لغت‌نامه دهخدا، واژه «درس» یعنی چیزی که معلم به شاگرد می‌آموزد. با دانستن املا و معنی این کلمه به‌راحتی می‌توان کلمات هم‌خانواده آن را تشخیص داد. در این مقاله، ضمن معرفی کلمات هم خانواده درس هر کدام از آنها را به‌طور جداگانه از نظر معنایی بررسی می‌کنیم.
کلمات هم خانواده چه کلماتی هستند؟
در زبان فارسی کلمات هم خانواده به کلماتی گفته می‌شود که در داشتن یک‌سری ویژگی‌ها با هم مشترکاند. این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:
- از یک ریشه هستند و دست‌کم سه حرف آنها مشترک است.
- ترتیب حروف مشترک در این کلمات یکسان است.
- از نظر معنایی به هم نزدیک‌اند و رابطه معنایی با هم دارند.
هم خانواده درس
با توجه به توضیحاتی که در بخش قبل داده شد، کلماتی می‌توانند هم خانواده درس باشند که سه ویژگی زیر را داشته باشند:
- از ریشه «درس» باشند؛ یعنی این سه حرف بین آنها مشترک باشد.
- ترتیب حروف «درس» در آنها یکسان باشد.
- با درس ارتباط معنایی نزدیکی داشته باشند؛ به‌عبارتی، با مفهوم آموزش و آموختن رابطه معنایی داشته باشند.
کلمات هم خانواده درس
در این بخش، کلمات هم خانواده درس را با هم بررسی می‌کنیم. کلمات پیشنهادی ما از این قرارند:
تدریس، مدرس، دروس، ادریس، مدرسه، مدارس
در ادامه هر یک از این کلمات را بررسی کرده و مشخص می‌کنیم که آیا واقعاً می‌توان آنها را به‌عنوان هم خانواده درس در نظر گرفت یا خیر.
همه کلماتی که در بالا آورده‌ایم، ریشه مشترکشان «درس» است و حروف «د ر س» در تمام آنها به‌ترتیب آمده است؛ یعنی دو ویژگی از سه ویژگی گفته‌شده را دارند، اما ویژگی آخر که ارتباط معنایی آنها با درس است را باید برای تک‌به‌تک آنها مورد بررسی قرار دهیم. معنای این کلمات به‌صورت زیر است:
- تدریس: درس دادن، آموزش دادن
- مدرس: آموزگار، معلم، استاد
- دروس: جمع درس، درس‌ها
- ادریس: نام یکی از پیامبران الهی است به معنای درس‌خوانده.
- مدرسه: آموزشگاه، محل درس دادن و علم آموختن
- مدارس: جمع مدرسه
همان‌طور که می‌بینید، تمام این کلمات با درس‌آموزی و علم آموختن ارتباط معنایی نزدیکی دارند. بنابراین، این شش کلمه هر سه ویژگی کلمات هم‌خانواده را دارند و هم خانواده درس محسوب می‌شوند.
پیشنهاد مطالعه: برای یادگیری بهتر و عمیق‌تر هم‌خانواده‌ها، پیشنهاد می‌کنیم به مقاله‌های کلمات هم خانواده عمل، هم خانواده موضوع و هم خانواده تصمیم هم نگاهی بیندازید.
سخن پایانی
کلمات هم خانواده درس، کلماتی هستند که ریشه مشترک آنها «درس» است و ترتیب حروف مشترک یعنی «د ر س» در آنها رعایت شده است. همچنین، کلمات نام‌برده ارتباط معنایی نزدیکی با درس دارند. این کلمات عبارت‌اند از تدریس، مدرس، دروس، ادریس، مدرسه و مدارس.
سؤالات متداول
- هم خانواده درس چیست؟
هم خانواده درس یعنی کلماتی که در سه حرف «د ر س» با هم مشترکاند و با درس رابطه معنایی دارند. ترتیب حروف «درس» در این کلمات یکسان است. - کلمه هم خانواده درس را چگونه تشخیص دهیم؟
برای تشخیص کلمه هم خانواده درس، ابتدا باید ببینیم آیا ریشه آن کلمه «درس» است و آیا ترتیب حروف «د ر س» در آنها رعایت شده است یا نه. سپس، باید بررسی کنیم آیا کلمه موردنظر با درس رابطه معنایی دارد یا خیر. اگر پاسخ مثبت بود، یعنی آن کلمه هم خانواده درس است.
