در زبان فارسی واژه‌های هم‌آوا وجود دارند که چنین واژه‌هایی هنگامی که به زبان می‌آیند و تلفظ می‌شوند، شبیه به هم هستند، اما درحقیقت معنای متفاوتی دارند. کلمه‌هایی مثل صواب و ثواب ازجمله این واژه‌ها هستند که با وجود تلفظ و آوای مشابه، ازنظر معنایی کاملاً متفاوت‌اند. در این مقاله خواهیم گفت که شکل نوشتاری کدام یک صحیح است، صواب یا ثواب؟ و اینکه معنای هر کدام چیست.
صواب یا ثواب؟ کدام درست است؟
همان‌طور که می‌دانید، صواب و ثواب مانند هم تلفظ می‌شوند. ازطرفی، واژه ثواب نسبت به صواب پرکاربردتر است و در مکالمات و نوشته‌هایمان بیشتر استفاده می‌شود. برای همین ممکن است تصور کنیم واژه صواب ازنظر املایی غلط است، اما اینگونه نیست. اگر هر دو واژه را با توجه به معنی آن‌ها در جای درست به‌کار ببریم، نه تنها ازنظر املایی نادرست نیستند بلکه درک معنای جمله‌ها را هم برایمان راحت‌تر خواهد کرد. در ادامه به بیان معنا و درنتیجه تفاوت این دو کلمه خواهیم پرداخت.
پیشنهاد مطالعه: جرات یا جرئت، کدام صحیح است؟
اولین نفری باشید که از اخبار و اطلاعیه‌های مرتبط با پایه تحصیلیتان باخبر می‌شود!
معنی ثواب چیست؟
واژه ثواب در زبان فارسی نقش اسم را دارد، به معنی اجر و پاداش است و گاهی اوقات به معنای احسان و نیکی هم به‌کار می‌رود.
واژه صواب بیشتر در متون و اشعار قدیمی دیده می‌شود اما واژه ثواب نه‌تنها در نوشته‌ها بلکه در مکالمات روزمره هم بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای مثال، بسیار شنیده‌ایم که انجام آن کار ثواب دارد.
اگر بیت زیر را که نمونه‌ای از قصیده‌های سعدی است با دقت بخوانید، متوجه خواهید شد که واژه ثواب با این شکل نوشتاری به‌درستی به‌کار رفته است.
دو چیز حاصل عمرست نام نیک و ثواب
وزین دو درگذری کل من علیها فان
کلمه ثواب در اینجا به معنای نیکوکاری است.
پیشنهاد مطالعه: فلاسک یا فلاکس؟
معنی صواب چیست؟
در زبان فارسی، واژه صواب به معنی راست، درست یا صحیح است و به‌عنوان صفت به‌کار می‌رود.
مثلاً وقتی گفته می‌شود راه صواب یا کار صواب، منظور راه درست یا کار درست است. به نمونه اشعار زیر توجه کنید:
من به معنی صدق می‌گویم
که ز یک کس صواب نشنیدم
«خاقانی»
ندیده زحمت رفتار ره نیاموزی
خطا نکرده صواب و خطا چه دانی چیست
«پروین اعتصامی»
در بیت اول، منظور از «که ز یک کس صواب نشنیدم» سخن راست نشنیدن است. در بیت دوم نیز واژه صواب به معنای راست است که در مقابل واژه خطا قرار گرفته است.
سخن پایانی
واژه‌های ثواب و صواب با وجود تلفظ یکسانی که دارند، ازنظر نوشتاری و معنایی کاملاً با هم متفاوت‌اند. کلمه صواب به معنی درست یا راست است و در زبان فارسی در نقش صفت به‌کار می‌رود، اما کلمه ثواب به معنای اجر و پاداش است و در نقش اسم مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به توضیحاتی که درمورد معنی صواب و ثواب ارائه شد، اکنون می‌توانیم به‌راحتی این دو واژه را از هم تشخیص دهیم و تعیین کنیم که آیا در جای مناسبی به‌کار رفته‌اند یا نه.
