طبق آمار وزارت آموزشوپرورش سطح رفتار پرخطر در میان دانشآموزان دختر متوسطه‌ی اول حدود ۱۹/۶ درصد و سطح رفتار پرخطر میان دانش آموزان پسر متوسطه‌ی اول حدود ۱۹/۷ درصد است. دوران کودکی و نوجوانی، دوران شکل‌گیری شخصیت است و احتمال آسیب روان‌شناختی و اجتماعی در این بازه‌ی سنی بیشتر است. برای غربالگری دانشآموزان در معرض خطر و پیشگیری از این آسیب‌ها، هرساله اداره‌ی آموزشوپرورش اقدام به برگزاری آزمون سلامت روان می‌کند. در این مقاله، چیستی آزمون سلامت روان و چگونگی ثبت‌نام آزمون سلامت روان دانش‌آموزی را برای شما دانشآموزان عزیز و والدین گرامی بیان می‌کنیم.
آزمون سلامت روان دانش‌آموزی چیست؟
نوعی آزمون «مدادوکاغذی» یا همان «پرسشنامه‌ای» است که برای ارزیابی آسیب‌های اجتماعی و روان‌شناختی دانشآموزان طراحی شده است. آسیب‌های روان‌شناختی مثل صدمات جسمانی نیستند که قابل‌مشاهده باشند؛ آن‌ها زیرپوستی رشد می‌کنند و تازه وقتی متوجه‌شان می‌شویم که کار از کار گذشته باشد. آزمون سلامت روان این آسیب‌های پنهان را شناسایی می‌کند و با ارائه‌ی مشاوره‌ی به‌موقع، از تبدیل‌شدنشان به اختلالات روانی شایع در مدارس و آسیب‌های اجتماعی غیرقابل‌جبران پیشگیری می‌کند. اما آزمون سلامت روان چگونه آسیب‌ها را شناسایی می‌کند؟
مولفه‌های آزمون سلامت روان دانش‌آموزی
آزمون سلامت روان از طریق سنجش ۱۱مولفه‌ی زیر، دانشآموزان را غربالگری و کودکان و نوجوانان در معرض آسیب روانی و اجتماعی را شناسایی می‌کند:
- سطح خودآگاهی
- میزان حمایت خانوادگی
- وجود مشکلات خانوادگی
- ارزیابی مشکلات شدید روانی
- سنجش رفتارهای پرخطر بچه‌ها
- راهبردهای مقابله با استرس و فشار
- میزان نشاط و شادکامی دانشآموزان
- سطح عزت نفس کودکان و نوجوانان
- نگرش دانشآموزان به درس و مدرسه
- تفریح‌ها و جنس و میزان اوقات فراغت بچه‌ها
- دغدغه‌ها، نگرانی‌ها و مسائل‌ومشکلات دانشآموزان
آیا طرح آزمون سلامت روان خروجی هم دارد؟
بله؛ امروزه در مدارس، به جمله‌ی معروف «پیشگیری بهتر از درمان است» اهمیت بیشتری داده می‌شود. این اهمیت‌دهی، نتایج زیادی در پی داشته است:
- شناسایی آسیب‌های اجتماعی شایع در مناطق و شهرهای مختلف و اقدام متناسب برای رفع مشکلات اجتماعی
- آگاهی بیشتر معلمان و کادر مدرسه با دانشآموزان مبتلا به اختلالاتی مانند افسردگی و اضطراب کودکان
- برپایی نمایشگاه کتاب با موضوع مراقبت از دانشآموزان در معرض آسیب‌های اجتماعی و روان‌شناختی
- آگاهی‌بخشی و معرفی خط مشاوره‌ی رایگان طرح نماد 1570 برای دانشآموزان و دیگر همکاران
- هماهنگی سازمان‌های مختلف برای کاهش آسیب‌های اجتماعی
- برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای ارتقای سلامت دانشآموزان
- پیگیری طرح دادرس با کمک و همکاری اداره‌ی هلال احمر
- اهمیت‌دهی به قانون حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان
- شناسایی کودکان کم‌بضاعت و حمایت از کودکان کار
- اجرایی‌شدن طرح همیار مشاور در مدارس
آزمون سلامت روان دانش‌آموزی برای چه پایه‌هایی است؟
سال پیش برای پایه‌های هفتم، هشتم و دهم اجرا شد. دوره‌ی طوفان‌وفشار نوجوانی از حدود ۱۱-۱۲سالگی شروع می‌شود و در این بازه‌ی سنی، احتمال بروز مشکلات روان‌شناختی و اجتماعی افزایش می‌یابد. بنابراین، بسیار مهم است که از همان اوایل نوجوانی، مراقب سلامت روان آن‌ها باشیم. دانشآموزان پایه‌ی دوازدهم به‌صورت میانگین ۱۲-۱۳سال سن دارند. این بازه‌ی سنی، برای شناسایی و برطرف‌کردن مشکلات احتمالی بهترین موقعیت ممکن است.
آزمون سلامت روان چه زمانی برگزار می‌شود؟
اجرای آزمون سلامت روان در سال گذشته از تاریخ ۲۵آبان‌ماه شروع شد. امسال و باتوجه به افزایش هماهنگی‌ها، احتمالا زودتر و از همان مهرماه شروع شود. درصورت اعلام زمان رسمی توسط وزارت آموزشوپرورش، در همین صفحه اطلاع‌رسانی‌های لازم انجام خواهد شد.
نحوه ثبت‌نام آزمون سلامت روان دانش‌آموزی
آزمون سلامت روان به‌صورت مجازی یا آنلاین و توسط سامانه مای‌مدیو انجام می‌شود. این آزمون قبل‌ترها در سامانه‌های همگام و نماد برگزار می‌شد، اما از سال پیش، همه‌ی سامانه‌های دانش‌آموزی و ازجمله سامانه نماد و آزمون سلامت روان، به سامانه مای‌مدیو منتقل شده‌اند. در ادامه، نحوه‌ی انجام آزمون سلامت روان در سایت مای‌مدیو را باجزئیات کامل برایتان به تصویر می‌کشیم:
- آدرس سایت مای‌مدیو (my.medu.ir) را در مرورگر خود تایپ یا از همین‌جا کپی و در مرورگر پِیست کنید.
- کد ملی و شماره‌سریال دانش‌آموزی را در قسمت‌های مشخص‌شده وارد کنید و وارد سایت شوید.
- کد یکبار مصرفی که به شماره‌ی همراه ثبت‌شده‌تان در سیستم آمده است را در قسمت مشخص‌شده بنویسید.
- بعد از واردشدن به سایت، از نوار «خدمات پرورشی دانشآموزان» روی آیکون «نماد» بزنید.
- پس از واردشدن به صفحه‌ی سامانه‌ی جامع مراقبت‌های روانی دانشآموزان، گزینه‌ی «خودارزیابی» را انتخاب کنید.
- سوالات پرسشنامه را یکی‌یکی و به‌کمک دستورالعمل ابتدایی، علامت بزنید و در پایان، روی گزینه‌ی «اتمام آزمون» کلیک کنید.
چند نکته برای نتیجه‌‌گیری بهتر از آزمون
- به سؤالات با دقت و درنهایت صداقت پاسخ بدهید، پاسخ این آزمون‌ها قرار است به بهتر شدن مسیر رشد شما کمک کند و می‌تواند نقش مؤثری در سلامت روان و ذهنتان داشته باشد.
- کیبورد کامپیوتر را در زمان پاسخگویی روی زبان انگلیسی تنظیم کنید.
- اگر احساس خستگی کردید، کلید ثبت موقت را فشار بدهید و ادامه‌ی روند پاسخگویی به سؤالات را به ساعت‌های دیگر موکول کنید.
- گاهی بعضی از پرسش‌ها ممکن است برایتان مبهم باشند، خوب است که در رابطه با شرح سوال از مشاور یا والدینتان کمک بگیرید، اما پاسخ نهایی را با توجه به روحیات و شناختی که از خودتان دارید، ثبت کنید.
جواب آزمون سلامت روان چه کمکی به ما می‌کند؟
پاسخ‌های آزمون سلامت روان در اختیار مدیر مدرسه و مشاوران مدرسه قرار می‌گیرد. این آزمون به مشاوران مدرسه کمک می‌کند تا دانشآموزان با استرس و اضطراب بالا را شناسایی و در مراحل بعد، مشکلات و نقاط ضعفشان را رفع کنند.
برخی مدارس از نتایج آزمون‌ها برای برنامه‌ریزی فردی بهتر و تلاش برای پررنگ شدن نقاط قوت دانشآموزان و کاهش نقاط ضعف و یا ازبین‌بردن عوامل استرس‌زا کمک می‌گیرند. در این میان قطعا والدین هم به‌عنوان عناصر کلیدی رشد و توسعه‌ی فردی دانش‌آموز دخالت دارند. کادر اجرایی‌و‌پرورشی مدارس، در صورت مشاهده‌ی استرس و اضطراب بالا یا هر ناهنجاری رفتاری دیگر، ضمن در جریان گذاشتن والدین، سعی می‌کنند با مشاوره‌های خانوادگی و خانواده درمانی مشکلات دانش‌آموز را رفع کنند.
سخن پایانی
نوجوانی دوران گذار است و دوره‌های گذار با چالش‌های روان‌شناختی و اجتماعی همراه‌اند. آموزشوپرورش برای غربالگری زودهنگام دانشآموزان در معرض خطر و پیشگیری از آسیب‌های احتمالی، برای پایه‌های هفتم، هشتم و دهم، از آزمون سلامت روان کمک می‌گیرد. وقتی این مشکلات شناخته شوند، برنامه‌ریزی برای مداخله‌ی مشاوران در زمینه‌ی پیشگیری از آسیب های اجتماعی و حل‌وفصل مشکلات تحصیلی، چالش‌های بین‌فردی و بهبود روابط والد-فرزندی آسان‌تر می‌شود. پس طبق زمان‌بندی تعیین‌شده، در این آزمون‌ها شرکت کنید تا اگر مشکلی هست، زودتر شناسایی و برطرف شود.
پیشنهاد مطالعه: ارتباط با نوجوانان در دوران بلوغ و افسردگی نوجوانان
سوالات متداول
- آزمون سلامت روان چگونه اجرا می‌شود؟
آزمون سلامت روان دانش‌آموزی به‌صورت مجازی و از طریق سایت مای‌مدیو انجام می‌شود. مراحل ثبت‌نام آزمون سلامت روان دانش‌آموزی به‌صورت کامل در متن مقاله آمده است. - آیا آزمون سلامت روان برای دانشآموزان ابتدایی هم برگزار می‌شود؟
بله؛ برای دانشآموزان ابتدایی هم آزمون غربالگری انجام می‌شود. تفاوت آزمون ابتدایی با متوسطه در شیوه‌ی اجرای آن است: آزمون سلامت روان برای دانشآموزان ابتدایی پایه‌ی سوم و ششم، به‌جای پرسشنامه، از طریق مصاحبه و به‌صورت حضوری در مدرسه انجام می‌شود. - سایت آزمون سلامت روان دانش آموزان چیست؟
در سال‌های قبل، آزمون سلامت روان در سامانه‌ی همگام و سپس نماد انجام می‌شد. اما درحال‌حاضر، همه‌ی سامانه‌های دانش‌آموزی در سامانه پنجره‌ی خدمات الکترونیک آموزشوپرورش (سایت مای‌مدیو)، ادغام و یکپارچه شده‌اند.
