یادگیری الفبا اساس مهارت‌های مهمی همچون خواندن و نوشتن است. به همین دلیل آموزش صحیح الفبا به کودکان از اهمیت به سزایی برخوردار است. حال ممکن است کودکی که با او سروکار دارید، در گروه بچه‌های دیرآموز قرار بگیرد. این کودکان کمی دیرتر از هم‌سن و سالان خود یاد می‌گیرند و معمولاً نسبت به یادگیری بی‌حوصله و بی‌علاقه هستند. همین امر می‌تواند آموزش به این کودکان را کمی دشوار کند. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی راهکارهایی بپردازیم که برای آموزش الفبا به کودکان دیر آموز مؤثر هستند. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.
منظور از دیرآموزی چیست؟
کودکان دیرآموز دارای ویژگی‌های زیر هستند:
- بهره هوشی بین ۷۰ تا ۸۵. این بهره هوشی بین هوش طبیعی و عقب‌ماندگی است.
- از لحاظ ظاهری هیچ نشانه‌ای ندارند و کاملاً عادی هستند.
- آنها موضوعات درسی را دیر یاد می‌گیرند.
- این کودکان آنچه را یاد گرفته‌اند، زود فراموش می‌کنند.
- نمی‌توانند به خوبی تمرکز کنند.
- انگیزه آنها پایین است.
- زیاد بازی می‌کنند.
- دقتشان کم است.
- حافظه دیداری و شنیداری خوبی ندارند.
- معمولاً دیر حرف می‌آیند.
- نمی‌توانند با دیگران به خوبی ارتباط برقرار کنند.
- اعتماد به نفس پایینی دارند.
- خجالتی هستند.
- کم حرف می‌زنند.
- اضطراب بالایی دارند.
- در مهارت‌های ظریف مثل نوشتن دچار اختلالاتی هستند.
با توجه به موارد ذکر شده وقتی شما یک کودک دیرآموز را ببینید، نمی‌توانید تشخیص دهید که مسئله او چیست. این کودکان در زمان یادگیری مشکلات خود را بروز می‌دهند. حدود ۶.۱۳ درصد از کودکان دچار این اختلال هستند. اگر می‌خواهید در مورد دیرآموزی بیشتر بدانید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله کودکان دیرآموز و درمان کودکان دیرآموز ابتدایی را مطالعه کنید.
اولین نفری باشید که از اخبار و اطلاعیه‌های مرتبط با پایه تحصیلیتان باخبر می‌شود!
نکات مهم آموزش الفبا به کودکان دیر آموز
آموزش الفبا به کودکان بسیار مهم است. اما آموزش دادن به کودکان دیرآموز می‌تواند سخت باشد. به همین دلیل ممکن است بسیاری از والدین دلسرد شوند و رمقی برای ادامه آموزش نداشته باشند. نکته مهمی که در مورد این کودکان وجود دارد این است که آنها هم مانند دیگر کودکان هم‌سن و سال خود مطالب درسی را یاد خواهند گرفت؛ اما تفاوت این است که دیرتر به هدف می‌رسند. به همین دلیل به همراهی والدین و اطرافیان خود نیاز دارند. در ادامه نکاتی را میاوریم که در زمینه آموزش حروف الفبا به کودکان دیرآموز می‌تواند کمک‌کننده باشند.
صبور باشید
هر کودک منحصر به فرد است. قرار نیست همه کودکان در سه سالگی حروف الفبا را یاد بگیرند و بتوانند تا یکی دو سال آینده کتاب بخوانند. پیش از این که به کودک فشار بیاورید، صبر کنید. نشانه‌هایی را که کودک به شما نشان می‌دهد، با دقت بررسی کنید. هر زمان که کودک آماده یادگیری باشد، خودش علاقه‌اش را نشان می‌دهد.
اگر به او فشار بیاورید، هم خودتان خسته می‌شوید و هم کودک را دلسرد می‌کنید. آموزش الفبای فارسی به کودکان دیرآموز نیاز به صبر و حوصله دارد. صبر شما می‌تواند کودک را دلگرم کند. از ترس او بکاهد و وی را مشتاق به یادگیری کند.
اجرای فعالیت‌های معنادار
در زمان آموزش الفبا، به یاد داشته باشید که هر چه روند آموزش معنادارتر باشد، کودک نیز بهتر موضوعات مختلف را یاد می‌گیرد. به طور کلی، می‌توانید با نام او شروع کنید. نام کودک برای او معنادار است. این نام برای او مهم است. او در طول روز بارها نام خود را می‌شنود و می‌گوید. خوب است که کودک نام خود را روی دیوار اتاق خوابش یا روی فنجان محبوبش ببیند. می‌توانید ماگی با نام او سفارش دهید و تابلویی با نامش درست کنید و به دیوار وصل کنید.
همچنین می‌توانید یک کتاب ساده برای کودک درست کنید و اسم کتاب را «کتابی درباره…» یا «ماجراهای…» بگذارید. جای خالی را با نام او پر کنید. چند عکس او را چاپ کنید و درون کتاب بچسبانید. به عنوان مثال، عکس او در زمان رفتن به پارک، رفتن به خانه مادربزرگ، در حال بازی کردن و… .
علاوه بر این، می‌توانید یک کتاب حروف الفبا برای کودک درست کنید. در هر صفحه از کتاب تصاویری از چیزهایی را بچسبانید که برای کودک اهمیت دارد. مثلاً در صفحه اول، برای حرف آ، نام آنا (یکی از شخصیت‌های انیمیشن یخ زده) را بیاورید. در صفحه دوم، برای حرف ب، عکسی از باران را بچسبانید یا تصویری از او که در زیر باران قرار دارد.
در مجموع، شروع آموزش با علایق کودک بسیار مهم است. ببینید فرزند شما به طور طبیعی به سمت چه چیزی جذب می‌شود. شاگرد فرزند خود باشید. او را به خوبی مشاهده کنید. فهرستی از چیزهایی تهیه کنید که او به آنها علاقه دارد یا آنها را نمی‌پسندد. این کلمات را در کتاب الفبای کودک قرار دهید.
آموزش الفبا به همراه بازی
بازی کردن راهی مناسب برای آموزش الفبا است. کودک در حین بازی کردن هم سرگرم می‌شود و هم می‌تواند چیزهای مختلفی یاد بگیرد. کودک شما به کدام اسباب بازی علاقه دارد؟ بازی موردعلاقه او چیست؟ می‌توانید خلاقیت به خرج دهید و از اسباب‌بازی‌های محبوب او در جهت آموزش الفبا استفاده کنید. بیشتر فعالیت‌هایی که برای آموزش انتخاب می‌کنید، باید ماهیت بازی داشته باشند.
خودداری از پرسش زیاد در حین آموزش حروف الفبا
آموزش الفبا را با مکالمه و بازی ادغام کنید. پشت سر هم سوال پرسیدن می‌تواند کودک را دلسرد یا مضطرب کند. معمولاً والدین و معلمان در زمان آموزش مدام از کودک سوال می‌پرسند. این چه حرفی است؟ چه حرفی را می‌بینی؟ حالا حرف «م» را به من نشان بده. این حرف چه صدایی دارد؟ همه این سؤالات می‌تواند منجر به گیج شدن کودک شود و او را گمراه کند. کافی است آموزش را در مکالمات خود جاری کنید. به طور عادی در مورد حروف حرف بزنید.
کودکان الفبا را به روش خود کشف می‌کنند. والدین و مربیان بهتر است هدایت‌کننده و راهنمای آنها باشند. شگفت‌انگیز است که حتی کودکان دیرآموز هم می‌توانند خودشان با مشاهده و تجربه کردن یاد بگیرند.
آموزش حروف الفبا با مسائل روزمره
در حین انجام کارهای عادی و روزمره، به کودک آموزش بدهید. به عنوان مثال، کودک در حال خوردن آجیل است. در آجیل مقداری پسته و فندق و تخمه وجود دارد. حال با استفاده از همان آجیل‌ها روی یک سینی یا روی میز حرف «ف» را بکشید. این حرف را به او معرفی کنید و فندق را به عنوان کلمه‌ای که با «ف» آغاز می‌شود، مثال بزنید.
فرض کنید با دوستان و خانواده به ساحل می‌روید. از شن و ماسه ساحل برای آموزش حروف استفاده کنید. با دست یا یک تکه چوب حروف مختلف را روی شن بنویسید. با صدف‌ها حروف مختلف را بکشید.
درگیر کردن احساسات مختلف
وقتی چند حس کودک را در زمان آموزش الفبا درگیر کنید، او بهتر مطالب را یاد می‌گیرد. به عنوان مثال، کشیدن حروف در شن ساحل یا کشیدن آنها با صدف می‌تواند یکی از همین فعالیت‌ها باشد. می‌توانید با استفاده از چوب، فوم، کاموا، خمیربازی و… حروف مختلف را درست کنید. حروف را در رنگ‌های مختلف درست کنید و در اختیار کودک قرار دهید. اجازه دهید او حروف را لمس کند، ببیند و ببوید.
توجه به نیازهای ویژه هر کودک در فرایند یادگیری
همان طور که پیش‌تر اشاره کردیم، کودکان متفاوت هستند. نیازهای خاص هر کودک روی مسیر یادگیری آنها اثر می‌گذارد. شناخت این تفاوت‌ها و نیازها برای تنظیم رویکرد آموزشی بسیار اهمیت دارد.
کمک گرفتن از فناوری
بسیاری از والدین و مربیان در برابر استفاده از فناوری گارد دارند و فکر می‌کنند اگر از تلویزیون و موبایل و کامپیوتر برای آموزش استفاده کنند، کودک به آنها اعتیاد پیدا می‌کند. در صورتی که چنین نیست. اگر از فناوری به درستی استفاده کنید، می‌توانید بهترین نتایج را در روند آموزش به دست بیاورید. صفحات لمسی، وایت‌بردهای الکتریکی، فیلم‌های آموزشی، بازی‌های آموزشی و… همگی راه خوبی برای آموزش الفبا به کودکان دیرآموز هستند.
تقویت مثبت
پیشرفت دانش‌آموز را جشن بگیرید و او را تشویق کنید. حتی اگر پیشرفت او از نظر شما ناچیز باشد. این کار موجب تقویت اعتماد به نفس کودک می‌شود. در نتیجه، برای یادگیری نیز تشویق می‌شود. قدردانی از کودک می‌تواند بسیار ساده باشد. می‌توانید او را با استیکر یا یک شکلات و آب‌نبات کوچک خوشحال کنید.
کلام آخر
در این مقاله راهکارهای آموزش الفبا به کودکان دیرآموز را بررسی کردیم. به یاد داشته باشید که یادگیری حروف الفبا تنها اولین قدم است. به همین دلیل باید در کنار توجه به جزئیات، دیدی کل‌نگر داشته باشید و کودک را برای خواندن، ترکیب صداها و نوشتن هم آماده کنید. پیشنهاد می‌کنیم در این مسیر از متخصصان نیز کمک بگیرید. اگر کودک شما به اختلال اوتیسم مبتلا است، برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله نحوه آموزش حروف الفبا به کودکان اوتیسم را مطالعه کنید.
