فتوگرافی همانطور که از نام آن پیداست ترکیبی از عکاسی و گرافیک محسوب میشود و مناسب‌ترین گزینه برای دانش‌آموزانی که به دلیل علاقه و استعداد در هر دو زمینه نمی‌توانند یکی را انتخاب کنند. تردید بین انتخاب دو رشته، یادگیری دو مهارت مختلف یا زمینه‌های ورزشی متفاوت برای خیلی از ما پیش آمده است. یکی از کلیدهای راه‌گشا در چنین مواقعی جستجو برای پیدا کردن رشته و فعالیتی است که بینابینی بوده یا ترکیبی از زمینه‌های موردعلاقه‌مان را در خود داشته باشد. حوزه‌های میان‌رشته‌ای یا ترکیبی به دلیل توسعه علوم مختلف، امروزه بسیار مورد توجه قرار دارند و بازار کار اختصاصی و متنوع‌تری را به خود اختصاص داده‌اند. اما قبل از اینکه تصور کنید فتوگرافیک بهترین رشته برای شما است، باید ببینیم تحصیل و فعالیت در این زمینه چه توانمندی‌هایی نیاز دارد؟ آینده تحصیلی و بازار کار در رشته فتوگرافیک چگونه است؟ تفاوت گرافیک و فتوگرافیک چیست؟ در این مقاله می‌خواهیم راجع به این رشته نسبتا جدید صحبت کنیم.
فتوگرافیک چیست؟
رشته فتوگرافیگ از رشتههای نسبتا جدیدی محسوب میشود که برای اولین بار در سال ۱۳۹۵ در زیرمجموعه گروه هنر ارائه شد. این رشته از ادغام گرافیک و عکاسی به وجود آمده و شامل استفاده از عکاسی و انجام کار دیجیتالی بر روی آن است. بر همین اساس زمینه‌های شغلی این دو رشته نیز تفاوت دارند.
به عنوان یکی از رشتههای مرتبط، مطلب رشته نقاشی را نیز مطالعه کنید.
اولین نفری باشید که از اخبار و اطلاعیه‌های مرتبط با پایه تحصیلیتان باخبر میشود!
تفاوت رشته فتوگرافیک و گرافیک
اگر درس‌های رشته فتوگرافیک و گرافیک را باهم مقایسه کنیم، به راحتی می‌توان فرق اصلی این دو رشته را متوجه شد.رشته فتوگرافیک بیشتر روی عکاسی، نورپردازی و ادیت عکس تمرکز دارد، اما تمرکز اصلی رشته گرافیک بیشتر مربوط به طراحی و کار با رنگ و تصویرسازی است.
رشته فتوگرافیک در واقع یکی از شاخه‌های رشته گرافیک می‌باشد. افرادی که در گرافیک تحصیل کرده‌اند، میتوانند با ورود به حوزه فتوگرافیک دانش و مهارت‌های خود را در زمینه عکاسی و ادیت تصاویر تکمیل کنند.
توانایی های لازم برای تحصیل در رشته فتوگرافیک
برای اینکه یک فتوگرافیست موفق باشید به چیزی بیشتر از علاقه به این رشته کاری نیاز دارید:
- هوش ریاضی و هندسی
- خلاقیت بالا
- ریزبینی و توجه به جزییات
- فن بیان خوب و توانایی برقراری ارتباط با دیگران برای بازاریابی بهتر
- جسور و کنجکاو بودن
- مسئولیت‌پذیری و تعهد کاری
- علاقهمند به ایده‌های جدید، ابتکار و نوآوری
- نگاه زیبایی‌شناسانه
- ارتباط برقرار کردن با دنیای دیجیتال و تکنولوژی‌های مرتبط با فوتوگرافیک
مزایا و معایب رشته فتوگرافیک
رشته فتوگرافیک از شاخه‌های نوظهور هنرهای تجسمی است بنابراین این رشته مزایا و چالش‌های خاص خود را دارد:
مزایای رشته فتوگرافیک:
- رشته‌ای جدید و رو به رشد است و بازار کار آن هنوز اشباع نشده، بنابراین فرصت‌های شغلی زیادی در آن وجود دارد.
- برای ورود به رشته فتوگرافیک نیاز به سابقه تحصیلی خاص یا مدرک آکادمیک پیچیده‌ای نیست.
- بیشتر فعالیت‌های رشته فتوگرافیک به صورت دیجیتالی و با کامپیوتر انجام میشود.
معایب رشته فتوگرافیک:
- فرصت‌های شغلی رشته فتوگرافیک نسبت به رشته‌هایی مثل گرافیک که بازار کار گسترده‌تری دارند، محدودتر است.
- کار در رشته فتوگرافیک برای افرادی که با فضای دیجیتال و نرم‌افزارهای تخصصی آن راحت نیستند، می‌تواند دشوار باشد.
نحوه ورود به رشته فتوگرافیک
فتوگرافیک از پایه دهم در هنرستان‌های فنی حرفه‌ای تدریس میشود و دانشآموزان علاقهمند به شرط کسب حد نصاب نمرات، معدل و آزمون هدایت تحصیلی میتوانند وارد هنرستان شوند. پس از گذراندن ۳ سال هنرستان نیز امکان ورود به بازار کار با دریافت دیپلم فتوگرافیک یا شرکت در کنکور کاردانی دانشگاه علمی کاربردی و فنی حرفه‌ای وجود دارد.
اما دانش‌آموزانی که دوست دارند در دبیرستان وارد یکی از شاخه‌های نظری شوند نیز میتوانند پس از گذراندن متوسطه دوم، در کنکور هنر شرکت کنند و در گروه فتوگرافیک وارد یکی از گرایش‌های رشته گرافیک یا رشته عکاسی در هنرستان شوند. گروه آزمایشگاهی هنر شناور است و داوطلبان میتوانند هم به عنوان کنکور اصلی و هم در کنار یک رشته دیگر، در آن شرکت کنند.
برای اینکه با شرایط انتخاب رشتههای نظری آشنا شوید پیشنهاد می‌کنیم مطالب انتخاب رشته نهم تجربی، انتخاب رشته نهم ریاضی و انتخاب رشته نهم انسانی را مطالعه کنید.
دروس فتوگرافیک در هنرستان
دانشآموزان فتوگرافیک در هنرستان با پایه‌های هنر، گرافیک و عکاسی آشنا می‌شوند. دانشآموزان فتوگرافیک در سال دهم و یازدهم ۴۰ ساعت و در سال دوازدهم ۳۸ ساعت مواد درسی را می‌گذرانند. دروس فتوگرافیک در هنرستان را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:
| دروس عمومی مشترک | شیمی، ریاضی، فیزیک، تعلیمات دینی، زبان خارجی، عربی زبان قرآن، فارسی تربیت بدنی، انسان و حیط زیست، تاریخ معاصر، جغرافیای عمومی و استان‌شناسی، علوم اجتماعی، آمادگی دفاعی، سلامت و بهداشت مدیریت خانواده و سبک زندگی |
| دروس اختصاصی دهم | عکاسی پرسنلی و ویرایش حروف و تصویر، تصویرسازی آموزشی و تایپوگرافیک، دانش فنی پایه، طراحی و عناصر بصری، الزامات محیط کار |
| دروس اختصاصی یازدهم | عکاسی آتلیه و مراسم، تصویرگری کتاب کودک و نظارت بر چاپ، کارگاه نوآوری و کارآفرینی، کاربرد فناوری‌های نوین یا مدیریت تولید(انتخابی)، هنر یا تفکر و سواد رسانه‌ای (انتخابی) |
| دروس اختصاصی دوازدهم | عکاسی طبیعت و گزارشی، گرافیک نشر و عکاسی مطبوعاتی، دانش فنی تخصصی، کارآموزی، اخلاق حرفه‌ای |
کاردانی رشته فتوگرافیک
در دوره کاردانی فتوگرافیک دانشجویان باید ۷۲ واحد درسی تئوری و عملی را طی ۴ ترم تحصیلی (۲ سال تحصیلی) بگذرانند:
- دروس عمومی: ۱۳ واحد
- دروس مهارت عمومی: ۲ واحد
- دروس پایه: ۱۰ واحد
- دروس اصلی و تخصصی: ۴۱ واحد
- دروس اختیاری: ۶ واحد
دروس رشته فتوگرافیک در دانشگاه
| دروس عمومی | زبان فارسی، اندیشه اسلامی، زبان خارجی، آيین زندگی، تربیت بدنی، دانش خانواده |
| دروس پایه | طراحی طبیعت و طبیعت بی‌جان، پرسپکتیو، تاریخ هنر ایران و جهان، فیزیک نور، آزمایشگاه فیزیک نور |
| دروس مهارت عمومی | تجاری سازی محصول، مدیریت کسب و کار، بهداشت و صیانت از محیط زیست |
| دروس اختیاری | تاریخ هنر گرافیک، روانشناسی خلاقیت، کاربرد و شناخت مواد و مصالح، نرم‌افزار گرافیک سه بعدی، نرم‌افزار تدوین، ایده‌یابی در گرافیک، تبلیغات و ارتباطات، صحافی و جلدسازی، توسعه کسب و کار الکترونیکی، ماشین‌نویسی فارسی و لاتین، بازشناخت عناصر بومی در گرافیک |
| دروس اصلی و تخصصی | هویت سازمانی و اوراق اداری، صفحه‌ارایی نرم‌افزاری، هندسه نقوش، آماده‌سازی برای چاپ، تکنیک‌های تصویرسازی، تکنیک‌های تصویرسازی دیجیتال، چاپ سیلک اسکرین، عکاسی تبلیغاتی، طراحی فیگور، کاربرد حروف در گرافیک، گرافیک و ساختار بسته‌بندی، گرافیک محیطی و دکورسازی، نرم‌افزار گرافیکی ترسیمی، نرم‌افزار گرافیکی تصویری، نرم‌افزار گرافیکی برداری، پوستر و تابلوهای شهری، طراحی تحلیلی، کارآموزی، کارآفرینی |
دانشگاه‌های دارای رشته فتوگرافیک
افرادی که علاقهمند به رشته فتوگرافیک هستند، میتوانند با شرکت در کنکور هنر و انتخاب رشته عکاسی فرصت ورود به دانشگاه‌های دولتی معتبر و شناخته‌شده را پیدا می‌کنند اما دانشگاه‌های غیرانتفاعی یا علمی کاربردی و آزاد ارائه دهنده رشته فتوگرافیک نیز وجود دارند.
برخی از دانشگاه‌های ارائه دهنده رشته فتوگرافیک عبارت‌اند از:
دانشگاه‌های دولتی مثل دانشگاه تهران، دانشگاه هنر تهران، دانشگاه هنر اصفهان، دانشگاه هنر شیراز، دانشگاه سمنان و دانشگاه نیشابور.
دانشگاه‌های غیرانتفاعی و آزاد مثل دانشگاه سوره و دانشگاه پارس که پذیرش آنها در مقطع کارشناسی انجام میشود و واحد‌هایی مانند واحد تهران شرق دانشگاه آزاد اسلامی.
وسایل رشته فتوگرافیک
تحصیل در رشته فتوگرافیک نیازمند لوازم خاصی است و به همین دلیل هزینه‌های این رشته نسبت به دیگر رشته‌ها کمی بالاتر است. مهم‌ترین وسایل و ابزارهایی که یک دانشجوی فتوگرافیک به آنها نیاز دارد عبارت‌اند از:
- دوربین دیجیتال حرفه‌ای یا نیمه‌حرفه‌ای برای ثبت تصاویر با کیفیت بالا.
- لنزهای مختلف برای عکاسی در شرایط و سبک‌های متفاوت.
- سه‌پایه دوربین برای ثبت تصاویر پایدار و حرفه‌ای.
- لپ‌تاپ یا کامپیوتر قدرتمند برای ادیت تصاویر و کار با نرم‌افزارهای تخصصی.
این لوازم پایه‌ای هستند و با توجه به علاقه و تخصص دانشجو، ممکن است نیاز به تهیه ابزارهای حرفه‌ای‌تر برای کار با نرم‌افزارهای پیشرفته‌تر نیز باشد.
هزینه تحصیل در رشته فتوگرافیک
مانند تمام رشتههای هنری، فتوگرافیک نیز متناسب با علایق دانشجویان نیازمند حداقلی از تجهیزات عکاسی شامل دوربین عکاسی، لنزهای حرفه‌ای، کارت حافظه دوربین، فلاش رو دوربینی، پایه دوربین، تجهیزات نورپردازی، تبلت و قلم طراحی یا لپ‌تاپ مناسب است که نسبت به نوع و برند وسایل هزینه‌های آن می‌تواند متغیر باشد.
شغل های رشته فتوگرافیک
رشته فتوگرافیک با توجه به کاربردهای گسترده‌ای که دارد، فرصت‌های شغلی متنوعی را فراهم می‌کند. برخی از مهم‌ترین شغل‌های رشته فتوگرافیک عبارت‌اند از:خلق هویت بصری و آثار تبلیغاتی مثل طراحی لوگو، پوستر و محتوای تصویری برای برندها و شرکت‌ها، طراحی و مدیریت نمایشگاه‌های هنری با ثبت تصاویر دیجیتال و ارائه آنها به شکل حرفه‌ای و جذاب، تولید محتوای تبلیغاتی چاپی و دیجیتال مثل طراحی کاتالوگ، بروشور، پوستر و محتوای بصری برای رسانه‌ها، سازمان‌ها، صفحه‌آرایی و آماده‌سازی مجلات و نشریات با سازمان‌دهی محتوا و تصاویر، کنترل کیفیت و طراحی صفحات به شکل منظم و خوانا، طراحی جلد کتاب و تصویرسازی‌های مرتبط و همچنین آموزش هنر، طراحی و تصویرسازی به دانشآموزان و دانشجویان در کلاس‌ها، ورکشاپ‌ها یا دوره‌های آنلاین.
بازار کار و درآمد رشته فتوگرافیک
با توجه به اینکه زندگی انسان‌ها هر روز بیشتر با تکنولوژی و دنیای دیجیتال گره می‌خورد، رشته‌هایی مانند فتوگرافیک که به صورت مستقیم با فناوری‌های دیجیتال کار می‌کنند، آینده شغلی مناسبی دارند. در کشورهای پیشرفته، فتوگرافیک جایگاه ویژه‌ای دارد و در ایران نیز علاقه‌مندان میتوانند در سازمان‌های فرهنگی، هنری و پروژه‌های خصوصی مشغول به کار شوند.
درآمد در این رشته به خلاقیت، مهارت‌های فردی، نوع پروژه‌ها و محل فعالیت بستگی دارد. با وجود اینکه هنوز آمار دقیقی از درآمد متخصصین این رشته در ایران وجود ندارد، اما افرادی که با نوآوری و خلاقیت فعالیت می‌کنند، میتوانند به درآمد قابل توجهی برسند.
برای مقایسه بین بازار کار فتوگرافیک و سایر رشتههای فنی حرفه‌ای بد نیست سری هم به مطلب شغل های رشته فنی حرفه ای بزنید.
سخن پایانی
رشته فتوگرافیک آمیزه‌ای از هنر و صنعت محسوب میشود. در این رشته با تلفیق کردن هنر عکاسی و انجام کار گرافیکی و دیجیتالی بر روی آن، آثار کاربردی و هنری خلق میشود. این رشته یکی از ۱۲ شاخه فنی حرفه‌ای است که دانشآموزان میتوانند از سال دهم آن را انتخاب کنند. دانشآموزان رشتههای نظری نیز میتوانند با شرکت در کنکور هنر به عنوان کنکور اصلی یا شناور، این رشته را در دانشگاه ادامه دهند. هرچند فتوگرافیک ترکیبی از هر دو رشته گرافیک و عکاسی است اما نباید به اشتباه آن را مشابه دانست. دروس دانشگاهی، مسیر ادامه تحصیل، مهارت‌ها و کارهایی که یک فتوگرافیست انجام می‌دهد و زمینه‌های شغلی این رشته با یکدیگر متفاوت هستند. آینده شغلی رشته فتوگرافیک به دلیل تنوع زمینه‌های کاری، امکان انجام کار دولتی و خصوصی مناسب است و شاغلان این حوزه با داشتن خلاقیت و کسب مهارت‌های لازم میتوانند به درآمد بالایی دست پیدا کنند.
سوالات متداول
- فتوگرافیک چیست؟
فتوگرافیک تلفیقی از عکاسی و انجام کارهای گرافیکی روی آنها است. - چگونه وارد رشته فتوگرافیک شویم؟
دانشآموزان علاقهمند دو مسیر برای ورود به این رشته دارند. میتوانند از سال دهم وارد شاخه فتوگرافیک هنرستان شوند و پس از دیپلم فتوگرافیک در کنکور کاردانی شرکت کنند. یا وارد یکی از رشتههای شاخه نظری شوند و به عنوان کنکور اصلی یا شناور در گروه آزمایشی هنر شرکت کرده و کاردانی فتوگرافیک را انتخاب کنند. - آیا رشته فتوگرافیک کنکور دارد؟
بله برای ورود به رشته فتوگرافیک باید در کنکور ثبت نام کنید. - تفاوت رشته فوتوگرافیک و گرافیک چیست؟
عمده فعالیت گرافیستها خلق آثار جدید با تمرکز بر طراحی بوده و گاهی تمرکز بر کار با دست است. اما کار فتوگرافیستها استفاده از هنر عکاسی و سپس انجام کار دیجیتالی بر روی آنها محسوب میشود. در واقع فتوگرافیک بیشتر بر روی عکاسی تمرکز دارد.
