المپیاد شیمی درباره علم گسترده و جذابی است که ریزترین و جزئی‌ترین اجزای مواد و عناصر را بررسی می‌کند. خیلی از دانشآموزان حسابی شیفته این علم هستند و می‌خواهند بیشتر از حد مدرسه شیمی بدانند و مباحث را یاد بگیرند. پیشنهاد ما به این دانشآموزان شرکت در المپیاد شیمی است. در این مقاله هم می‌خواهیم به‌طور کامل درمورد شرایط ثبت نام المپیاد شیمی، زمان ثبت نام المپیاد شیمی و مراحل آن را دراختیارتان بگذاریم.
المپیاد شیمی چیست؟
المپیاد دانش آموزی بعد از ریاضی پرطرفدارترین المپیاد در سطح جهانی است و البته در ایران هم طرفداران زیادی دارد. اولین دوره‌ی المپیاد شیمی بیشتر از ۵۰ سال پیش یعنی در سال ۱۹۸۶ در چکسلواکی برگزار شد. بعد از گذشت ۲۱ سال یعنی در سال ۱۳۷۰، ایران هم شروع به برگزاری المپیاد شیمی کرد. اولین المپیاد شیمی در ایران به‌صورت یک مرحله‌ای انجام شد. بعد از آن و تا دوره ۲۱، المپیاد مدام تغییراتی داشت ولی به‌طور کلی در دو مرحله برگزار می‌شد. از دوره ۲۲ تا ۲۵ تغییرات دیگری در نحوه برگزاری این رشته مثل اضافه شدن منابع، ثابت شدن تعداد سوال‌ها، مدت‌زمان آزمون‌ها داده شد. این روزها المپیاد شیمی برای خودش چهارچوب حساب‌شده و طرفداران پر و پا قرصی دارد. دانش‌آموزانی که به شیمی علاقه‌مند هستند و می‌خواهند اطلاعات خودشان را در این زمینه با بقیه مقایسه کنند، میتوانند به فکر برنامه ریزی درسی برای شرکت در المپیاد رشته شیمی باشند و از سال دهم یا یازدهم متوسطه در این آزمون کشوری شرکت کنند.
برای دریافت نمونه سوالات امتحانی روی لینک کلیک کنید.
اهداف برگزاری المپیاد دانش آموزی شیمی
- راهی برای شناخت دانشآموزان بااستعداد در بخش‌های مختلف شیمی است.
- دانشآموزان با شرکت در المپیاد شناسایی و حمایت می‌شوند و المپیاد مقدمه‌ای برای شکوفا شدن استعدادهایشان خواهد بود.
- مشخص شدن سطح دانش شیمی در کشور و مقایسه با سایر کشورها
- ایجاد یک فضای مثبت رقابتی و نشاط علمی در کشور
- افزایش قدرت تفکر، حل مسئله و استدلال دانشآموزان با شرکت در المپیادهای علمی
- برنامه ریزی برای المپیاد شیمی و شرکت در این المپیاد زمینه‌ای برای تحول و پویایی دانشآموزان و دبیران خواهد بود.
- بالا رفتن اعتماد به‌نفس دانشآموزان
- افزایش آمادگی داوطلبان برای شرکت در کنکور
پیشنهاد می‌کنیم سری هم به مطلب منابع المپیاد زیست شناسی بزنید.
شرایط شرکت در المپیاد شیمی
- متقاضیان باید مشغول به تحصیل در پایه دهم یا یازدهم در سال جاری باشند.
- دانش آموزان پایه دهم میتوانند در مرحله اول و دوم به صورت آزمایشی شرکت کنند اما اجازه ورود به دوره تابستانی را ندارند.
- دانشآموزان نباید وقفه تحصیلی یا ترک تحصیلی در دوره متوسطه داشته باشند.
- از تمام رشته‌های دبیرستان میتوان در این المپیاد ثبت نام کرد.
- حداقل نمره درس شیمی یک و آزمایشگاه باید ۱۷، میانگین دروس ریاضی یک و دو باید حداقل ۱۵، میانگین نمره فیزیک ۱ و آزمایشگاه و فیزیک ۲ و آزمایشگاه باید حداقل ۱۶ باشند.
- دانش آموزان واجد شرایط عمومی، میتوانند در المپیاد سایر رشته‌ها نیز شرکت کنند.
زمان ثبت نام المپیاد شیمی
فرآیند نامنویسی برای شرکت در مرحله اول المپیاد معمولا در آذر ماه، ثبت نام مرحله دوم در اردیبهشت و دوره آموزشی تابستانی در تیرماه هر سال است.
روش ثبت نام المپیاد شیمی
برای ثبت نام مراحل زیر را انجام دهید:
- وارد سامانه ثبت نام المپیادهای علمی دانش‌آموزی به آدرس oly.medu.ir شوید.
- در صفحه اول سایت و در منوی سمت راست، کد ملی و رمز ورود همگام (از مدیر مدرسه دریافت کنید) را وارد کنید.
- در صفحه جدید اطلاعات خواسته شده را به طور دقیق وارد کنید.
- عکس خود را بارگذاری نمایید که باید مربوط به سال جاری، دارای پس زمینه سفید ، فرمت jpg، ابعادی بین ۳۰۰ ×۲۰۰ و ۴۰۰ × ۳۰۰ پیکسل و حجمی کمتر از ۷۰ کیلوبایت باشد.
- هزینه ثبت نام که معمولا ۵۰ هار تومان است را پرداخت کنید.
- پس از تکمیل کردن اطلاعات و پرداخت هزینه ثبت نام، یک کد پیگیری دریافت می‌کنید که برای انجام سایر مراحل باید آن را نگه دارید.
مراحل المپیاد شیمی
این رشته از المپیاد نیز مانند سایر رشته‌ها، دارای سه مرحله آزمون است. دانشآموزان برگزیده در دوره دوم، وارد یک دوره آموزشی تابستانی می‌شوند و در پایان این دوره با برگزاری آزمون، تعدادی از آن‌ها برای شرکت در المپیاد جهانی شیمی انتخاب می‌شوند.
مرحله اول المپیاد دانش آموزی شیمی
مرحله اول المپیاد هر سال بهمن برگزار میشود. در این مرحله ۴۰ تا ۵۰ سوال تستی مطرح میشود و شرکت کنندگان باید به سوال‌هایی از مباحث زیر جواب بدهند:
- ساختار اتم و خواص تناوبی
- پیوندها
- شیمی آلی
- استوکیومتری و محلول‌ها
- ترمودینامیک
- سینتیک
- تعادل
- اسید و باز
- الکتروشیمی
در این مرحله بیشتر سوال‌ها به‌ترتیب از مبحث پیوندها، استوکیومتری و محلول‌ها و شیمی آلی مطرح می‌شوند.
مرحله دوم المپیاد شیمی
- برای موفقیت در این مرحله باید به فکر برنامه‌ریزی دقیق و حساب‌شده‌تر باشید.
- سوال‌ها نکته‌دارتر هستند و مباحث شیمی پیش‌دانشگاهی هم به‌طور پیشرفته‌تری به منابع اضافه می‌شوند.
- باید قدرت حل مسئله را بالا ببرید و بتوانید محاسبه‌ها و تحلیل‌های عددی انجام دهید.
- مباحث مربوط به اسید و باز در این مرحله از المپیاد خیلی تعیین کننده هستند.
- این مرحله از المپیاد اردیبهشت ماه هر سال برگزار میشود.
- شرکت کنندگان در ۲۱۰ دقیقه به ۴۰ سوال تستی و ۵ یا ۶ سوال تشریحی جواب می‌دهند.
- مرحله دوم المپیاد رشته شیمی درنهایت ۴۰ برگزیده دارد.
می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر از این مرحله، مطلب مرحله دوم المپیاد شیمی را نیز بخوانید.
مرحله سوم المپیاد شیمی یا دوره تابستانه
دوره ۸ هفته‌ای تابستانه دو بخش آموزشی تئوری و عملی دارد. شرکت‌کنندگان در این دوره با مباحثی مثل شیمی آلی، تجزیه، معدنی، شیمی فیزیک و آزمایش‌های شیمی درحد مقدماتی آشنا می‌شوند و در آزمون‌های میان‌دوره و پایان دوره شرکت می‌کنند. ۸ نفر اول این آزمون‌ها مدال طلا می‌گیرند و بقیه مدال‌های نقره و برنز دریافت می‌کنند. برنده‌های مدال طلا به مدت یک سال در کلاس‌های آموزشی باشگاه دانش پژوهان جوان شرکت می‌کنند و حسابی آموزش می‌بینند. درنهایت امتحان‌های انتخابی برگزار میشود و ۴ نفر راهی المپیاد جهانی شیمی خواهند شد.
منابع المپیاد شیمی
قبل از هرچیز بهتر است بدانید منابع مطالعه برای المپیادها ازجمله شیمی، به شدت گسترده است و می‌توانید از منابع پرشمار فارسی و انگلیسی استفاده کنید. ولی ما سعی داریم مهم‌ترین و مفیدترین منابع را در اختیارتان بگذاریم. منابع المپیاد شیمی را میتوان به ۴ دسته کلی تقسیم کرد:
- منابع مطالعاتی اولیه (منابعی که برای قبولی در دوره اول و دوم المپیاد مناسب هستند.)
- منابع تمرین اولیه در کنار منابع آموزشی اولیه
- منابع تمرین پیشرفته
- منابع مطالعاتی پیشرفته برای مرحله سوم و دوره تابستانی
منابع مطالعاتی اولیه
قبل از هرچیز بهتر است کتاب‌های شیمی دوره متوسطه را خوب و کامل بخوانید و در مراحل بعدی سراغ منابع پیشرفته‌تر بروید.
- الفبای ساختار اتم نوشته‌ی مجید اکبری/ انتشارات دانش پژوهان جوان
این کتاب مباحث مربوط به ساختار اتم، روند تناوبی، یونی و کووالانسی را به‌خوبی پوشش داده است و نکات خوبی درموردشان در اختیارتان می‌گذارد. اگر می‌خواهید خودتان برای المپیاد آماده شوید یا در کلاس از معلم جلوتر آموزش ببینید این کتاب گزینه مناسبی برایتان خواهد بود.
این منابع آموزشی را حتما بخوانید و تمرین‌ها و نمونه سوال‌های آخر هر فصل را نیز بررسی کنید:
- مجموعه کتاب‌های انتشارات فاطمی
- ساختار اتم و پیوندهای شیمیایی نوشته مهین جبل‌عاملی و محبوبه صادقی
- ساختار اتم و مولکول‌ها نوشته منصور عابدینی
- ترمودینامیک و محلول‌ها
- شیمی آلی نوشته علی سیدی
- شیمی آلی تالیف بهروز بهنام/ انتشارات خوشخوان
- کتاب‌های شیمی عمومی مورتیمر، نشر علوم دانشگاهی/ سیلبربرگ، نشر نورپردازان/ مسترتن
منابع تمرین اولیه در کنار منابع آموزشی اولیه
- کتاب‌های تست کنکوری مثل مبتکران، الگو و خیلی سبز
سطح این کتاب‌های کنکوری خیلی بالا نیست ولی آموزش‌های اولیه خوبی دارند و مباحث مختلف را باجزئیات و به‌طور کاملا مفهومی بهتان آموزش می‌دهند. اگر در موضوعی به‌طور ریشه‌ای ضعف دارید می‌توانید از این کتاب‌ها برای رفع‌شان کمک بگیرید. - مرحله اول و دوم المپیادهای سال‌های گذشته ایران
- ۲۰۰۰ مسئله شیمی/ انتشارات خوشخوان
این مجموعه شامل مباحث پیش‌دانشگاهی مثل سینتیک، تعادل، اسید و باز و الکتروشیمی نمی‌شود ولی از مباحث دیگر ۲۰۰۰ تست متنوع دارد. - شیمی در سپهر المپیاد
شامل سوال‌های تستی المپیادهای کشورهای آمریکا، کانادا و استرالیا است که می‌توانید فایل رایگانش را از آیریسک دریافت کنید. - المپیاد شیمی ایران نوشته مسعود جعفری
هنگام برنامه ریزی برای المپیاد شیمی بهتر است زمانی هم برای مطالعه این کتاب در برنامه‌تان بگنجانید چراکه به سوالات جواب‌های کامل تشریحی داده است و شما در حین حل کردن تمرین‌ها و چک کردن جواب‌ها به نکته‌های بسیار کاربردی و خوبی برمی‌خورید.
در این خصوص توصیه می‌کنیم مطلب برنامه ریزی برای المپیاد شیمی را هم مطالعه کنید که به شما آموزش می‌دهد از چه تکنیک‌هایی استفاده کنید و چگونه زمان و منابع درسی را هماهنگ کنید تا در فرصتی که دارید به بهترین نتیجه برسید.
منابع تمرین پیشرفته | منابع مرحله دوم المپیاد شیمی
در این قسمت به معرفی کتاب های المپیاد شیمی برای حل تمرین‌های پیشرفته می‌پردازیم. بهتر است این منابع را به ترتیبی که در ادامه می‌آوریم تهیه کنید و بعد از مطالعه هرکدام سراغ منبع بعدی بروید. در واقع تهیه و مطالعه تمام این منابع واجب نیست ولی بهتر است هرچه بیشتر بخوانید و تمرین کنید تا حسابی روی مباحث مسلط شوید.
- مسائل برگزیده شیمی تالیف مهدی شیردل و محمد نجم‌زاده/ انتشارات خوشخوان
یک کتاب خوب و پرمحتوا که سوالات عمیق و مفهومی زیادی دارد و برای تسلط روی تمام مباحث به غیر از مباحث پیش‌دانشگاهی گزینه مناسبی است. - کارگاه حل مسئله المپیاد شیمی تالیف محمد اسداللهی/ انتشارات دانش پژوهان جوان
این کتاب فقط شامل درسنامه‌هایی همراه با سوال و جواب است که البته سوال‌های خوب همراه با نکته‌های کاربردی را مطرح می‌کند. - چگونه مسائل شیمی را حل کنیم؟ تالیف رابرت اس بویکس/ انتشارات فاطمی
اگر دنبال منبع خوبی برای قبولی در المپیاد شیمی مرحله دوم هستید حتما این کتاب را مطالعه کنید. این کتاب شامل مباحث پیش‌دانشگاهی هم میشود و سوالات تشریحی خیلی خوبی دارد. - کتاب المپیاد شیمی (اصول، مبانی و کاربردها) تالیف محمد نجم‌زاده/ انتشارات دانش پژوهان جوان
این کتاب سوالات تشریحی خیلی خوبی دارد ولی از آن‌جایی که حل المسائل آن موجود نیست، ممکن است در حل سوال‌های خیلی سخت دچار مشکل شوید و نتوانید با قطعیت به جواب برسید. - گنجینه المپیاد شیمی/ کتاب دوجلدی نشر رزمندگان
کتابی که می‌تواند گزینه خوبی برای قبولی در آزمون مرحله دوم المپیاد شیمی باشد ولی به‌راحتی در بازار کتاب دردسترس نیست. - المپیادهای شیمی انگلستان/ نشر خوشخوان
- المپیادهای شیمی آمریکا
- گام آخر مرحله دوم المپیاد شیمی/ انتشارات فاطمی
کتاب گام آخر شامل آزمون‌های متعددی شبیه به آزمون مرحله دوم المپیاد شیمی است و می‌تواند در شبیه‌سازی مرحله دوم کمک‌تان کند.
منابع مطالعاتی پیشرفته برای مرحله سوم و دوره تابستانی
- مبحث شیمی فیزیک
- لوین/ انشتارات فاطمی
- اتکینز/ مرکز نشر دانشگاهی
برای برنامه ریزی برای المپیاد شیمی دوره تابستانه باید بیشتر روی کتاب اتکینز متمرکز شوید چون تاکید المپیاد بیشتر روی این کتاب است. سوالات کتاب اتکینز بیشتر محاسباتی است و به فضای سوالات تابستانی نزدیک‌تر است.
- مبحث شیمی آلی
- موریسون بوید/ مرکز نشر دانشگاهی
این کتاب برای مطالعه‌ی پایه و اولیه خیلی مناسب است و پایه‌ی شیمی آلی‌تان را حسابی قوی می‌کند. - ولهارد/ نشر نورپردازان
کتابی بهروز و جذاب که شامل درسنامه، سوال و حل‌المسائل است. - سولومنز/ مرکز نشر دانشگاهی
- موریسون بوید/ مرکز نشر دانشگاهی
- مبحث شیمی معدنی
- آقابزرگ و ملاردی/ نشر مبتکران
کتاب بسیار جامع و کاملی است و خلاصه‌ی بسیاری از کتاب‌ها را می‌توانید داخلش پیدا کنید.
- آقابزرگ و ملاردی/ نشر مبتکران
- میلسر/ نشر بوعلی سینا
این کتاب درسطح دانشگاهی دنیا تدریس میشود و فوق‌العاده معروف و معتبر است. - مبحث شیمی تجزیه
- اسکوگ وست/ مرکز نشر دانشگاهی
- هریس/ نشر دانشگاه صنعتی اصفهان
هردوی این کتاب‌ها هم شامل درسنامه و هم نمونه سوال هستند.
مزایای دریافت مدال در المپیاد دانش آموزی شیمی چیست؟
در ادامه مزایای کسب مدال‌های مختلف این المپیاد را گفته‌ایم تا بدون معطلی بلند شوید و برای شرکت در المپیاد خودتان را آماده کنید. مدال‌آوران سلام در رشته‌های مختلف المپیاد را هم می‌توانید در صفحه افتخارات دانش آموزان مدارس سلام ببینید.
مزایای مدال طلای المپیاد دانش آموزی شیمی
- بدون کنکور در هر رشته و دانشگاهی که بخواهید درس می‌خوانید.
- عضویت در بنیاد ملی نخبگان و استفاده از مزایای آن
- مزایایی مثل دریافت وام کم‌بهره
- رفتن به سفر تحقیقاتی بااستفاده از ارز دولتی
- امکان درس خواندن همزمان در دو رشته
- استفاده از فرصت‌های تحقیقاتی در دانشگاه
- استفاده از بخشنامه جذب بنیاد ملی نخبگان برای استخدام راحت و بی‌دردسر در آینده
مزایای مدال نقره و برنز المپیاد دانش آموزی شیمی
- عضویت در بنیاد ملی نخبگان
- سهمیه ۲۰ درصدی برای قبولی در
- میتوانند بعد از کنکور و در اواخر شهریور ماه فرمی از سازمان سنجش بگیرند و ۳ رشته محل جدید را انتخاب کنند.
- اگر دارنده‌های مدال نقره و برنز توانسته باشند ۲۰ درصد تراز آخرین فرد قبولی در رشته مورد نظرشان را به‌دست بیاورند، میتوانند سر کلاس‌های همان رشته و همان دانشگاه بنشینند و درس بخوانند.
سخن پایانی
سعی کردیم تمام گفتنی‌ها درمورد المپیاد شیمی را برایتان توضیح دهیم. ولی اگر هنوز دودل هستید و فکر می‌کنید با شرکت در المپیاد از کنکور عقب می‌افتید باید بهتان بگوییم خیلی از رتبه برترهای کنکور در هر رشته‌ای جزو المپیادی‌ها هستند. پس بهتر است تردید را کنار بگذارید. اگر به شیمی علاقه‌مند هستید لیست معرفی منابع المپیاد را تهیه کنید و با برنامه ریزی درست برای شرکت در المپیاد آماده شوید. به قول معروف خواستن توانستن است؛ حتما شما هم می‌توانید. پس باقدرت شروع کنید، جلو بروید و به هدفی که دارید برسید.
سوالات متداول
- ثبت نام در المپیاد دانش اموزی شیمی چه شرایطی دارد؟
از جمله شرایط ثبت نام که در این مقاله کامل توضیح داده شد، میتوان به تحصیل بدون وقفه در پایه دهم یا یازدهم اشاره کرد. - ثبت نام المپیاد شیمی در چه تاریخی انجام میشود؟
فرآیند نامنویسی برای شرکت در مرحله اول المپیاد معمولا در آذر ماه، ثبت نام مرحله دوم در اردیبهشت و دوره آموزشی تابستانی در تیرماه هر سال است. - کسب مدال المپیاد شیمی چه امتیازاتی دارد؟
المپیاد شیمی تنها رشتهایست که دانشآموزان بعد از کسب مدال در آزمون مرحله سوم میتوانند از امتیازات مدال خود که در این مقاله توضیح دادیم، برای قبولی در دانشگاه و رشته موردنظرشان استفاده کنند. - المپیاد شیمی یازدهم نیز در ایران برگزار میشود؟
برای هر پایه المپیاد جداگانهای وجود ندارد بلکه دانشآموزان محصل در پایه یازدهم و دوازدهم میتوانند در این المپیاد شرکت کرده و در صورت کسب رتبه تا مرحله جهانی پیش بروند. دانشآموزان سال دهم هم میتوانند به صورت آزمایشی در المپیاد رشته شیمی شرکت کنند.
