کلاساولیها در درس فارسی با حروف و نشانه‌های مختلف آشنا می‌شوند و هم‌زمان با یادگیری این نشانه‌ها، کلماتی را هم می‌آموزند. بعد از اینکه چند کلمه یاد گرفتند و درس‌هایشان جلوتر رفت، نوبت به جملهسازی با استفاده از کلمات می‌رسد. ما در این مقاله می‌خواهیم ابتدا نکاتی را درباره آموزش جمله سازی کلاس اول توضیح می‌دهیم و سپس مثال‌هایی را از جمله سازی با کلمات کلاساولیها می‌زنیم. یک پیشنهاد مطالعه جذاب هم برایتان داریم: چگونه بچه کلاس اول را تقویت کنیم.
آموزش جمله سازی کلاس اول
جمله سازی در کلاس اول برای کودکانی که تازه در حال یادگیری حروف و نشانه‌های زبان فارسی هستند، کار سختی‌ست. بنابراین، باید آرام‌آرام و روی اصول، نحوه جملهسازی را به کودکان آموزش داد. این دستورالعمل ۵ مرحلهای به شما کمک می‌کند تا جملهسازی را برای کودکان آسان سازید:
از تعریف جمله شروع کنید
خیلی ساده و ابتدایی درباره اینکه جمله چیست برای کودکان توضیح دهید:
- «جمله‌ها مجموعه‌ای از کلمات‌اند که وقتی کنار هم قرار می‌گیرند، معنای خاصی را منتقل می‌کنند».
همچنین بگویید:
- «جمله‌ها ۲ بخش مهم دارند. بخشی که درباره آنها صحبت می‌کنیم و بخشی که چیزی را به ما اطلاع می‌دهند».
برایشان یک مثال هم بزنید؛ مثلا بگویید که در جمله «علی رفت»، در حال صحبت درباره علی هستیم و از رفتن او خبر می‌دهیم. تاکید کنید که همه جمله‌ها با نقطه به پایان می‌رسند.
روی نحوه شناسایی بخش های جمله کار کنید
پس از آموزش‌های ابتدایی، با روش‌های مختلف به کودک کمک کنید تا درک خود را گسترش دهد و بتواند اجزای جمله را تشخیص دهد. روش‌های خلاقانه و جذاب زیادی برای این‌کار وجود دارد که در ادامه به چند مورد از آنها اشاره می‌کنیم:
- وصل‌کردن بخش اسمی و فعلی جملات به یکدیگر: قسمت اسمی و فعلی تعدادی جمله را روی کاغذ‌های جداگانه بنویسید و از کودک بخواهید که تشخیص دهد، کدام‌ها با یکدیگر مرتبط‌اند.
- پرکردن جای خالی: تعدادی جمله را با یک یا چند کلمه جا افتاده روی کاغذ بنویسید و تعدادی کلمه به کودک پیشنهاد دهید تا با آنها جای خالی را پر کند.
- پازل کلمات: تعدادی کلمه را درهم‌وبرهم روی تکه‌های جداگانه کاغذ بنویسید و از کودک بخواهید که با مرتب‌کردن آنها جمله بسازد.
درباره نحوه نوشتن جملات توضیح دهید
بعد از اینکه کودکان با چیستی جمله و نحوه چینش کلمات در کنار یکدیگر آشنا شدند، نوبت به صحبت درباره شیوه جملهسازی می‌رسد. از کودکان بخواهید که ابتدا به‌کمک تخیل خود، اتفاقی را در ذهنشان مجسم کنند و سپس برای نوشتن آن، از این روش ۵ مرحلهای کمک بگیرند:
- جمله را با صدای بلند بگویند.
- تعداد کلمات آن را بشمارند.
- به تعداد کلمات سازنده جمله، روی کاغذ خط تیره (-) بگذارند.
- کلمه‌ها را به ترتیبی که می‌گویند، روی خط تیرهها جایگذاری کنند.
- آن را دوباره بخوانند و اگر ایرادی دارد، اصلاحش کنند.
معمولا شما یک کلمه به کودک می‌دهید و از او می‌خواهید با آن جمله بسازد. برای اینکه دست کودکان راه بیفتد، ابتدا در کنار کلمه، تصویر آن را هم به کودک نشان دهید تا دستشان گرم شود.
تمرین، تمرین و تمرین جمله سازی
قطعا جمله‌سازی‌های اول برای کودکان سخت است، اما به‌مرور و با تمرین و تکرار، اصول جملهسازی ملکه ذهن کودکان می‌شوند. پس زیاد مثال بزنید و با یکدیگر تمرین حل کنید. از کلمات آسان و پرکاربرد شروع کنید و کم‌کم به سمت کلمات سخت‌تر مانند مخصوص بروید. بد نیست یک چک‌لیست از نکات ضروری جملهسازی درست کنید و قوانین همیشگی مانند موارد زیر را متذکر شوید:
- گذاشتن نقطه در انتهای جمله
- فاصله‌گذاری درست بین جملات
- قراردادن نشانه‌های صدادار روی کلمات
طرح سوال برای توسعه جمله سازی
آخرین گام اساسی، توسعه جمله‌ها از ۲-۳ کلمه به تعداد بیشتری کلمه است. از یک جمله ساده مانند «او آمد» شروع کنید و سپس با طرح پرسش‌های زیر، آن را توسعه دهید:
- چه‌کسی؟
- چه‌چیزی؟
- چه زمانی؟
- کجا؟
- چرا؟
- چگونه؟
اولین نفری باشید که از اخبار و اطلاعیه‌های مرتبط با پایه تحصیلیتان باخبر می‌شود!
جمله سازی با کلمات کلاس اول
حالا که با روش آموزش جملهسازی کلاس اول آشنا شدیم، بیایید نگاهی به کلمات درسی کلاساولیها بیندازیم و با تعدادی از آنها جمله بسازیم:
- جمله سازی با صاف: امروز آسمان صاف اَست. / آن چوب، کامِلاً صاف اَست.
- جمله سازی با طرف: علی آن طَرَفِ رودخانه بود. / مَن به طَرَفِ خانه رَفتَم.
- جمله سازی با خوش‌حال: مُحسِن اَز نُمره اِمتحانَش خوش‌حال بود. / مَن اَز دیدنِ دوستَم خوش‌حال شُدَم.
- جمله سازی با کلمه مخصوص: هَر کَسی مِسواک مَخصوص به خودَش را دارد.
- جمله سازی با کلمه ساده: مَن یِک دَفتَرِ ساده بَرایِ دَرسِ ریاضی خَریدَم.
- جمله سازی با آباد: وَطَن مَن آباد و سَرسَبز اَست.
- جمله سازی با آدم: حضرتِ آدَم اَولین پیامبرِ ما بود.
- جمله سازی با شروع: مسابقه فوتبال در مدرسه شروع شد.
- جمله سازی با کلمه عزیز: مادَرَم خیلی بَرایِ مَن عزیز اَست.
- جمله سازی با مثلث: شِکلِ آن ساعت شبیه مُثَلَّث اَست.
- جمله سازی با غمگین: پدرم امروز با صورتی غمگین به خانه آمد.
- جمله سازی با ایران کلاس اول: ایران وَطَنِ عزیز و آباد مَن اَست.
- جمله سازی با اعظم کلاس اول: نامِ دوستانِ مَن اَعظَم و فاطِمه اَست. / مُحَمَدِ اَمین لَقَبِ پَیامبَرِ اَعظَم اَست.
- جمله سازی با ابر کلاس اول: هَوا اَبری اَست.
- جمله سازی با بهار کلاس اول: طَبیعَت دَر فَصلِ بَهار سَرسَبز و زیبا می‌شَوَد.
- جمله سازی با باد کلاس اول: اِمروز باد و طوفانِ شَدیدی دَر راه اَست.
- جمله سازی با بیمار کلاس اول: کُمَک کَردَن به بیماران کارِ خوبی اَست.
- جمله سازی با بهداشت کلاس اول: مَن همیشه به بِهداشتِ شَخصی تَوجه می‌کُنَم.
- جمله سازی با باغبان کلاس اول: باغبان به گُل آب داد.
- جمله سازی با پرنده کلاس اول: پَرَنده‌ها پَرواز را دوست دارَند.
- جمله سازی با پیامبر کلاس اول: پیامبران از طرف خدا فرستاده شده‌اند.
- جمله سازی با پلیس کلاس اول: پلیس از آرامش ما مراقبت می‌کند.
- جمله سازی با پروانه کلاس اول: پَروانه‌ها دو بالِ زیبا و قَشَنگ دارَند.
- جمله سازی با پیچ کلاس اول: پِدَرَم لوله آب را با پیچ مُحکَم کَرد.
- جمله سازی با تابستان کلاس اول: ما هَر تابستان به مُسافِرَت و گَردِش می‌رَویم.
- جمله سازی با توت کلاس اول: توت از میوه‌هایِ خوش‌مَزه بهاری اَست.
- جمله سازی با تصویر کلاس اول: تصویرِ ماه دَر آب خیلی زیبا اَست.
- جمله سازی با تماشا کلاس اول: تماشای ستارگان در شب لذت زیادی دارد.
- جمله سازی با تب کلاس اول: تَب کَردَن یکی اَز نِشانه‌هایِ بیماری اَست.
- جمله سازی با جوراب کلاس اول: دیروز یک جُفت جورابِ نو خَریدَم.
- جمله سازی با شیر جنگل کلاس اول: شیرِ جَنگَل از قَوی‌تَرین حیوانات اَست.
- جمله سازی با کلمه جغد کلاس اول: جُغدها حیوانات باهوشی هَستَند.
- جمله سازی با چوپان کلاس اول: ما از دور به چوپان سلام کردیم.
- جمله سازی با چاقو کلاس اول: چاقو دَستِ او را بُرید.
- جمله سازی با چتر کلاس اول: مَن اِمروز با چَتر به مَدرِسِه آمَدَم.
- جمله سازی با چشم کلاس اول: بازی با گوشی باعثِ ضَعیف شُدَنِ چِشم می‌شَوَد.
- جمله سازی با چوب کلاس اول: نَجّار با چوب میز و صندلی می‌سازَد.
- جمله سازی با چراگاه کلاس اول: چوپان گَلّه را به چَراگاه بُرد.
- جمله سازی با حیوان کلاس اول: اَسب حیوان موردعلاقه مَن اَست.
- جمله سازی با حضرت کلاس اول: حَضرَتِ مُحَمَّد (ص) آخَرین پیامبَر خُدا اَست.
- جمله سازی با حیاط کلاس اول: ما دَر حَیاطِ مَدرِسه با توپ بازی کَردیم.
- جمله سازی با کلمه حالا کلاس اول: حالا وَقتِ تَفریح کَردن اَست.
- جمله سازی با حضرت محمد: حَضرَتِ مُحَمَّد با هَمه مِهربان بود.
- جمله سازی با خواهش کلاس اول: مَن اَز علی خواهِش کَردَم که با مَن بازی کُنَد.
- جمله سازی با خوش کلاس اول: بازیِ هَفت سَنگ خیلی به مَن خوش گُذَشت.
- جمله سازی با خواب کلاس اول: مَن هَر روز ساعتِ هَفتِ صُبح اَز خواب بیدار می‌شَوَم.
- جمله سازی با خواهر کلاس اول: خواهَرِ فاطِمه دو سال اَز او کوچَک‌تَر اَست.
- جمله سازی با خاک کلاس اول: ریشه گیاهان و دِرَختان درون خاک اَست.
- جمله سازی با خانواده کلاس اول: ما دَر خانواده به یکدیگَر اِحتِرام می‌گُذاریم.
- جمله سازی با خواستگار کلاس اول: خواستِگار او یک نَجّار اَست.
- جمله سازی با کلمه خاطرات کلاس اول: مَن خاطراتِ زیادی اَز بازی با دوستانَم دارَم.
- جمله سازی با کلمه خود کلاس اول: او داشت زیرِ لَب با خود صُحبَت می‌کَرد.
- جمله سازی با خوش مزه کلاس اول: قورمه‌‌سَبزی اَز غَذاهایِ خوش‌مَزه ایرانی اَست.
- جمله سازی با دریا کلاس اول: آبِ دَریا شور اَست.
- جمله سازی با دکان کلاس اول: نَزدیکِ خانه ما یک دُکّانِ پارچه‌فروشی وجود دارَد.
- جمله سازی با ذهن کلاس اول: کارِ زیاد ذِهنِ آدَم را خَسته می‌کُنَد.
- جمله سازی با روزنامه کلاس اول: روزنامه‌ها خَبرهایِ روز را چاپ می‌کُنَند.
- جمله سازی با روشنایی کلاس اول: چِراغ باعثِ روشنایی می‌شَوَد.
- جمله سازی با رهگذر کلاس اول: رَهگُذَر به همه اَهالیِ روستا سَلام کَرد.
- جمله سازی با زبان کلاس اول: زَبانِ فارسی پُر اَز شِعرهایِ خواندَنی اَست.
- جمله سازی با زشت کلاس اول: مَن هَرگِز حَرفِ زِشت نمی‌زَنَم.
- جمله سازی با زرافه کلاس اول: زَرافه بُلَندترین حیوان اَست.
- جمله سازی با زنگ کلاس اول: هَمیشه بَعد اَز زَنگِ کِلاس مُستقیم به خانه می‌رَوم.
- جمله سازی با ژاکت کلاس اول: رَنگِ ژاکَتِ مَن آبی اَست.
- جمله سازی با سرباز کلاس اول: سَرباز اَز خاکِ وَطَنَش دِفاع می‌کُنَد.
- جمله سازی با ستارگان کلاس اول: تماشای سِتارگان دَر آسمانِ شَب چه لَذَّتی دارَد.
- جمله سازی با سبز کلاس اول: مَن رَنگِ سَبز را خیلی دوست دارَم.
- جمله سازی با شاداب کلاس اول: مَن هَر روز شاداب و پُراِنرژی به مَدرِسه می‌رَوَم.
- جمله سازی با شام کلاس اول: ما هَر شَب ساعتِ هَشت شام می‌خوریم.
- جمله سازی با شاهنامه کلاس اول: شاهنامه فِردوسی پُر اَز داستان‌هایِ آموزَنده اَست.
- جمله سازی با شهید کلاس اول: بسیاری از عزیزان ما در جنگ با عراق شهید شدند.
- جمله سازی با شجاع کلاس اول: مَردُمِ شُجاعِ ایران دَر جَنگ با عراق اَز وَطَنِشان به خوبی دِفاع کَردَند.
- جمله سازی با صبح کلاس اول: اَوَّلِ صُبح همه جا ساکِت و آرام اَست.
- جمله سازی با صف نانوایی کلاس اول: صَفِ نانوایی خیلی شُلوغ بود.
- جمله سازی با ضامن آهو کلاس اول: ضامِنِ آهو یکی اَز لَقَب‌هایِ اِمامِ رِضا (ع) اَست.
- جمله سازی با طبیعت کلاس اول: بازی و گَردِش دَر طَبیعَت لَذَّتِ زیادی دارَد.
- جمله سازی با طناب کلاس اول: علی با سُرعت اَز رویِ طَناب پَرید.
- جمله سازی با طوطی کلاس اول: طوطی‌ها پَرَندگان بانَمَکی هَستَند.
- جمله سازی با ظالم کلاس اول: ما باید اَز مَظلوم دَر بَرابَر ظالِم دِفاع کُنیم.
- جمله سازی با ظرف کلاس اول: مادَرَم هَر روز ظَرفِ غذای مَن را پُر اَز غذاهایِ خوش‌مَزه می‌کُنَد.
- جمله سازی با عنکبوت کلاس اول: عنکبوت هشت پا دارد.
- جمله سازی با عظمت کلاس اول: گُذَشتِ او نِشان اَز عظَمَت و بُزرگی‌اش دارَد.
- جمله سازی با عقاب کلاس اول: چَشمانِ علی مِثلِ عُقاب تیزبین اَست.
- جمله سازی با عکاسی کلاس اول: عکاسی در طَبیعت یکی اَز کارهایِ موردعلاقه مَن اَست.
- جمله سازی با عالم کلاس اول: مُعَلّمِ ما فردی عالِم و آگاه اَست.
- جمله سازی با غواص کلاس اول: غَوّاص‌ها دَر زیر آب شِنا می‌کُنَند.
- جمله سازی با فیل کلاس اول: فیل جزو سَنگین‌تَرین حیوانات اَست.
- جمله سازی با فصل کلاس اول: یک سال چهار فَصل دارَد.
- جمله سازی با فرودگاه کلاس اول: هواپِیما دَر فرودگاهِ مِهرآباد فرود آمَد.
- جمله سازی با قورباغه کلاس اول: قورباغه جزو حیواناتی اَست که می‌توانَد هَم دَر آب و هَم در خُشکی زِندگی کُنَد.
- جمله سازی با قنادی کلاس اول: مَن و رِضا به قَنّادی رَفتیم و شیرینی خَریدیم.
- جمله سازی با قناد کلاس اول: پِدَر علی قَنّاد اَست و شیرینی‌های خوش‌مَزه‌ای دُرُست می‌کُنَد.
- جمله سازی با قطار کلاس اول: او داشت اَز پَنجره قَطار به بیرون نگاه می‌کَرد.
- جمله سازی با کتابخانه کلاس اول: مَن برای مُطالعه به کِتابخانه می‌رَوَم.
- جمله سازی با کشاورز کلاس اول: بیشتَر اَهالیِ روستا کِشاوَرز هَستَند.
- جمله سازی با کاسه کلاس اول: کاسه آش خیلی داغ بود.
- جمله سازی با کاغذ کلاس اول: کاغَذ اَز چوبِ دِرَخت ساخته می‌شوَد.
- جمله سازی با کلاغ کلاس اول: صِدایِ کَلاغ اَز پَنجِره خانه می‌آمَد.
- جمله سازی با کتاب کلاس اول: علی کِتاب را روی میز گُذاشت.
- جمله سازی با گوسفندان کلاس اول: چوپان گوسفندان را به صحرا بُرد.
- جمله سازی با گل کلاس اول: گُلِ مُحَمُّدی بوی خوبی دارَد.
- جمله سازی با گفت کلاس اول: علی به رِضا گُفت که حالَش خوب نیست.
- جمله سازی با گذاشت کلاس اول: اَحمَد دَفتَرَش را داخلِ کیفَش گُذاشت.
- جمله سازی با لثه کلاس اول: ریشه دَندان درون لَثّه قرار دارد.
- جمله سازی با لامپ کلاس اول: او لامپِ اُتاق را روشن کَرد.
- جمله سازی با لذت کلاس اول: مَن از درس خواندن لَذَّت می‌بَرَم.
پیشنهاد مطالعه: بازی آموزشی کلاس اول ابتدایی
سخن پایانی
جملهسازی برای بچه‌های کلاس اول دبستان کار سختی‌ست. شاید در ظاهر به نظر برسد که نوشتن کار سختی نیست و فقط باید بتوانیم افکارمان را روی کاغذ بیاوریم؛ اما حساب نوشتن کاملا از گفتن جداست. دانش‌آموزان کلاس اول دبستان به آموزش درست و تمرین و تکرار نیاز دارند تا رفته‌رفته بتوانند افکار خود را روی کاغذ بنویسند و جمله بسازند. حل مثال با کلمات مختلف کتاب زبان فارسی هم باعث بازشدن ذهن کودکان نسبت به جملهسازی می‌شود. ما در این مقاله با اکثر کلمه‌های کلاس اول دبستان جمله ساختیم تا کودکان از آنها ایده بگیرند و جملههای منحصربه‌فرد خود را خلق کنند.
سوالات متداول
- در آموزش جمله سازی کلاس اول به چه نکاتی توجه کنیم؟
با تعریف ساده و کاربردی جمله شروع کنید، سپس روی تمرینهای جملهسازی مانند پازل کلمات وقت بگذارید و در ادامه، مراحل جملهسازی را به کودک بیاموزید و با تمرین و طرح سوال، جملههای او را توسعه دهید. - جمله سازی کلاس اول دبستان چه مراحلی دارد؟
از این رویکرد ۵ مرحلهای استفاده کنید: ۱. بیان بلند جمله؛ ۲. شمارش کلمات جمله؛ ۳. گذاشتن خط تیره به تعداد کلمات جمله روی کاغذ؛ ۴. جایگذاری کلمات روی خط تیرهها؛ ۵. بازخوانی و اصلاح ایرادات. - کلمات کلاس اول دبستان چه هستند و چگونه با آنها جمله بسازیم؟
یاد، لذت، آباد، ایران، وطن، چوپان و… جزو کلمات کلاس اول دبستان هستند که ما در این مقاله برای هر کدام از آنها یک یا چند جمله ساختهایم.
