اگر در خودتان توانایی و علاقه به مدیریت کردن یک کسب و کار، حل چالش‌های کسب و کار، توانایی تعامل با دیگران و کار گروهی را می‌بینید، این رشته می‌تواند انتخاب خوبی برایتان باشد. در ادامه این مطلب هم شما را با مسائل مهم پیش رو برای انتخاب رشته مدیریت بازرگانی آشنا کرده‌ایم. مشاغل، بازار کار و درآمد مدیریت بازرگانی، شرایط ادامه تحصیل در آن، گرایش های مدیریت بازرگانی و هرآنچه برای آشنایی با این رشته نیاز دارید را می‌توانید در این مقاله مطالعه کنید.
معرفی رشته مدیریت بازرگانی
از گذشته، مردم به داد و ستد و تجارت می‌پرداختند و تا حدودی با مدیریت روند کارهای تجاری خود آشنا بودند. اما در دنیای امروز شاهد رشد چشم‌گیر کسب و کارها هستیم که برای رقابت در بازار و موفقیت، باید بتوانند خروجی، رشد و سودآوری خود را مدیریت کنند. یکی از رشته‌های دانشگاهی که به این موارد می‌پردازد رشته مدیریت بازرگانی است. مدیریت بازرگانی از قدیمی‌ترین گرایش‌های مدیریت است که برای اولین بار در سال ۱۳۳۳ در دانشکده حقوق دانشگاه تهران ارائه شد. هدف از ارائه این رشته تربیت مدیران برای اداره سازمانهای دولتی و خصوصی بود. طی سال‌های بعد این رشته در مقاطع و گرایش‌های مختلف، در دانشگاه‌های سراسر کشور دانشجو پذیرش کرد و در حال حاضر در دانشگاه‌های دولتی، آزاد و پیام نور ارائه می‌شود.
مهارت هایی که در مدیریت بازرگانی می آموزید
مدیریت بازرگانی یکی از رشته‌های دانشگاهی است که طی آن دانشجویان مهارتهای زیر را فرا می‌گیرند:
- اداره سازمانی
- کنترل سود
- کنترل سرمایه
- استفاده بهینه از امکانات موجود
- جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات
- ارزیابی راه‌حل‌های مختلف حل مسئله
- تصمیم‌گیری و عملکرد اجرایی
به طور کلی مدیریت بازرگانی با رشته‌های مدیریت روانشناسی، اقتصاد، تحصیل در رشته حسابداری، رشته مهندسی کامپیوتر، حقوق، بازاریابی و آمار ارتباط تنگاتنگی دارد.
مدیریت بازرگانی برای چه افرادی مناسب است؟
انتخاب رشته، یعنی انتخاب مسیر شغل و زندگی آینده؛ بنابراین فقط قبولی در کنکور این رشته دارای اهمیت نیست. بلکه قبل از هرچیز باید با توانمندی‌ها، مهارت‌ها و علاقه‌مندی‌های لازم برای موفقیت در این رشته آشنا شوید. در ادام لیستی از توانمندی‌های لازم برای انتخاب رشته مدیریت بازرگانی را آوردهایم.
مهارت درسی
ریاضی برای انجام محاسبات و قدرت تجزیه و تحلیل داده‌ها، ادبیات فارسی برای خوب و تلثیرگذار نوشتن و صحبت کردن و زبان انگلیسی برای مطالعه مطالب روز، تحلیل‌ها و همچنین مذاکره کردن، از ضرورت‌های درسی این رشته در دبیرستان هستند. اگر در رشته انسانی درس می‌خوانید، درس فلسفه و اقتصاد هم از جمله دروس مهم و مرتبط با رشته مدیریت بازرگانی هستند.
مهارت کار گروهی
همانطور که گفته شد، این رشته ارتباط تناتنگی با تیم‌سازی و مدیریت کارهای تیمی دارد. بنابراین باید به کار و تعامل با افراد علاقه‌مند باشید و چالش‌های آن را هم بپذیرید.
مهارت حل مسئله
در تمام رشته‌های مدیریتی و به خصوص مدیریت بازرگانی، فرد برای رسیدن به اهداف کسب و کارها، باید به حل مسائل پیش‌رو بپردازد و توانایی حل مسئله در بحران‌ها را داشته باشد.
مهارت رهبری
آیا دوست دارید صرفا وظایفی که به شما داده می‌شود را انجام دهید یا می‌خواهید رهبری کنید؟ آیا معمولا در مدرسه رهبری گروه‌های درسی و هنری را به عهده داشته‌اید و در آن خوب عمل کرده‌اید؟ فردی که در شغل مدیریت بازرگانی فعالیت می‌کند، برای موفقیت و تأثیرگذاری بیشتر، باید دارای مهارت رهبری باشد و آن را تقویت کند.
علاقه به مطالعه مداوم
رشته بازرگانی مستقیما با اقتصاد سر و کار دارد که علمی پویا است. وضعیت اقتصادی کسب و کارها از وضعیت اقتصادی و سیاسی کشورها تأثیر می‌پذیرد. بنابراین باید به عنوان یک فارغ‌التحصیل مدیریت بازرگانی دائم در حال مطالعه باشید و دانش خود را به روز کنید.
منظم بودن
برنامه‌ریزی داشتن و تحقیق و بررسی از جمله ملزومات مدیریت بازرگانی محسوب میشوند.
قدرت تجزیه و تحلیل
برای انتخاب این رشته ببینید آیا به تفسیر و تحلیل کردن داده‌ها علاقه دارید یا خیر. جمع‌آوری اطلاعات متنوع و تفسیر و تحلیل آنها، پیش‌نیازهای تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی در کار مدیریت بازرگانی هستند.
توانایی مذاکره و گفتگو
همانطور که گفتیم کار یک کارشناس مدیریت بازرگانی، با تیم و مجموعه کسب و کار سر و کار دارد. بنابراین طبیعتا باید مذاکره کننده حرفه‌ای باشید. همچنین توانایی گفتگوی موثر با همکاران، نیروی کار یا شرکای کاری ضرورت این شغل است.
توانایی بالا در تحمل اضطراب
مشاغل مرتبط با این رشته، با چالش‌ها و حل مسائل گوناگون روبرو هستند. بنابراین باید توانایی تحمل ابهام و اضطراب بالایی داشته باشید چون سر و کار داشتن با سرمایه، نیاز به مدیریت ریسک و حل چالش‌ها است.
از کدام رشته می توان مدیریت بازرگانی را انتخاب کرد؟
در پاسخ به این سوال رایج که مدیریت بازرگانی در کدام رشته است باید بگوییم می‌توانید برای انتخاب رشته مدیریت بازرگانی در دبیرستان یکی از سه رشته ریاضی، رشته تجربی یا رشته انسانی را انتخاب کنید چون از کنکور هر سه رشته پذیرش انجام میگردد و یکی از گرایش های رشته مدیریت است.
درباره بازار کار این رشته در کنار سایر رشته‌های دانشگاهی، می‌توانید مطالب بازار کار رشته ریاضی، بازار کار رشته تجربی و بازار کار رشته انسانی را مطالعه کنید تا مقایسه خوبی نسبت به سایر رشته‌ها نیز داشته باشید. در ادامه جدول زیرگروه‌های رشته مدیریت بازرگانی و ضرایب دروس امتحانی آنها را قرار دادهایم. به یاد داشته باشید که از کنکور سال ۱۴۰۲ به بعد، زیرگروه‌ها با هم ادغام میشوند و ضرایب دروس برای همه رشته‌های دانشگاهی یکسان هستند.
جدول ضرایب مدیریت بازرگانی از رشته ریاضی
این رشته در زیرگروه ۱ ریاضی فیزیک قرار دارد:
| ریاضی | فیزیک | شیمی |
| ۴ | ۳ | ۲ |
جدول ضرایب مدیریت بازرگانی از رشته تجربی
این رشته در زیرگروه ۴ علوم تجربی قرار دارد:
| زمین شناسی | زیست | ریاضی | فیزیک | شیمی |
| ۱ | ۲ | ۴ | ۳ | ۲ |
جدول ضرایب مدیریت بازرگانی از رشته انسانی
این رشته در زیرگروه ۳ علوم انسانی قرار دارد:
| اقتصاد | زبان و ادبیات فارسی | عربی | علوم اجتماعی | ریاضی | تاریخ و جغرافیا | فلسفه و منطق | روانشناسی |
| ۳ | ۲ | ۱ | ۲ | ۴ | ۱ | ۱ | ۱ |
دروس دوره کارشناسی مدیریت بازرگانی
دانشجویان در دوره لیسانس مدیریت بازرگانی مجموعا ۱۴۲ واحد را می‌گذرانند که حدود ۸ ترم (۴ سال) طول می‌کشد. درس‌های این رشته به واحد های زیر تقسیم‌بندی میشوند:
- ۲۶ واحد دروس عمومی
- ۳۸ واحد دروس پایه
- ۳۷ واحد دروس اصلی
- ۳۶ واحد دروس تخصصی
- ۵ واحد دروس اختیاری
- ۴ واحد پایان‌نامه
موضوع اغلب دروس رشته مدیریت بازرگانی آشنایی با تجارت و کسب و کار و مباحث استراتژیک سازمانی و مدیریت بازار است. در ادامه جدول واحدهای درسی مدیریت بازرگانی را مشاهده می‌کنید که البته ممکن است در دانشگاه‌های مختلفی کمی متفاوت باشد.
| دروس پایه | اصول حسابداری، ریاضیات و کاربر آن در مدیریت، اقتصاد خرد، اقتصاد کلان، روانشناسی کار، آمار و کاربرد آن در مدیریت، توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی، کامپیوتر و کاربرد آن در مدیریت، روش تحقیق در مدیریت، حقوق اساسی، مبانی مدیریت اسلامی و الگوهای آن |
| دروس اصلی | مبانی سازمان و مدیریت، مدیریت رفتار سازمانی، مدیریت منابع انسانی، مدیریت مالی، تحقیق در عملیات، مدیریت تولید، حسابداری صنعتی، بازاریابی و مدیریت بازار، تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم |
| دروس تخصصی | مدیریت استراتژیک، حقوق بازرگانی، حسابرسی، سازمانهای پولی و مالی بین المللی، بازرگانی بین‌المللی، زبان تخصصی، زبان تخصصی، سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت، مدیریت مالی، بازاریابی بین‌المللی، پول و ارز و بانکداری، سیاست پولی و مالی، سیستم‌های خرید، انبارداری و توزیع |
| دروس اختیاری | حقوق بازرگانی بین‌المللی، تحقیقات بازاریابی، روابط صنعتی، سمینار در مسایل مالی، سمینار در مسایل بازاریابی، بهره‌وری و تجزیه و تحلیل آن در سازمان |
گرایش های مديريت بازرگانی
این رشته در مقطع کارشناسی به صورت عمومی ارائه می‌شود و دارای گرایش خاصی نیست. به طور کلی بر اساس دفترچه کنکور سراسری، مجموعه مدیریت شامل ۱۵ گرایش از جمله مدیریت بازرگانی است. دانشجویان در مقاطع بالاتر می‌توانند بر اساس علاقه و استعداد یا شرایط کاری، وارد هریک گرایش های رشته مدیریت بازرگانی شوند.
گرایش های ارشد مدیریت بازرگانی
لیست گرایش های ارشد رشته مدیریت بازرگانی را درا دامه مشاهده می‌کنید:
- تجارت الکترونیک
- بازاریابی
- بازرگانی داخلی
- بازرگانی بین المللی
- مدیریت استراتژیک
- کارآفرینی
- گرایش‌های مالی
- بیمه
- تحول
گرایش های دکترا مدیریت بازرگانی
این رشته در مقطع دکترا هم شامل گرایش‌های زیر است:
- مدیریت بازاریابی
- مدیریت سیاست‌گذاری بازرگانی
- مدیریت رفتار سازمانی
- مدیریت منابع انسانی
فارغ التحصیل مدیریت بازرگانی چه وظایفی دارد؟
وظایف یک مدیر بازرگانی بر اساس میزان تحصیلات، موقعیت شغلی و نوع کسب و کار متفاوت است. اما از جمله عملکردهای فردی که در این رشته تحصیل کرده، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- نظارت بر اجرای صحیح و اثر بخش برنامه راهبردی
- نظارت بر انعقاد قراردادهای خرید و فروش
- نظارت بر ترخیص اقلام خریداری شده
- انجام مطالعات بازاریابی و بازاریابی برای فروش محصولات
- برنامه‌ریزی برای پیدا کردن تامین‌کنندگان جدید و درجه‌بندی آنها
- تدوین برنامه تولید بر اساس فروش فصلی و انجام تغییرات لازم روی آن
- ارسال برنامه تدوین شده برای مدیر عامل جهت تایید واجرا در واحد تولید
- پیگیری برنامه تولید برای پاسخگویی به مشتری و ارسال محصول نهایی برای مشتری
- تدوین برنامه خرید بر اساس برنامه فروش تایید شده توسط مدیر عامل
- پیگیری برنامه خرید و ارزیابی تامین‌کنندگان
- انجام کلیه کارها درباره مصالح شرکت
- آرشیو ثبت کلیه اطلاعات خرید، فروش و معاملات
- برنامه‌ریزی برای تبلیغات معرفی محصولات
- ارزیابی اثربخشی تبلیغات و برنامه‌های بازاریابی
- برنامه‌ریزی برای آموزش کارشناسان در دوره‌های تخصصی
- ارزیابی رضایت‌مندی مشتریان و پاسخگویی آنها
بازارکار رشته مدیریت بازرگانی
طبیعتا آینده شغلی رشته مدیریت بازرگانی یکی از معیارهای مهم انتخاب این رشته است. مدیریت بازرگانی با توجه به رونق کسب و کار و تجارت در وضعیت فعلی کشور از جایگاه خوبی برخوردار است. فارغ التحصیلان کارشناسی مدیریت بازرگانی می‌توانند در بخش‌های مختلفی مشغول به کار شوند:
- اداره امور تدارکات
- اداره امور استخدامی و کارگزینی
- اداره امور مالی
- بازاریابی در سطوح مختلف از بازاریاب تا مدیر بازاریابی
- مدیریت تبلیغات
- دیجیتال مارکتینگ
- بیمه‌ها
- موسسات بانکی
- حوزه‌های بازرگانی بین المللی
- صادرات و واردات
- بخش برندسازی شرکت‌ها
- مراکز تحقیقات بازار شرکت‌ها
- واحد فروش سازمان‌ها
همچنین یک مدیر بازرگانی می‌تواند کسب و کار خود را راه بیندازد یا به صورت پروژه‌ای ارائه مشاوره در زمینه کسب و کار در حوزه‌های تجاری و کارآفرینی بپردازند. گسترده‌ترین و پردرآمدترین مشاغل این رشته، مرتبط با بازاریابی هستند که در چند سال اخیر بسیار مورد توجه تمامی کسب و کارهای دولتی و خصوصی قرار گرفته است. همچنین بخش زیادی از بورسیه‌‌ی صنعتی رشته‌ی انسانی به رشته‌های مدیریت، خصوصا رشته مدیریت بازرگانی، تعلق دارد که جزئیات آن را در مقاله‌ی رشته های بورسیه دار انسانی بیان کرده‌ایم.
درآمد مدیر بازرگانی چقدر است؟
میزان درآمد رشته مدیریت بازرگانی با توجه به مهارت، تحصیلات، تجربه و موفقیت‌های یک مدیر بازرگانی متفاوت است. در بخش‌های قبلی به توانمندی‌های لازم برای موفقیت در این رشته پرداختیم، به آن لیست علاقه‌مند بودن به مسائل تجاری و اقتصادی و فن بیان قوی را هم اضافه کنید. لازم است برای افزایش درآمد، تمام این توانمندی‌ها را طی دوران تحصیل و پس از آن در خودتان پرورش دهید و متکی به گذراندن واحدهای دانشگاهی نباشید. معمولا در سازمانهای دولتی حقوق دریافتی مطابق با مصوبات وزارت کار است اما در شرکتهای خصوصی بر اساس توافق با کارفرما، رزومه فرد و نوع کسب و کار میتوان به درآمد بالایی رسید.
مزایا و معایب رشته مدیریت بازرگانی
هر رشته دانشگاهی و در ادامه آن هر شغل، نکات مثبت و منفی خود را دارد که بر اساس ویژگی‌های فردی و شرایط جامعه مشخص میشوند. در ادامه لیست کوتاهی از مزایا و معایب رشته مدیریت بازرگانی را مشاهده می‌کنید:
مزایای مدیریت بازرگانی
- یک رشته تحصیلی در حال پیشرفت و توسعه است.
- امروزه اکثر کسب و کارهای بزرگ و موفق نیازمند یک مدیر بازرگانی هستند.
- امکان کار در زمینه‌های شغلی زیادی فراهم است.
- فرد امکان ایجاد کسب و کار شخصی را دارد.
معایب مدیریت بازرگانی
- اضطراب بالا به دلیل نیاز به قدرت حل مسئله و تصمیم گیری
- نیاز به قدرت تحلیل خوب به دلیل تعدد رقبا در شرکتهای مختلف
- نیاز به هزینه کردن در شرکتهای بزرگ
- سفرهای کاری زیاد
سخن پایانی
بدون شک از خود سوال کرده‌اید آیا رشته مدیریت بازرگانی خوب است که در حال مطالعه این مطلب هستید. تعیین خوب بودن یا نبودن یک رشته به معیارهای فردی شما، علایق، اهداف و استعدادهایتان بستگی دارد. مدیریت بازرگانی یکی از رشته‌های مشترک بین ریاضی، تجربی و انسانی است که تا مقطع دکترا در دانشگاه‌ها ارائه می‌شود و طرفداران زیادی دارد. فعالیت به عنوان مدیر بازرگانی به مهارتهای نرم مثل تعهد، نظم، برنامه‌ریزی و برقراری ارتباط موثر نیاز دارد. اطلاع از شرح شغل مدیر بازرگانی، دروسی که در این رشته تدریس میشوند و مهارتهای مورد نیاز برای آن در تشخیص اینکه این رشته برای شما مناسب است یا خیر، به شما کمک میکنند. این رشته توانایی حل مسئله، تفسیر و تحلیل اطلاعات، تصمیم‌گیری، مذاکره و تیم‌سازی را به چالش می‌کشد. در این مطلب از توانمندی‌های لازم برای موفقیت در این رشته گسترده صحبت کردیم. این رشته خصوصا در ایران، بازار کار رو به رشد و فضای شغلی گسترده‌ای دارد. اگر علاقه کافی و پشتکار لازم را داشته باشید، رشته مدیریت بازرگانی می‌تواند همان رشته پردرآمد و در عین حال پر از چالشی باشد که به دنبال آن هستید.
سوالات متداول
- گرایش های رشته مدیریت بازرگانی چه هستند؟
این رشته در مطقع کارشناسی فاقد گرایش است، در مقطع ارشد دارای ۱۵ گرایش و در مقطع دکتری دارای ۶ گرایش است که لیست آنها را در این مقاله آوردهایم. - از کدام رشته می توان مدیریت بازرگانی را انتخاب کرد؟
برای انتخاب رشته مدیریت بازرگانی در دبیرستان یکی از سه رشته ریاضی، رشته تجربی یا رشته انسانی را خوانده باشید و در کنکور شرکت کنید. - درآمد رشته مدیریت بازرگانی چگونه است؟
معمولا در سازمانهای دولتی حقوق دریافتی مطابق با مصوبات وزارت کار است اما در شرکتهای خصوصی بر اساس توافق با کارفرما، رزومه فرد و نوع کسب و کار میتوان به درآمد بالایی رسید. - به طور کلی آیا رشته مدیریت بازرگانی خوب است؟
اطلاع از شرح شغل مدیر بازرگانی، دروسی که در این رشته تدریس میشوند و مهارتهای مورد نیاز برای آن که در این مقاله توضیح دادهایم، در تشخیص اینکه این رشته برای شما مناسب است یا خیر، به شما کمک میکنند.
