در دوره‌ای هستیم که بسیاری از مشاغل حوزه تکنولوژی توسط هوش مصنوعی اشغال شده‌اند، مشاغل هنری و کارهای دستی همچنان بازار کار خوبی دارند. بسیاری از افراد تمایل دارند که از صنایع کار شده با دست استفاده کنند. برخی از دانشآموزان نیز حتی از دوره کودکی و نوجوانی به مشاغل مرتبط با هنر و صنعت علاقه و در آنها استعداد ذاتی دارند. اگر از دیدن سنگ‌های قیمتی، زیورآلات و زرق و برق جواهرات اساس لذت می‌کنید و همیشه به جزئیات آنها توجه دارید، بهتر است در این مطلب با بررسی مسیر تحصیلی رشته طراحی و ساخت طلا و جواهرات و معرفی شغل طراحی طلا و جواهرات با ما همراه باشید.
معرفی رشته طراحی و ساخت طلا و جواهرات
با توجه به اهمیت صنعت فلزات گرانبها در جهان امروز و گرایش روزافزون همه کشورها، از طرفی با توجه به قدمت چندهزار ساله ایران در صنعت جواهرات، رشته طراحی و ساخت طلا و جواهرات یکی از زمینه‌های بالقوه برای رشد اقتصادی کشور است که ظرفیت بالایی برای ورود نیروی کار ماهر و خلاق در آن وجود دارد. ارائه این رشته در گروه هنر و معماری شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال ۱۳۹۵ به تصویب رسید. رشته طراحی و ساخت طلا و جواهرات در حال حاضر فقط در دو مقطع کاردانی و کارشناسی ارائه میشود. در این دوره‌ها دانشجویان با شناخت ابزارها و روش‌های طراحی طلا و جواهرات، مبانی لازم برای الگوسازی، ایجاد طرح تا تولید و ساخت جواهرات متناسب با فرهنگ، آداب و رسوم کشور و در عین حال هنر روز دنیا را فرا می‌گیرند.
وظایف طراح طلا و جواهرات
به طور کلی فارغ‌التحصیلان در انتها توانمندی‌های زیر را می‌آموزند:
- شناخت آثار هنرمندان مشهور در زمینه طراحی و ساخت جواهرات
- تسلط بر اصول و روش‌های مدلسازی تخصصی جواهرات مانند حجم‌پردازی و سایه‌پردازی
- آشنایی عمومی با بازار جهانی جواهرات
- داشتن مهارت عملی بر برای تولید قطعه مطلوب در بازار
- توانایی عملی برای کار با ابزار و مواد مانند فلزات و سنگ های قیمتی
- مهارت‌های طراحی و طراحی کامپیوتری برای تولید طرح
- تسلط به نرم افزارهای تخصصی طراجی طلا و جواهر مثل ماتریکس و زیبراش
توانایی های لازم برای رشته طراحی و ساخت طلا و جواهر
به جز علاقه‌مندی به طلا و جواهرات که طبیعتا شرط اول ورود به این رشته است، هنرمندی که قصد تحصیل در رشته ساخت جواهرات و رقابت در دنیای بازار کار را دارد، باید استعدادهایی را در خود ببیند و برای بهبود آنها تلاش کند:
- تفکر خلاق و توانایی نوآوری
- توانایی جسمی برای انجام کار عملی و فیزیکی
- توجه به جزئیات
- توانایی خود تنظیمی و مدیریت زمان برای تحویل به موقع کارها
- آشنایی با اصول اولیه تجارت و اقتصاد
- اعتماد به نفس بالا و خلق و خوی مناسب برای ارتباط موثر با مشتریان
- توانایی بازاریابی
- مهارت در مذاکره
- تعهد کاری و مسئولیت‌پذیری بالا
نحوه ورود به رشته طراحی و ساخت طلا و جواهرات
دانشآموزان علاقه‌مند به طراحی و تولید جواهرات دو مسیر پیش رو دارند:
- با آگاهی از شرایط انتخاب رشته نهم ریاضی، انتخاب رشته نهم تجربی و انتخاب رشته نهم انسانی وارد یکی از این سه شاخه شده و در کنکور هنر شرکت کنند.
- وارد شاخه هنر، رشته طراحی و ساخت جواهرات در مدارس کاردانش شوند و در کنکور علمی کاربردی شرکت کنند.
طراحی طلا و جواهر در کاردانش
طراحی طلا و جواهر عنوان یکی از رشتههای شاخه کار و دانش است. بنابراین دانشآموزان علاقه‌مند از سال دهم میتوانند در صورت داشتن شرایط تحصیلی لازم، انتخاب رشته کاردانش را انجام دهند و وارد مدارس خاص این شاخه شوند. ساخت جواهرات عنوان این رشته در دبیرستان و مربوط به شاخه هنر کاردانش است. پس از پایان سال یازدهم، دانشآموزان میتوانند با شرکت در کنکور علمی کاربردی در دوره کاردانی این رشته شرکت کرده و پس از پاسان این دوره برای دوره کارشناسی ناپیوسته اقدام کنند. از مزیت‌های ورود به این رشته از کاردانش، کسب دیپلم طراحی طلا و جواهر و ورود سریع‌تر به بازار کار، امکان ورود سریع‌تر به دانشگاه اشاره کرد. هرچند داوطلبان کاردانش فقط میتوانند برای ثبت نام در کنکور کاردانی فنی حرفه ای و دانشگاه علمی کاربردی یا دورههای بدون کنکور و پولی اقدام کنند و پس از آن مجاز هستند برای کارشناسی ناپیوسته دانشگاههای دیگر نیز شرکت کنند.
دروس رشته طراحی طلا و جواهر در کاردانش
هنرجویان طی دو سال دوره طراحی طلا و جواهر ۶ مهارت اصلی مربوط به این حوزه را فرا می‌گیرند:
- کاربر رایانه
- تایپ رایانه‌ای
- طراحی عمومی
- طراحی نقوش ختایی و اسلیمی
- طراحی نقوش هندسی
- طراحی طلا و جواهر با رایانه
کارشناسی طراحی و ساخت طلا و جواهرات
دانشجویان در دوره کارشناسی پیوسته ساخت و طراحی طلا و جواهرات مجموعا ۱۳۷ واحد درسی را می‌گذرانند که ترکیبی از دروس تئوری، عملی و پروژه‌های متعدد است:
- دروس عمومی: ۲۲ واحد
- دروس پایه: ۲۲ واحد
- دروس اصلی: ۴۱ واحد
- دروس تخصصی: ۴۶ واحد
- دروس اختیاری: ۶ واحد
دروس رشته طراحی و ساخت طلا و جواهر در دانشگاه
همانطور که در جدول زیر مشاهده می‌کنید بیشتر واحدهای درسی این رشته در دانشگاه حالت عملی، کارگاهی و پروژه‌ای دارند. اما برای یادگیری بهتر مفاهیم و دانش پایه‌ای، برخی دروس با ارتقای دانش دانشجویان نسبت به هنرهای مرتبط با طراحی و ساخت جواهرات و شناخت ابزارهای این کار نیز تدریس می‌شوند.
| دروس عمومی | اندیشه اسلامی، اخلاق اسلامی، انقلاب اسلامی ایران، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، تفسیر موضوعی قران، تفسیر موضوعی نهج‌البلاغه |
| دروس پایه | کارگاه طراحی پایه، کارگاه طراحی تخصصی ۱، کارگاه طراحی تخصصی ۲، مبانی هنرهای تجسمی، کارگاه حجم‌سازی، تاریخ هنر ایران و جهان، عکاسی، هندسه، نقشه‌کشی صنعتی |
| دروس اصلی | متالورژی فلزات قدیمی، کارگاه مدلسازی، کارگاه زرگری ۱، کارگاه زرگری ۲، کارگاه ریخته‌گری ۱، کارگاه ریخته‌گری ۲، کارگاه مرصع‌کاری و جواهر نشانی، کارگاه عملیات تکمیلی، مدلسازی رایانه‌ای جواهرات ۱، مدلسازی رایانه ای جواهرات ۲، مدلسازی رایانه‌ای جواهرات ۳، مدلسازی رایانه‌ای جواهرات ۴، تاریخچه جواهرات ایران و جهان، تاریخ مد و پوشاک، نمادها و نشانه‌ها در طراحی زیورآلات، جواهرات سیمی و مهره‌ای، تکنیک‌های خلاقیت و ارائه ایده |
| دروس تخصصی | زبان تخصصی، مبانی طراحی جواهرات، گوهرشناسی ۱، گوهرشناسی ۲، گوهرتراشی، ارزیابی الماس، کارآموزی ۱، کارآموزی ۲، پروژه ۱ (طراحی خلاق)، پروژه ۲ (طراحی بیونیک)، پروژه ۳ (طراحی مد)، پروژه ۴ (طراحی تجهیزات الحاقی)، پروژه ۵ (طراحی برای آینده)، پروژه ۶ (طراحی سرویس جواهرات)، پروژه ۷ ( کار با تولیدی‌ها)، پروژه نهایی |
| دروس اختیاری | روش تحقیق، مدیریت تولید، اصول بازاریابی و برندینگ، حکمت هنر اسلامی، روانشناسی خلاقیت، مبانی و اصول کارآفرینی، آشنایی با هنرهای سنتی ایران، فرهنگ و هنر و هویت ایرانی |
دانشگاه های برتر رشته طراحی و ساخت طلا و جواهر
بر اساس آخرین دفترچه کنکور هنر پذیرش این رشته از طریق کنکور هنر صرفا بر اساس سوابق تحصیلی انجام میشود. از بهترین دانشگاه های طراحی جواهرات در ایران میتوان موارد زیر را برشمرد:
- دانشگاه هنر اسلامی تبریز
- دانشگاه نیشابور
- موسسه غیر انتفاعی دانش‌ءژوهاشن پیشرو اصفهان
- موسسه غیر انتفاعی معماری و هنر پارس تهران
- موسسه غیر انتفاعی کمال‌الملک نوشهر
- دانشگاه غیر انتفاعی علم و هنر یزد
آینده شغلی رشته طراحی و ساخت طلا و جواهر
پیشرفت بیشتر در این زمینه و به دست آوردن بیشترین درآمد و حقوق رشته طراحی و ساخت طلا و جواهر نیز به فاکتورهایی مانند میزان مهارت، خلاقیت، نوآوری، توجه به بازار کار و نیاز روز، آشنایی با دنیای مد، داشتن دانش بازاریابی و تسلط بر روش‌های مدلسازی تخصصی و طراحی طلا و جواهر با رایانه بستگی دارد. امکان خود اشتغالی و کارآفرینی از مزایای این شغل هستند و خصوصا برای افرادی که کار یکنواخت، کار برای دیگران و دریافت حقوق ثابت را نمی‌پسندند، فرصت خوبی در جهت استقلال کاری فراهم می‌کند. توصیه می‌کنیم برای آشنایی بیشتر با سایر رشتههای نظری درباره شغل های رشته تجربی، شغل های رشته ریاضی و شغل های رشته انسانی نیز مطالعه کنید.
سخن پایانی
رشته طراحی و ساخت طلا و جواهرات برای افرادی که با دیدن جواهر و سنگ‌های گرانبها به وجد می‌آیند، جزئی‌نگر و دقیق هستند، خلاقیت و حس زیبایی‌شناسی بالایی دارند و علاقه‌مند به کار مستقل هستند یک گزینه خوب محسوب میشود. علاقه‌مندان به این شاخه هنری میتوانند با تحصیل در کاردانش و در کنکور فنی حرفه‌ای یا تحصیل در هر ۳ رشته شاخه نظری در دبیرستان و شرکت در کنکور هنر وارد این رشته شوند. با توجه به اینکه اغلب کارهای هنری از جمله طراحی و ساخت جواهرات، ثابت نیست نمی‌توان حقوق طراح جواهرات را نیز تخمین زد اما این شغل برای افرادی که کارگاه شخصی دارند، کارآفرین هستند و به صورت شخصی کار می‌کنند معمولا درآمدزایی بالایی دارد.
سوالات متداول
- از کدام رشته دبیرستان میتوان طراحی و ساخت طلا و جواهرات را انتخاب کرد؟
دانشآموزان میتوانند از طریق تحصیل در رشته طراحی طلا و جواهر در سال دهم و یازده کاردانش در دورههای کاردانی این رشته شرکت کنند. همچنین دانشآموزان رشتههای ریاضی، تجربی و انسانی نیز میتوانند این رشته را از طریق شرکت در کنکور هنر انتخاب کنند. - رشته طراحی و ساخت طلا و جواهر مربوط به کدام زیرگروه کنکور هنر است؟
این رشته در زیرگروه ۱ گروه آزمایشی هنر قرار دارد هرچند باید تغییرات کنکور را دنبال کنید چون از سالهای آینده یکی از تغییرات کنکور حذف زیرگروهها یا به بیانی دیگر، ادغام آنها با یکدیگر است. - امکان تحصیل در رشته طراحی طلا و جواهر بدون کنکور وجود دارد؟
بله، در تمام دانشگاههای دولتی در دورههای روزانه و شبانه و برخی از واحدهای دانشگاهی غیر انتفاعی، علمی کاربردی و دانشگاه آزاد صرفا بر اساس سوابق تحصیلی در این رشته پذیرش دارند. - آیا امکان ادامه تحصیل در رشته طراحی طلا و جواهر وجود دارد؟
خیر این رشته در ایران فقط در دو مقطع کاردانی و کارشناسی ارائه میشود.
