در آموزش‌های پیشین با زاویه و روش اندازه‌گیری آن آشنا شدیم و توضیح دادیم که یک زاویه از برخورد دو نیم‌خط ایجاد می‌شود و انواع مختلفی دارد. در این مقاله قرار است یکی از انواع زاویه به‌نام زاویه تند را معرفی کرده و شما را با ویژگی‌ها و نحوه تشخیص آن بیشتر آشنا کنیم.
زاویه تند چیست؟
زاویه تند یا حاده به زاویه‌ای گفته می‌شود که اندازه آن کمتر از ۹۰ درجه یا به‌عبارتی، بین ۰ و ۹۰ درجه باشد.
برای مثال، زاویه‌هایی با اندازه ۷، ۳۱، ۴۴، ۶۷ و ۸۹ درجه زاویه حاده محسوب می‌شوند. در تصویر زیر می‌توانید چند نمونه از زاویه‌های تند را مشاهده کنید که زاویه ۲۳ و ۶۷، زاویه متمم هستند.
با توجه به اینکه اندازه زاویه تند کمتر از ۹۰ درجه بوده و از زاویه راست کوچکتر است، اکثر اوقات در نگاه اول میتوان آن را تشخیص داد. اما گاهی اوقات ممکن است اندازه زاویه به ۰ یا ۹۰ بسیار نزدیک باشد. در چنین مواقعی استفاده از ابزاری مانند نقاله می‌تواند در تشخیص نوع زاویه به ما کمک کند.
در ادامه نحوه تشخیص زاویه حاده به‌کمک نقاله و گونیا را توضیح می‌دهیم.
اولین نفری باشید که از اخبار و اطلاعیه‌های مرتبط با پایه تحصیلیتان باخبر می‌شود!
نحوه اندازه‌گیری زاویه حاده
زاویه را میتوان با دو وسیله اندازه‌گیری کرد:
- گونیا
- نقاله
تشخیص زاویه تند با نقاله
نقاله یک ابزار مدرج به‌شکل نیم‌دایره است که برای اندازه‌گیری زاویه به‌کار می‌رود. برای تشخیص زاویه تند با کمک این ابزار کافی‌ست مرکز نقاله را مانند شکل زیر روی رأس زاویه و خط مبنا را نیز دقیقاً روی یک ضلع زاویه قرار دهیم. اگر مقدار زاویه از ۹۰ درجه کمتر باشد، زاویه موردنظر یک زاویه حاده خواهد بود.
براین‌اساس، در تصویر زیر تنها دو زاویه ۱۵ و ۸۵ درجه زاویه حاده هستند.
تشخیص زاویه تند با گونیا
گونیا وسیله‌ای به‌شکل مثلث قائم‌الزاویه است که به‌واسطه داشتن یک زاویه ۹۰ درجه، ابزاری کاربردی برای تعیین زاویه‌های کمتر از ۹۰ درجه به‌شمار می‌رود. برای اینکه تشخیص دهیم آیا زاویه موردنظر ما حاده است یا خیر، باید مطابق تصویر زیر، گوشه راست (۹۰ درجه‌ای) گونیا را روی رأس زاویه و یکی از اضلاع آن را روی یک ضلع زاویه قرار دهیم.
اگر ضلع دیگر زاویه داخل گونیا قرار گیرد، آنگاه آن زاویه یک زاویه حاده خواهد بود. همان‌طور که در شکل زیر می‌بینید، فقط زاویه (۱) و (۳) زاویه حاده هستند چون ضلع دیگر آن‌ها درون گونیا قرار گرفته است.
پیشنهاد می کنم برای بررسی بیشتر نحوه اندازه‌گیری زاویه حاده، به مقاله اندازه گیری زاویه با نقاله و گونیا مراجعه کنید.
چگونه زاویه تند یا حاده را چگونه رسم کنیم؟
فرض کنید می‌خواهیم یک زاویه ۳۵ درجه که زاویه‌ای حاده است را رسم کنیم. برای این کار، تنها به یک مداد و نقاله نیاز داریم. ابتدا با کمک لبه صاف نقاله، مانند شکل زیر یک نیم‌خط می‌کشیم. این نیم‌خط یکی از اضلاع زاویه ما خواهد بود. بنابراین، مرکز نقاله را روی سمت بسته (نقطه سبزرنگ) و خط مبنا را روی نیم‌خط قرار می‌دهیم. سپس، بدون اینکه نقاله را جابه‌جا کنیم، زاویه موردنظر یعنی ۳۵ درجه را روی کمان مندرج پیدا کرده و آن را علامت‌گذاری می‌کنیم.
در مرحله بعد، لبه صاف نقاله را به‌گونه‌ای قرار می‌دهیم که روی رأس زاویه و نقطه علامت‌گذاری‌شده منطبق شود. حالا با یک مداد این دو نقطه را به هم وصل می‌کنیم تا ضلع دیگر زاویه رسم شده و یک زاویه حاده ۳۵ درجه‌ای ایجاد شود.
نمونه سؤال های تشخیص زاویه تند
سؤال ۱: کدام یک از زاویه‌های زیر حاده هستند؟
جواب: زاویه‌های ۴۰ و ۶۰ درجه کوچکتر از ۹۰ و زاویه‌های ۱۱۷ و ۱۲۱ درجه نیز بزرگ‌تر از ۹۰ هستند. بنابراین، تنها دو زاویه ۴۰ و ۶۰ درجه زاویه تند به حساب می‌آیند.
سؤال ۲: در کدام یک از ساعت‌های زیر عقربه‌های ساعت‌شمار و دقیقه‌شمار زاویه تند با هم ساخته‌اند؟
جواب: در ساعت‌های ۳ و ۶ عقربه‌ها به‌ترتیب زاویه‌های ۹۰ و ۱۸۰ درجه با هم می‌سازند، اما در ساعت‌های ۱۰ و ۱۱ زاویه بین عقربه‌ها کمتر از ۹۰ درجه است. ازاین‌رو، عقربه‌ها فقط در ساعت ۱۰ و ۱۱ زاویه تند را نشان می‌دهند.
سؤال ۳: کدام یک از شکل‌های زیر زاویه حاده دارند؟
جواب: برای بررسی حاده بودن زاویه‌های این اشکال می‌توانیم از نقاله یا گونیا استفاده کنیم یا حتی بدون ابزار و به‌صورت چشمی آن را تشخیص دهیم. همان‌طور که در تصویر نشان داده‌ایم، متوازی‌الاضلاع ۲ زاویه تند و مثلث نیز ۳ زاویه تند دارد اما در شش‌ضلعی تمام زوایا باز هستند.
سخن پایانی
زاویه تند یکی از انواع زاویه با اندازه کمتر از ۹۰ درجه است که رأس آن تیزتر به نظر می‌رسد. زاویه‌های تند یا حاده را میتوان در نگاه اول تشخیص داد اما ابزارهایی مثل گونیا و نقاله نیز برای تعیین این نوع زاویه کاربردی هستند. توصیه ما این است که برای تسلط بهتر بر نحوه استفاده از گونیا و نقاله جهت تعیین زاویه حاده، اشکال هندسی گوناگون را انتخاب کرده و با استفاده از این دو ابزار تعداد زوایای تند در آن‌ها را مشخص کنید.
سؤالات متداول
- نام دیگر زاویه تند چیست؟
نام دیگر زاویه تند، زاویه تند زاویه حاده است. - زاویه حاده چیست؟
زاویه‌ای که اندازه آن بیشتر از ۰ درجه و کمتر از ۹۰ درجه باشد، زاویه حاده یا تند نامیده می‌شود. - زاویه تند چند درجه است؟
اندازه زاویه تند بین ۰ و ۹۰ درجه است. - زاویه حاده را چگونه تشخیص دهیم؟
زاویه حاده یا تند را میتوان با کمک گونیا یا نقاله تشخیص داد. اگر زاویه کوچکتر از ۹۰ درجه باشد، آنگاه آن زاویه یک زاویه حاده خواهد بود.
