حدود ۷۰ درصد از سطح سیاره زمین پوشیده از آب است. جالب است بدانید تنها ۳ درصد از مقدار آبهای این سیاره را آبهای شیرین یعنی آب بدون نمک تشکیل می‌دهند. یکی از منابع اصلی آبهای شیرین رودها هستند که بخش جدایی‌ناپذیر در طبیعت ما محسوب می‌شوند. حالا ممکن است این سؤال مطرح شود که رود چگونه تشکیل می شود. در این مقاله، قرار است به این پرسش پاسخ دهیم و شما را با نحوه شکلگیری رود آشنا کنیم.
رود چیست؟
رود یک آبراه بزرگ و جاری است که از به هم پیوستن جویهای کوچک‌تر به وجود می‌آید. سرعت و قدرت حرکت آب رودها یا به‌عبارتی، جریان رودها، رسوبات، سنگ‌ها و گل‌ولای را جابه‌جا می‌کند و حین حرکت منظره را تغییر می‌دهد..
تشکیل رود
در این قسمت، توضیح می‌دهیم که رودها چگونه به وجود می‌آیند و چه اهمیتی در زندگی ما دارند. همه رودها نقطه شروعی دارند که آب از آنجا شروع به جریان می‌کند. به این نقطة شروع یا منبع، «سرچشمه» میگویند. سرچشمه می‌تواند بارش باران یا ذوب برف در کوهها یا حتی آبهای زیرزمینی باشد. همچنین یک رود می‌تواند از لبه یک دریاچه یا برکه بزرگ سرچشمه بگیرد.
در انتهای دیگر رود یعنی دهانه آن، آب رود به حجم بزرگ‌تری از آب مانند دریاچه یا اقیانوس می‌ریزد. البته، در طول مسیر، رودها ممکن است از تالاب‌هایی عبور کنند که در آن گیاهان سرعت آب را کاهش دهند. در شکل زیر، مراحل تشکیل رود با تصویر نشان داده شده است.
رودها نمک‌ها و مواد مغذی مهمی برای زنده ماندن گیاهان و جانوران با خود حمل میکنند. به همین دلیل، برخی از متنوع‌ترین زیستگاه‌های سیاره زمین را می‌توان در اطراف رودها یافت.
رودهایی که سرعت جریان بالایی دارند، ماسه و گل‌ولای را با خود حمل میکنند. زمانی که در خارج از پیچ رود یا جایی که رود عریض میشود مانند دهانه آن، سرعت جریان رود کند میشود، رسوبات ته‌نشین می‌شوند و زمینی سهگوش به‌نام «دلتا» را تشکیل می‌دهند. همچنین، زمانی که رودها از لبه خود سرزیر می‌شوند، رسوبات را در دشت سیلابی اطرافشان برجای می‌گذارند. این دلتاها و دشت‌های سیلابی مناطق کشاورزی بسیار حاصلخیزی هستند و برای مردم اطراف آنجا ارزش فوق‌العاده‌ای دارند.
رودها کاربرد زیادی در زندگی انسان‌ها دارند، ازجمله آبیاری در کشاورزی، تهیه آب آشامیدنی، حمل‌ونقل، تولید برق از طریق سدهای برق‌آبی، فعالیت‌های تفریحی مانند شنا و قایق‌سواری.
برخی از رودها در تمام طول سال جریان دارند، اما برخی دیگر به‌صورت فصلی در جریان هستند. یک رود می‌تواند تنها چند کیلومتر طول داشته باشد یا ممکن است بخش زیادی از یک قاره را در بر گیرد. یکی از مهم‌ترین کارهایی که رودها انجام می‌دهند این است که مقدار زیادی آب را از خشکی به اقیانوس منتقل میکنند. این آب با تبخیر شدن و تشکیل ابر، می‌تواند نقش مهمی را در چرخه آب ایفا کند. اگر می‌خواهید درمورد چرخه آب در طبیعت بیشتر بدانید، خواندن مقاله چرخه آب را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
برای یادگیری بهتر درس رود چگونه به وجود می‌آید کلاس سوم، رود چگونه تشکیل می شود کلاس چهارم دبستان، رود چگونه به وجود می‌آید کلاس پنجم و رودخانه چگونه تشکیل میشود علوم هفتم، دانش‌آموزان می‌توانند از تصاویر و کاردستی‌های مربوط به تشکیل رود کمک بگیرند. برای مثال، دانش‌آموزان ابتدایی با کشیدن نقاشی رود چگونه تشکیل می شود، می‌توانند یادگیری این مطلب را در ذهنشان تثبیت کنند.
سخن پایانی
رود یک آبراه بزرگ است که از به هم پیوستن جویهای کوچک‌تر شکل می‌گیرد. هر رودی یک منبعی دارد که به آن سرچشمه میگویند. درواقع سرچشمه، محل آغاز شکلگیری رود است. سرچشمة یک رود می‌تواند بارش باران و ذوب برف کوهها باشد یا آبهای زیرزمینی. همچنین رودها می‌توانند از لبه یک دریاچه یا برکه بزرگ هم سرچشمه بگیرند. انتهای یک رود که به حجم بیشتری از آب مانند اقیانوسها می‌ریزد را دهانه رود میگویند. سرعت جریان آب رودها، ماسه و گل‌ولای موجود در مسیر را با خود حمل می‌کند و می‌تواند باعث ته‌نشین شدن آن‌ها شود.
سؤالات متداول
- رود چیست؟
از به هم پیوستن جویهای کوچک یک آبراه بزرگ تشکیل میشود که به آن رود میگویند. - رود چگونه تشکیل می شود؟
سرچشمه رودها بارش باران، ذوب شدن برف کوهها یا آبهای زیرزمینی است. رودها پس از شکلگیری و جریان یافتن، ماسهها و گلولایی که در مسیر وجود دارد را با خود حمل میکنند و سرانجام در جایی که حجم آب بیشتری وجود دارد مانند اقیانوسها میریزند. - دلتا چیست؟
زمینی سهگوش در دهانه رود است که در آن رسوباتی که رودها با خود حمل میکنند انباشته میشود.
