ضرب‌المثل‌ها عبارت‌های کوتاه و آموزنده‌ای هستند که بین مردم نسل به نسل منتقل می‌شوند. برای مثال، عبارت پندآموز «سحر خیز باش تا کامروا باشی» که به احتمال زیاد آن را بسیار شنیده‌اید، یکی از معروف‌ترین ضرب‌المثل‌های زبان فارسی است که به اهمیت و فواید زود بیدار شدن اشاره دارد. در ادامه این مقاله با بیان یک داستان کوتاه، کاربرد و معنی ضرب المثل سحر خیز باش تا کامروا باشی را توضیح خواهیم داد و به شما خواهیم گفت که چه زمانی از این ضربالمثل استفاده می‌شود.
معنی ضرب المثل سحر خیز باش تا کامروا باشی چیست؟
سحرخیزی به معنای زود بیدار شدن و کامروا به معنی کامیاب و موفق است. پس این ضربالمثل به این معنی است که اگر صبح زود بیدار شوی، کامیاب می‌شوی. سحرخیزی یک ویژگی مثبت و نشانه‌ای از نظم شخصی است که از نظر علمی فواید بسیاری همچون افزایش انرژی و تمرکز، یادگیری و سلامت روانی و جسمی دارد. شروع زودهنگام روز، به افراد این امکان را می‌دهد که برای کارهای روزانه خود برنامه‌ریزی بهتری داشته باشند. به‌طور کلی، ضرب المثل سحر خیز باش تا کامروا باشی بر اهمیت پشتکار، برنامه‌ریزی و استفاده بهینه از زمان به‌عنوان یک منبع ارزشمند برای رسیدن به موفقیت تأکید دارد.
حکایتی کوتاه از ضرب المثل سحر خیز باش تا کامروا باشی
در ادبیات فارسی، ضرب‌المثل‌ها معمولاً در قالب داستان‌ها و حکایت‌ها بیان می‌شوند. درباره ضرب المثل سحر خیز باش تا کامروا باشی نیز داستان‌های متعددی وجود دارد که در ادامه یکی از معروف‌ترین آن‌ها را برایتان تعریف می‌کنیم.
انوشیروان پادشاه ساسانی، فردی خوش‌گذران بود که شب‌ها تا دیروقت بیدار می‌ماند و صبح‌ها دیر از خواب بلند می‌شد. او یک وزیر دانا و خردمند به‌نام بزرگمهر داشت که برخلاف پادشاه فردی سحرخیز بود. برای همین، او همواره انوشیروان را با این جمله پند می‌داد: «سحرخیز باش تا کامروا باشی». انوشیروان از این نصیحت همیشگی او ناراحت شد و نقشه‌ای کشید. او به چند نفر دستور داد زمانی که بزرگمهر به‌طرف قصر می‌آید، به‌صورت ناشناس در راه به او حمله کنند و هرچه دارد را بدزدند.
افراد ناشناس، زمانی که به بزرگمهر حمله کردند، هرچه داشت از او دزدیدند و حتی لباسش را هم از تنش بیرون آوردند. بزرگمهر به‌ناچار به خانه برگشت تا لباس دیگری بر تن کند و سپس راهی قصر شود. برای همین، برخلاف روزهای دیگر، این بار دیرتر به قصر رسید. پادشاه دلیل تأخیر را از او پرسید و بزرگمهر هم جواب داد: در راه قصر چند نفر به من حمله کردند و لباس‌هایم را به زور از تنم درآوردند. برای همین مجبور شدم به خانه برگردم و لباس دیگری بپوشم. پادشاه با لبخند گفت: «پس سحرخیزی کار خوبی نیست!»
بزرگمهر در پاسخ به انوشیروان گفت: من هنوز پای حرف خودم هستم و معتقدم سحرخیزی کار خوبی است. اما امروز دزدها از من سحرخیزتر بودند و با دزدیدن کامروا شدند. پاسخ بزرگمهر به‌گونه‌ای بود که انوشیروان را از گفته خود پشیمان کرد.
منظور بزرگمهر از کامروایی دزدان این بود که آن‌ها به هدف خود که بردن وسایلش بود رسیدند و از وقتشان برای کارهای بد و ناشایست استفاده کردند.
پس سحرخیز باشید تا کامروا شوید، اما نه با راه و روش بد! سحرخیزی برای انجام کارهای خوب و موفقیت در زندگی است.
سخن پایانی
ضرب المثل سحر خیز باش تا کامروا باشی، اهمیت زود بیدار شدن برای باانرژی بودن و داشتن انگیزه را به‌خوبی نشان می‌دهد. اگر برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشید و زمان خود را به‌خوبی مدیریت کنید، می‌توانید کارهایتان را با آرامش و بدون عجله انجام دهید. برای دستیابی به موفقیت و کامیابی در زندگی، باید از زمان خود به بهترین نحو ممکن استفاده کنید و راه آن هم، سحرخیزی است.
سؤالات متداول
- ضرب المثل سحر خیز باش تا کامروا باشی یعنی چه؟
معنای این ضرب المثل زود بیدار شدن برای رسیدن به کامیابی است. - ضرب المثل سحر خیز باش تا کامروا باشی در چه مواقعی بهکار میرود؟
این ضربالمثل را برای نشان دادن اهمیت مدیریت زمان و استفاده بهینه از آن برای رسیدن به موفقیت بهکار میبرند.
