آموزش کامل بازی یه قل دو قل در 16 مرحله و 4 قانون

بازی یه قل دو قل یکی از شیرین‌ترین و خاطره‌انگیزترین بازی‌های دوران کودکی است. این بازی نه‌تنها برای کودکان که حتی برای بزرگسالان نیز جذابیت‌های خاص خود را دارد. بازی یه قل دو قل در شهرها و نواحی مختلف کشور به شکل‌های متفاوتی انجام می‌شود، اما کامل‌ترین و معتبرترین نسخه آن، ۱۶ مرحله و ۵ قانون بسیار مهم دارد که در اینجا به توضیح دقیق آن‌ها می‌پردازیم. اگر به بازی های قدیمی علاقه دارید حتما مقاله بازی لی لی و بازی هفت سنگ را مطالعه کنید.

معرفی مختصر بازی یه قل دو قل

این بازی در مناطق مختلف ایران، نام‌های منحصربه‌فردی دارد و به شیوه خاصی اجرا می‌شود. بازی یه قل دو قل معمولا به صورت دونفره انجام می‌شود، اما محدودیتی از نظر تعداد نفرات وجود ندارد. ابزار اصلی این بازی سنگ است که در این زمینه باید به دو نکته توجه کنید:

1. تعداد سنگ‌ها در روش متداول این بازی، ۵ سنگ است.
2. این سنگ‌ها بهتر است گرد و به اندازه یک حبه قند باشند.

بعد از جمع‌آوری سنگ‌ها، یکی از افراد به قید قرعه، بازی را آغاز می‌کند. برای قرعه‌اندختن در این بازی می‌توانید به روش زیر عمل کنید:

• بازیکن‌ها هر ۵ سنگ را بالا می‌اندازند و دستشان را به گونه‌ای می‌گیرند که سنگ‌ها پشت آن فرود بیایند. هر کسی سنگ بیشتری روی دستش فرود آمد، آغازگر بازی است.

مراحل اجرای بازی یه قل دو قل

همان‌طور که گفتیم، مراحل این بازی در شهرها و مناطق مختلف ایران تفاوت‌هایی دارد. ما در اینجا کامل‌ترین نسخه آن را معرفی می‌کنیم، اما به توافق بازیکن‌ها، می‌توانید برخی از مراحل را حذف یا حتی مراحل دیگری به آن‌ها اضافه کنید.

مرحله اول

در این مرحله:

1. بازیکن شروع‌کننده هر ۵ سنگ را روی زمین می‌اندازد.
2. به انتخاب دیگر بازیکن‌ها، یکی از سنگ‌ها را برمی‌دارد.
3. آن سنگ را به هوا پرتاب می‌کند و در همین حین، یکی دیگر از سنگ‌های روی زمین را برمی‌دارد و پیش از برخورد سنگ منتخب (سنگ انتخابی دیگر بازیکن‌ها) با زمین، آن را با همان دستی که پرت کرده است، می‌گیرد.
4. سنگ دیگر را به همین ترتیب برمی‌دارد.

مرحله دوم

1. دوباره سنگ‌ها را روی زمین می‌ریزد و به انتخاب افراد دیگر، یکی از آن‌ها را برمی‌دارد.
2. سنگ منتخب را بالا می‌اندازد و دو عدد از سنگ‌های روی زمین را با همان دست جمع می‌کند و پیش از برخورد سنگ منتخب با زمین، آن را با همان دست می‌گیرد. 
3. برای دو سنگ دیگر هم همین‌کار را تکرار می‌کند.

مرحله سوم

این مرحله مشابه مرحله قبل است؛ با این تفاوت که بار اول، ۱ سنگ و بار دوم ۳ سنگ از روی زمین برداشته می‌شود. مرحله سوم کمی سخت‌تر است، زیرا برداشتن هم‌زمان ۳ سنگ کار سخت‌تری است.

مرحله چهارم

در مرحله چهارم هم به همان روش دو مرحله قبل عمل می‌شود؛ با این تفاوت که هر ۴ سنگ به یک‌باره برداشته می‌شوند که همین مسئله احتمال خطای بازیکن را افزایش می‌دهد. 

مرحله پنجم

بعد از انتخاب سنگ، بازیکن باید مثل مراحل قبل آن را به هوا بیندازد و سپس طبق دستورالعمل‌های زیر عمل کند:

1. هم‌زمان با پرتاب سنگ منتخب به هوا، یکی از سنگ‌های روی زمین را بردارد و سنگ منتخب را قبل از برخورد با زمین بگیرد.
2. دوباره سنگ منتخب را بالا می‌اندازد، سنگ قبلی را روی زمین می‌گذارد و یکی از ۳ سنگ دیگر را برمی‌دارد.
3. دوباره سنگ منتخب را بالا می‌اندازد، سنگ قبلی را رها می‌کند و یکی از ۲ سنگ باقی‌مانده را برمی‌دارد.
4. برای سنگ آخر نیز همین کار را انجام می‌دهد.
5. وقتی تمام سنگ‌ها تعویض شدند، سنگ منتخب را بالا می‌اندازد و به یک‌باره همه سنگ‌ها را جمع می‌کند.

مرحله ششم

این مرحله مانند مرحله قبل است؛ با این تفاوت که: 

1. به جای یک سنگ، ۲ سنگ را برمی‌دارد و سپس جای آن‌ها را با ۲ سنگ دیگر عوض می‌کند. 
2. در پایان، ۲ سنگ عوض‌شده را در کنار ۲ سنگ دیگر می‌گذارد و همه را پس از بالا انداختن سنگ منتخب، به یک‌باره جمع می‌کند.

مرحله هفتم

این مرحله نیز مانند دو مرحله قبل است؛ با این تفاوت که:

1. ابتدا ۱ سنگ را برمی‌دارد و آن را با ۳ سنگ دیگر عوض می‌کند.
2. همه سنگ‌ها را روی زمین می‌گذارد و پس از بالا انداختن سنگ منتخب، همه را به یک‌باره جمع می‌کند.

مرحله هشتم

1. همه سنگ‌ها را در دست می‌گیرد، یکی از آن‌ها را بالا می‌اندازد و ۴ سنگ باقی‌مانده را روی زمین می‌گذارد. 
2. سنگ منتخب را بالا می‌اندازد و هر ۴ سنگ را از روی زمین جمع می‌کند.

مرحله نهم (بشکن نشکن)

1. بازیکن سنگ منتخب را بالا می‌اندازد و یک سنگ را از روی زمین برمی‌دارد و دوباره سنگ منتخب را می‌گیرد (سنگ منتخب نباید به سنگی که در دست دارد، برخورد کند).
2. یکی دیگر از سنگ‌ها را برمی‌دارد، اما این‌بار سنگ منتخب باید به آن سنگ برخورد کند و صدایش به گوش برسد.
3. سنگ سوم نباید به سنگ منتخب بخورد.
4. سنگ چهارم باید به سنگ منتخب بخورد.

مرحله دهم

در حالی که همه سنگ‌ها در دستان بازیکن قرار دارد، یکی از سنگ‌ها را بالا می‌اندازد و سپس انگشت اشاره خود را روی زمین می‌کشد، صدایی شبیه بوسیدن در می‌آورد و دوباره سنگ منتخب را قبل از برخورد با زمین، با همان دست می‌گیرد.

مرحله یازدهم (آب‌پاش-گلاب‌پاش)

1. سنگ منتخب را بالا می‌اندازد و یک سنگ را از روی زمین برمی‌دارد.
2. ۲ سنگ درون دستش را بالا می‌اندازد و یک سنگ دیگر را برمی‌دارد.
3. ۳ سنگ درون دستش را بالا می‌اندازد و یکی از سنگ‌های باقی‌مانده را برمی‌دارد.
4. ۴ سنگ درون دستش را بالا می‌اندازد و ۵امین را برمی‌دارد.
5. ۵ سنگ را بالا می‌اندازد، کف دست خود به زمین می‌زند و دوباره هر ۵ سنگ را پیش از برخورد به زمین می‌گیرد.

پیشنهاد مطالعه: معرفی بهترین بازی ها برای کودکان ۳ تا ۶ ساله

مرحله دوازدهم (عروس)

1. بازیکن، انگشت اشاره‌اش را پشت انگشت میانی می‌اندازد و این دو را به هم گره می‌زند.
2. با بازکردن انگشت شست و این دو انگشت،  شکلی شبیه دروازه روی زمین درست می‌کند.
3. سنگ‌ها را روی زمین می‌ریزد و به انتخاب افراد یکی را برمی‌دارد.
4. دیگر بازیکن‌ها، یک سنگ را انتخاب می‌کنند که به عنوان سنگ آخر باید وارد دروازه شود. 
5. بازیکن، سنگ منتخب را بالا می‌اندازد و یکی از سنگ‌ها را با یک ضربه وارد دروازه می‌کند.
6. سنگ‌های دیگر را هم به همین ترتیب وارد دروازه می‌کند و در پایان نیز سنگ منتخب را رد می‌کند (در هنگام رد کردن سنگ‌ها، نباید آن‌ها به یکدیگر برخورد کنند).
7. سنگ منتخب را بالا می‌اندازد و همه سنگ‌ها را با یک حرکت جمع می‌کند.

مرحله سیزدهم (دیوار)

1. بازیکن، دستی که با آن سنگ را به بالا پرتاب نمی‌کند، به شکل عمودی روی زمین می‌گذارد؛ دقیقا مثل یک دیوار.
2. سنگ‌ها را در مقابل دیوار و رو به کف دست، روی زمین می‌ریزد.
3. در هر بار که سنگ منتخب را بالا می‌اندازد، یکی از سنگ‌ها را برمی‌دارد و در آن طرف دیوار روی زمین می‌گذارد.
4. وقتی این کار را برای همه سنگ‌ها انجام داد، سنگ منتخب را بالا می‌اندازد و همه سنگ‌ها را جمع می‌کند.

مرحله چهاردهم (آبشار)

جزو سخت‌ترین مراحل بازی یه قل دو قل است:

1. بازیکن، نوک انگشتانش را روی زمین می‌گذارد؛ به‌گونه‌ای که دستش شکلی شبیه سرسره درست کند.
2. همه سنگ‌ها را با دست دیگرش روی قسمت داخلی آرنج می‌گذارد و رها می‌کند.
3. سنگ منتخب را بالا می‌اندازد و ۲ عدد از سنگ‌ها را جمع می‌کند.
4. مرحله قبل را برای ۲ سنگ باقی‌مانده انجام می‌دهد.

مرحله پانزدهم

در این مرحله، بازیکن باید همه سنگ‌ها را بالا بیندازد و دست را به‌گونه‌ای بگیرد که سنگ‌ها پشت آن فرود بیایند. برای تعادل بهتر دست، بهتر است انگشت‌ها را اندکی فاصله از هم باز کرد تا سنگ‌ها در میان انگشتان جا بگیرند. سپس افراد دیگر یکی از سنگ‌ها را انتخاب می‌کنند. بازیکن باید باقی سنگ‌ها را به شکلی روی زمین بیندازد که سنگ منتخب از پشت دستش روی زمین نیفتد. 

مرحله شانزدهم (بار)

بازیکن باید همه سنگ‌ها را بالا بیندازد و دستش را به‌گونه‌ای بگیرد که سنگ‌ها پشت آن فرود بیایند. او به تعداد سنگ‌هایی که پشت دستش می‌ماند، امتیاز می‌گیرد. هر سنگ ۱۰۰ امتیاز دارد. بهتر است سقف امتیاز بازی را از ابتدا مشخص کنید.

قوانین بازی یه قل دو قل

این بازی ۴ قانون مهم دارد که رعایت آن‌ها به جذابیت بازی می‌افزاید:

1. در مراحلی که نیاز به برداشتن یک سنگ است، دیگر بازیکن‌ها باید سنگ مورد نظر را انتخاب کنند.
2. اگر سنگ منتخب در کنار سنگ دیگری باشد، در هنگام برداشتن باید احتیاط کرد که به آن سنگ برخورد نکند، وگرنه بازیکن می‌سوزد (به صورت کلی، سنگ‌ها نباید با یکدیگر برخورد کنند).
3. بازیکن در هر مرحله که سوخت، نوبت را به نفر بعدی می‌دهد و دفعه بعدی، دوباره از همان مرحله‌ای که سوخته است، بازی را ادامه می‌دهد.
4. مرحله شانزدهم (بار) که به پایان رسید، بازیکن دوباره از مرحله اول شروع می‌کند تا به سقف امتیاز تعیین‌شده در ابتدای بازی برسد.

پیشنهاد مطالعه: ۱۵ بازی خانگی برای کودکان

سخن پایانی

مراحل زیاد و پیچیده بازی یه قل دو قل، باعث افزایش جذابیت این بازی خاطره‌انگیز و پرهیجان شده است. البته تعدد و سختی برخی از مراحل شاید برای کودکان مناسب نباشد. پس اگر با کودکان بازی می‌کنید، بهتر است از تعداد مراحل کم کنید و در اجرای قوانین هم سخت نگیرد. علاوه‌براین، اگر در سطح حرفه‌ای بازی می‌کنید و همه مراحل بازی برایتان مثل آب خوردن است، می‌توانید مراحل بیشتری برای خودتان بسازید یا قوانین جدید و سخت‌تری را اضافه کنید. به صورت کلی، بازی یه قل دو قل برای لذت‌بردن و چالش طلبیدن است، پس می‌توانید با توجه به نیازهای خود، آن را تغییر دهید.

سوالات متداول

1. بازی یه قل دو قل چند مرحله دارد؟
   این بازی در مناطق مختلف ایران به شیوه‌های گوناگونی انجام می‌شود، اما کامل‌ترین نسخه آن، ۱۶ مرحله دارد که در متن مقاله با جزئیات کامل به توضیح آن‌ها پرداخته‌ایم.
2. قوانین بازی یه قل دو قل چه هستند؟
   این بازی ۴ قانون عمومی و اصلی دارد: ۱. انتخاب سنگ اصلی بر عهده دیگر بازیکن‌ها است؛ ۲. سنگ‌های روی زمین نباید به یکدیگر برخورد کنند؛ ۳. هر بازیکن در دفعات بعدی می‌تواند از مرحله‌ای ادامه دهد که دفعه قبلی در آن سوخته است؛ ۴. بازیکن‌ها بعد از اتمام مرحله شانزدهم باید دوباره از مرحله اول شروع کنند تا به سقف امتیاز تعیین‌شده برسند. 
3. چه سنگی برای بازی یه قل دو قل مناسب است؟
   سنگ‌های گِرد و بیضی‌شکل که در اندازه یک حبه قند معمولی باشند، برای بازی یه قل دو قل مناسب‌اند.