کنجکاوی کودکان | خوب یا بد؟

بزرگسالی وجود ندارد که حداقل یک بار در مقابل سوالات کنجکاوانه کودکی سردرگم نشده باشد! از آن‌جایی که ذهن کودکان هنوز چهارچوب‌ها و قوانین دنیا را به خود نگرفته است، همچنان در حال شناخت خود و دنیای اطراف هستند. همین مسئله اکثر والدین را با چالش‌های متعددی مواجه می‌کند. اگر کودک درباره مسائل جنسی کنجکاوی کرد چه بگوییم؟ چه زمان کنجکاوی کودکان نیاز به بررسی دارد؟ کودک در سنین مختلف نسبت به چه مسائلی کنجکاو است؟ در این مطلب به این دست نگرانی‌های مشترک اغلب والدین و حتی معلمان پرداخته‌ایم. می‌خواهیم بدانیم والدین چگونه می‌توانند مرز بین پرورش کنجکاوی سالم و آسیب‌های کنجکاوی کودک را شناسایی کنند.

حس کنجکاوی کودکان

کنجکاوی نیروی قدرتمندی است که کودکان را به شناخت خود، دیگران و دنیای اطراف سوق می‌دهد و منجر به شکل‌گیری جهان‌بینی کودکان می‌شود. کنجکوی یک ویژگی ذاتی و غریزی است که میل به یادگیری، کشف و درک را در کودک برمی انگیزد.

اهمیت کنجکاوی در کودکان  

کنجکاوی دوران کودکی سنگ بنای رشد شناختی، عاطفی و اجتماعی بزرگسالی است و نحوه پاسخ به آن، نقش اساسی در شکل دادن به جهان‌بینی کودک و پرورش عشق به یادگیری دارد.

رشد توانمندی های شناختی

کنجکاوی به عنوان کاتالیزور برای کسب دانش جدید عمل می کند. طبیعت کنجکاو کودکان آنها را به کاوش، پرسیدن سؤال و تعامل فعال با محیط خود سوق می دهد و پایه و اساس رشد شناختی را می گذارد. مهارت‌های تفکر انتقادی: پیگیری پاسخ به سؤالات کودکان را تشویق به تفکر انتقادی می‌کند. آن‌ها یاد می‌گیرند که اطلاعات را تجزیه و تحلیل انجام بدهند، ارتباط برقرار کنند و از مهارت حل مسئله کمک بگیرند. یعنی مجموع مهارت‌هایی که جعبه ابزار عبور از چالش‌های زندگی هستند.

خلاقیت و تفکر نوآورانه

ذهن کنجکاو اغلب به تفکر خلاق منجر می‌شود. کودکانی که سوال می‌کنند، آزمایش می‌کنند و کاوش می‌کنند، ظرفیت تخیل برای نوآوری در جنبه‌های مختلف زندگی بسیار مهم است. کنجکاوی در کودکی توانایی بیان ایده‌ها و احساسات را تقویت می‌کند. کودکان، از طریق کاوش و پرسش‌های خود، یاد می‌گیرند که به طور موثر ارتباط برقرار کنند و زمینه را برای ابراز وجود آینده فراهم کنند.

ایجاد همدلی و رشد عاطفی

کنجکاوی در مورد احساسات، رفتار و واکنش دیگران، باعث همدلی و درک بهتر می‌شود. همانطور که کودکان در مورد دیدگاه‌ها، فرهنگ‌ها و احساسات مختلف پرس و جو می‌کنند، جهان‌بینی گسترده‌تر و فراگیرتری در آن‌ها ایجاد می‌شود. به همین دلیل اغلب کودکان کنجکاو توانایی ارتباطی و دوست‌یابی بیشتری دارند. کودک کنجکاو با جستجوگری، مهارت‌های بین فردی، کار گروهی و همکاری را در درون خود بهبود می‌بخشد.

ایجاد انگیزه های درونی

کنجکاوی یک محرک درونی است که یادگیری و خودانگیزشی ایجاد می‌کند. یعنی برای ترغیب کودک به انجام کارها، نیاز نیست همیشه از پاداش بیرونی استفاده کنید. از طرفی در بزرگسالی که بیشتر انگیزه‌ها و پاداش‌های بیرونی رنگ می‌بازند، چنین کودکانی امیدواری، تلاش برای بقا و موفقیت بیشتری دارند. کودکانی که در راستای سؤالات اساسی و علایق خود هدایت می‌شوند، عشق به یادگیری را در خود پرورش می دهند که فراتر از هر نوع آموزش رسمی است.

افزایش سازگاری و انعطاف پذیری

طرز فکر کنجکاوانه، سازگاری را تقویت می‌کند. کودکان کنجکاو یاد می‌گیرند که تغییرات را در آغوش بگیرند، به دنبال اطلاعات باشند و درک خود را با محیط تنظیم کنند. آن‌ها برای چالش های دائمی در حال تحول آینده آماده می‌شوند.

پرورش تاب آوری و اعتماد به نفس

اغلب کودکان کنجکاو با ذهنیت حل مسئله با چالش‌ها برخورد می‌کنند، به دنبال غر زدن، فرار از مشکل، اجتناب یا کمک گرفتن مداوم از دیگران نیستند. بلکه این تاب‌آوری در برابر مشکلات به رشد فردی با اعتماد به نفس و توانا کمک می کند.

خودشناسی

کودکان از طریق کنجکاوی، سفری را برای کشف خود آغاز می‌کنند. آن‌ها علایق، نقاط قوت و ضعف خود را یاد می‌گیرند و راه را برای رشد یک شخصیت قوی هموار می‌کنند.

انواع کنجکاوی کودکان

وقتی نوزاد پا به دنیا می‌گذارد، موضوعات مختلف و فراوانی برای کشف کردن دارد. برای اولین بار با شکل‌ها، بوها، رنگ‌ها، حس‌ها و صداها برخورد می‌کند. از طرفی اطرافیان، شرایط زندگی و ژنتیک نیز در نوع کنجکاوی کودکان اثرگذار هستند. اما فارغ از آن، به طور کلی کودکان در اولین برخوردها با دنیای اطراف نسبت به اجسام بیرونی، بدن خود و دیگران، لذت جنسی، مسائل فلسفی و طبیعت کنجکاوی نشان می‌دهند.

کنجکاوی کودکان درباره اعضای بدن

از همان دوران کودکی، بچه ها علاقه مند به یادگیری در مورد بدن خود هستند. نوزادان و کودکان نوپا اغلب وقتی برهنه هستند، مانند داخل وان حمام یا پوشک، اندام تناسلی خود را لمس می‌کنند. این رفتار بخشی از کنجکاوی عادی در سنین نوپایی است. نباید او را به خاطر کاوش سرزنش یا تنبیه کرد. سعی کنید واکنشی نشان ندهید. اما اگر کودک بیش از حد این کار را تکرار کرد، باید احتمال استرس در کودک را بررسی کنید. در چنین لحظاتی بدون اینکه کودک را منع کنید، او را دعوا کنید یا مستقیما به کار او توجه کنید، حواسش را با چیزی پرت کنید، محیط را تغییر بدهید و او را مشغول کار دیگری کنید.

کنجکاوی جنسی کودکان

کنجکاوی جنسی کودک بسته به رشد، روابط اجتماعی، پیشینه فرهنگی، تجربیات شخصی و خانوادگی متفاوت است. اما معمولا کودکان در حین رشد در مورد بدن، نقش‌های جنسیتی و مفاهیم جنسی کنجکاو می‌شوند. برای کودکان ۴ تا ۶ ساله، کنجکاوی جنسی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• کاوش بدن خود که ممکن است شامل خودارضایی باشد.
• پرسیدن سوال در مورد جنسیت، تمایلات جنسی، نوزادان و اینکه از کجا آمده‌اند و سایر مفاهیم جنسی
• انجام بازی‌هایی که شامل برهنه بودن یا استفاده از نقش‌های جنسیتی مانند پزشکان و پرستاران است
• نگاه کردن یا لمس کنجکاوانه اندام تناسلی نزدیکان در حمام یا توالت
• صحبت و شوخی در مورد توالت کردن، عملکرد بدن و اعضای بدن

کنجکاوی کودکان درباره مرگ

کودکان عدم حضور افراد نزدیک را احساس می‌کنند بنابراین ممکن است درباره نبودن آن‌ها سوال بپرسند. واکنش احساسی کودکان با مرگ دیگران معمولا ترکیبی از ترس، اضطراب، احساس گناه یا عدم امنیت است. کودکان زیر ۱۰ سال را با بردن به مراسم ختم و مانند آن با مرگ مواجه نکنید. بچه‌ها به طور طبیعی مرگ حیوانات، شخصیت‌های فیلم و انیمیشن یا اقوام را اتفاقی می‌بیند. اگر با کنجکاوی کودک درباره مرگ مواجه شدید:

• پاسخ‌های رایجی مثل اینکه «جای دوری رفته» یا «خوابیده» مناسب نیست. ممکن است کودک را دچار اختلال خواب کند.
• نگویید «چون خدا دوستش داشت اونو پیش خودش برد» این نوع جواب‌ها کودک را دچار تناقض می‌کند.
• به کودک نگویید کسی که مرده الان خوشحال است.
• اگر کودک درباره مرگ والدین سوال کرد او را مطمئن کنید که قوی و سالم هستید و مدت زیادی در کنارش خواهید بود.
• توجه و تمرکز را از تاریخ و زمان مرگ دور کنید چون کودک به زمان توجه نمی‌کند بلکه ذهنش درگیر این موضوع می‌شود که مادر و پدرم می‌میرند.
• بهترین و اولین گزینه پاسخ دادن این است که درباره اتفاقا جسمی توضیح دهید. مثل اینکه او دیگر چیزی نمی‌خورد، نمی‌خوابد، درد نمی‌کشد. بدون او دیگر کار نمی‌کند.
• اگر پرسید من کی می‌میرم بگویید هنوز خیلی کوچکی و خیلی طول می‌کشد تا پیر شوی.

کنجکاوی کودکان درباره  طبیعت

کودکان خردسال به طور غریزی کنجکاو و مشتاق یادگیری محیط اطراف هستند که شامل طبیعت، گیاهان، جانداران و اتفاقات طبیعی می‌شود. حمایت و تقویت تمایل طبیعی فرزندان برای کشف دنیا، به ایجاد ذهنیت علمی در آن‌ها کمک می‌کند. تشویق فرزندان به کنجکاوی در مورد جهان طبیعی و پرسیدن سوالاتی از آن‌ها که این کنجکاوی را تقویت کند، قدردانی و عشق به طبیعت و علم را توسعه می‌دهد.

کنجکاوی اجتماعی

کنجکاوی اجتماعی یعنی تمایل به کسب اطلاعات جدید درباره دیگران که منجر به بروز رفتارهای کاوشگرانه می‌شود. کنجکاویا جتماعی می‌تواند کسب اطلاعات و دانش اجتماعی، شکل‌گیری روابط و شبکه‌های میان‌فردی و قابل پیش‌بینی و کنترل جهان اجتماعی اطراف کودک را تسهیل کند.

بررسی کنجکاوی کودکان در سنین مختلف

کودکان به نسبت قدرت درک، توسعه مغز و توانایی‌های شناختی خود، از نظر میزان و نوع کنجکاوی متفاوت عمل می‌کنند.

کنجکاوی در اوایل کودکی

تا ۵ سالگی کودکان با کنجکاوی به دنبال درک بدن خود، اطرافیان و محیط هستند. آن‌ها مجذوب رنگ‌ها، شکل‌ها و بافت‌ها و اغلب درگیر تجربیات حسی می‌شوند. در این سنین کودک بیشتر از طریق لمس کردن و در دهان گذاشتن به دنبال کشف است.

کنجکاوی در ۶ تا ۱۱ سالگی

در این مرحله کنجکاوی فکری یا معرفتی کودکان بروز پیدا می‌کند. کودکان شروع به پرسیدن سوالات پیچیده می‌کنند و علاقه فزاینده‌ای به درک چرایی و چگونگی پدیده‌های مختلف دارند.

مزایای کنجکاوی کودک

کنجکاوی در کودکی مانند هر جنبه‌ای از رشد انسانی، مزایا و معایب خاص خود را دارد:

انگیزش بالا

کنجکاوی یک انگیزه درونی، همیشگی و پرقدرت ایجاد می‌کند و وابستگی کودک به هر نوع محرک بیرونی مانند هدیه و تشویق را از بین می‌برد.

افزایش قدرت انتخاب و شادکامی

بسیاری از کودکان صرفا به خاطر جلب رضایت والدین یا جامعه در طول مسیر تحصیلی و شغلی خود دست به انتخاب می‌زنند. انتخاب‌هایی که شاید هرگز منجر به موفقیت نشوند و در راستای استعداد اصلی کودک نباشند. کودکان کنجکاو نسبت به موضوعاتی که برایشان جالب است توجه و علاقه نشان می‌دهند و با تمام قوا آن‌ها را دنبال می‌کنند. در نتیجه انتخاب‌گر هستند و در بزرگسالی شادی درونی بیشتری را تجربه می‌کنند.

توانایی حل مسئله

اگر کودک بتواند تخیل کند، می‌تواند با موفقیت خود را مشغول کرده و سرگرم کند. او به احتمال زیاد قادر به کشف چیزها در موقعیت‌های مختلف است و به خودکفایی دست پیدا می‌کند. کنجکاوی اساسا باعث می‌شود کودک بتواند مشکلات را حل کند، چون قبلا از مسیر کنجکاوی همه‌چیز را در ذهن خود پرسیده و حل کرده است. بنابراین می‌تواند در موقعیت‌های متنوع زندگی باز هم این روند را از طریق ذهن تحلیلگری که مانند ماهیچه تقویت شده، طی کند.

کسب موفقیت تحصیلی و شغلی

مبدعان و کاشفان که بوده‌اند؟ کسانی که پرسیده‌اند «چرا» و «چگونه»! بزرگسالانی که کنجکاو نیستند به اندازه کافی خوب عمل می‌کنند، اما به ندرت تأثیرگذار یا متفاوت هستند. کسانی که بیشتر سؤال می‌پرسند و از پذیرش وضعیت موجود خودداری می‌کنند، در مسیر تحول و رشد پیش می‌روند. کودک کنجکاو در بزرگسالی جستجوگر و پرتلاش است یا از مشکلات فرار می‌کند؟ می‌خواهد بداند چگونه باید به رویاهایش دست پیدا کند یا شکست را می‌پذیرد؟ کنجکاوی نقطه عطف زندگی تحصیلی و شغلی است.

کنجکاوی ناسالم کودکان

کنجکاوی می‌تواند مانند یک شمشیر دولبه باشد. همه چیز به نوع کنجکاوی کودک، سن کنجکاوی کودک و میزان آن بستگی دارد. برخی از مهارت‌ها مانند درک خطر، روش‌های مراقبت از خود و هوش هیجانی کمک می‌کنند که کودک از کنجکاوی آسیب نبیند. اما چه زمان کنجکاوی کودکان پرخطر است؟

کنجکاوی حسی بدون محافظت

کنجکاوی حسی کودکان زیر ۳ سال که محیط اطراف را از طریق گذاشتن اجسام در دهان درک می‌کنند و می‌تواند منجر به بلعیدن اجسام خطرناک شود. بنابراین مراقب نوع اسباب‌بازی‌ها و محیط اطراف کودکان باشید. جنس  و اندازه اسباب‌بازی نباید آسیب‌زا، شکننده، شیمیایی یا کوچک باشد.

اعتیاد به کنجکاوی

برخی از کودکان لذت‌جویی زیادی دارند و دائم به دنبال چیزهای جدید و متفاوت هستند. این موضوع باید با توجه به سن کودک و در صورتی که مخل زندگی نرمال باشد، مورد بررسی قرار بگیرد.

کنجکاوی بدون درک خطرات

برخی از اختلالات مانند بیش فعالی نیز کودکان را نسبت به خطرات و عواقب کارها بی‌توجه می‌کند که نیاز به کنترل و درمان‌های شناختی دارد.

کنجکاوی نامتناسب با سن

این نوع کنجکاوی اغلب نسبت به بدن خود یا دیگران و کنجکاوی جنسی در کودکی است. سن کودک، میزان این کنجکاوی و نحوه ابراز آن در تشخیص آسیب‌زایی این موضوع اهمیت دارد. کودکان ممکن است به دلایل متعدد مانند استرس و اضطراب شدید، ضعف اعتماد به نفس، خشونت جنسی، قرار گرفتن در معرض اطلاعات جنسی، دچار کنجکاوی نامتناسب شوند.

دلایل کنجکاوی کودکان

• انسان ذاتا کنجکاو به دنیا می‌آید چون مانند یک لوح سفید است که باید همه چیز را از محیط اطراف و حتی از وجود خود فرا بگیرد.
• کسی که چیزی یاد نگرفته است، دوست دارد چیزهای زیادی کشف کند و یاد بگیرد. اما کسی که همه چیز را آموخته است، دلیل کمتری برای آموختن دارد.
• کودکان ذهنی بدون چهارچوب دارند و بسیار رها به موضوعات نگاه می‌کنند و این دلیل اصلی کنجکاوی بالای کودکان نسبت به بزرگسالان است.
• کنجکاوی در کودکی می‌تواند ناشی از روش آموزش و تربیت و محیط زندگی نیز باشد.

تقویت حس کنجکاوی کودک

تقویت کنجکاوی به کودک کمک می‌کند که پیوسته در مسیر رشد قدم بردارد، یاد بگیرد و آنچه را که در اطرافش است زیر سوال ببرد. کنجکاوی رشد یافته در کودکی به رشد تخیل، تفکر نقادانه و حس خلاقیت کمک می‌کند که ابزارهای اساسی برای موفقیت در بزرگسالی هستند. اما چه کنیم که کودکانی کنجکاو و کاوشگر داشته باشیم؟

• به آن‌ها بیاموزید که انعطاف‌پذیر باشند.
• آن‌ها را تشویق کنید (و اجازه دهید) خودشان انتخاب‌های متناسب با سن انجام دهند.
• به آن‌ها کمک کنید تا به اندازه کافی اعتماد به نفس برای کشف و پرسش داشته باشند.
• از اکتشاف و کشف آن‌ها حمایت کنید و در آن سهیم باشید.
• چالش و تغییرات هرچند کوچک را در روال روزمره زندگی وارد کنید.
• از اینکه فرزندتان شرایط جدید و متفاوت، تغییر و ابهام را تجربه کند نترسید.
• درباره هرچیزی مانند شخصیت‌های داستان و انیمیشن، اتفاقات روزمره و احساساتشان، سوال کنید بدون اینکه نسبت به جواب آن‌ها جبهه بگیرد.
• بگذارید کودک تفکر کند و در ذهنش سوال ایجاد شود.
• روی پرسش‌ها تمرکز بیشتری داشته باشید نه روی رسیدن به پاسخ.

ارتباط حس کنجکاوی و یادگیری در کودکان

کنجکاوی از ملزومات رویکردهای جدید یادگیری مثل رویکرد سازنده گرایی است. رویکردی که بر فعالیت و مشارکت کودکان در یادگیری و آموزش تاکید دارد. به جز اینکه کنجکاوی مشخصا باعث ایجاد سوال در ذهن کودک می‌شود، وقتی کودک نسبت به موضوعی کنجکاو است، تمام توجه و تمرکز خود را به فهم، یادگیری و کشف آن اختصاص می‌دهد. این روند به شدت بر میزان به یاد ماندن، یادگیری و شکل‌گیری ارتباطات پیچیده در مغز اثر می‌گذارد.

چه چیزی کنجکاوی را در کودکان از بین می‌برد

اگر می‌خواهید کنجکاوی کودک را نابود و او را از یک آینده بهتر محروم کنید، کارهای زیر را انجام دهید!

• دنبال بهترین نتایج باشید، نمره ۲۰ و کارهای بدون ایراد.
• کودک را به خاطر هر اشتباهی سرزنش و تحقیر کنید.
• راه و روش همه کارها را به کودک دیکته کنید.
• همه کارهای ریز و درشت فرزندتان را مدیرت کرده یا مستقیما انجام دهید.
• دائم نگران و مضطرب آسیب رسیدن به فرزندتان باشید و این استرس را به او منتقل کنید.
• مهارت‌ها و توانمندی‌های فرزندتان را با دیگران مقایسه کنید.
• برای آینده فرزندتان برنامه دلخواه خودتان را بچینید.
• به سوالات و کنجکاوی‌های فرزندتان پاسخ ندهید.

چگونه به کنجکاوی کودک پاسخ دهیم

کنجکاوی و سوال پرسیدن بخش مهمی از روال رشد طبیعی کودک و نشان دهده قوه ادراک او است. کودکان نه تنها از نظر جسمی بلکه از نظر روحی و فکری نیز به والدین و اطرافیان وابسته هستند. بنابراین از این فرصت استفاده کنید چون فرزندتان باور دارد بهترین و اولین کسی که می‌تواند از او سوال بپرسد، شما هستید.

از سوالات کودک خسته نشوید

اولین و مهمترین قدم در پاسخ به پرسش‌های کنجکاوانه کودک این است که نحوهپاسخ‌دهی شما منجر به اسجاد حس آرامش، امنیت و اعتماد در او شود. بنابراین:

• به خوبی به سوالات او گوش دهید.
• وقتی سوال می‌پرسد همزمان کار دیگری انجام ندهید و روی کودک متمرکز باشید.
• جملات سرزنش‌کننده یا برخوردی که نشان از خستگی و بی‌حوصلگی باشد نشان ندهید.

جواب های عینی بدهید

قبل از ۹ تا ۱۰ سالگی در پاسخ‌های خود از مفاهیم فلسفی و انتزاعی استفاده نکنید. چون باعث ایجاد ترس و عدم امنیت در کودک می‌شود. از مفاهیم عینی، روشن، ملموس استفاده کنید. مثال بزنید. توضیحات ساده و شفاف بدهید.

پاسخ تدریجی بدهید

اگر موضوعی که برای کودک سوال شده سخت و پیچیده است، لازم نیست همه پاسخ‌ها و تمام ابعاد مسئله را در یک مکالمه باز کنید. به مرور و طی چند مکالمه، فرصت‌های مختلف و از طرق متفاوت کودک را به جواب برسانید.

به دانش اولیه کودک توجه کنید

گاهی پاسخ به پرسش و کنجکاوی کودکان بستگی به میزان دانش اولیه و جزییاتی دارد که کودک از قبل می‌داند یا ابعادی که به آن فکر کرده است. می‌توانید قبل از جواب دادن از او بپرسید خودت چی فکر میکنی؟ به نظرت چرا اینطوره؟

کودک را به سمت پاسخ هدایت کنید

همیشه لازم نیست پاسخ را حاضر و آماده به کودک بدهید. گاهی با توجه به نوع سوال و مسئله، میزان اطلاعات و قدرت تفکر و تحیلی کودک، با طرح سوالات جهت‌دار، او را به سمت پاسخ هدایت کرد. این کار حس کشف و لذت پیدا کردن جواب را به کودک می‌چشاند و از طرفی چون کودک با ذهن بچه‌گانه به پاسخ رسیده، هم قانع می‌شود و هم احتمالا پاسخ‌هایی در حد درک خودش پیدا می‌کند.

بگویید نمیدانم

لازم نیست همیشه دانای کل باشید! بگذارید کودک هم بفهمد که آدم‌ها پاسخ همه چیز را نمی‌دانند. طبیعی است اگر جواب چیزی را نمی‌دانید بنابراین به جای اینکه پاسخ اشتباه به کودک بدهید بگویید: «برای اینکه جواب سوالت رو بدم باید کمی صبر کنی تا درباره سوالت تحقیق کنم». یادتان نرود به قولتان عمل کنید.

سخن پایانی

کنجکاوی در کودکان مانند یک شمشیر دولبه است که اگر به درستی پرورش داده شود، رشد فکری و خلاقیت را به دنبال دارد. بنابراین با درک انواع کنجکاوی طبیعی در سنین مختلف و هوشیاری در مورد معایب احتمالی آن، والدین می‌توانند نقش مهمی در شکل دادن به ذهن کنجکاو فرزندان خود داشته باشند. ایجاد تعادل بین تشویق و منع، ایجاد خطوط قرمز، پاسخ صحیح به کنجکاوی کودک و ایجاد محیط امن برای رفع کنجکاوی کودکان، از جمله عناصر کلیدی حصول اطمینان از تبدیل کنجکاوی، به یک نیروی مثبت در روند رشد کودک هستند.

سوالات متداول

1. چگونه حس کنجکاوی کودکان را تحریک کنیم؟
   با کودکان حرف بزنید، گاهی اجازه انتخاب‌های متناسب با سن به آن‌ها بدهید، درباره محیط اطراف، داستان‌ها و اسباب‌بازی‌ها برایشان سوال طرح کنید، آن‌ها را به طبیعت ببرید و بگذارید چیزهای ناشناخته ببینند. به کودکان اطلاعات را دیکته نکنید و به سوالات آن‌ها درباره مسائل توجه نشان بدهید.
   
2. چه واکنشی در برابر کنجکاوی کودکان مناسب است؟
   این موضوع بستگی به نوع و میزان کنجکاوی کودک دارد. کنجکاوی می‌تواند مانند یک شمشیر دولبه باشد. بنابراین اگر کنجکاوی کودک در دسته سالم و متناسب با سن اوست، می‌توانید پاسخ‌های ساده و در حد درک کودک بدهید. اگر با کنجکاوی زیاد، عدم درک خطر یا کنجکاوی جنسی خارج از چهارچوب مواجه شدید، بهتر است از یک روانشناس کمک بگیرید.
   
3. دلیل کنجکاوی بیش از حد کودکان چیست؟
   لذت‌جویی، عدم درک خطر و برخی از اختلالات مانند بیش فعالی می‌تواند کودکان را به موجودات بی‌قرار و کنجکاوی تبدیل کند که گاهی دردسرساز می‌شوند.