با توجه به اهمیت روزافزون یادگیری زبان انگلیسی و تاثیر آن بر تمام جوانب زندگی حرفه‌ای افراد، برخی والدین به دنبال دو زبانه کردن فرزندان خود هستند. اما بسیاری از والدین برای انتخاب سن شروع زبان آموزی به کودکان خود چالش دارند و برخی نمی‌دانند اصلا این کار در کودکی ضروری است یا خیر. در این مطلب علاوه بر ذکر کردن مزایا و معایب آموزش زبان دوم به کودکان، درباره سن مناسب برای شروع زبان انگلیسی به عنوان زبان دوم یا سوم صحبت کرده‌ایم تا با توجه به مجموع این اطلاعات، به تصمیم مناسبی برسید.
روند یادگیری زبان در سنین مختلف
بخش‌هایی از مغز انسان پس از تولد نیز به رشد خود ادامه می‌دهند و یک سری از مهارت‌ها و توانمندی‌ها توسعه پیدا می‌کنند. در ادامه رشد مغزی نوزادان و کودکان را بررسی می‌کنیم؛ این اطلاعات می‌تواند به شما کمک کند آگاهانه‌تر برای انتخاب سن یادگیری زبان انگلیسی به فرزند خود تصمیم‌گیری کنید.
یادگیری زبان از تولد تا ۶ ماهگی
در این سن هرچه نوزاد با حواس ۶ گانه خود احساس کرده و شروع به جذب اطلاعات می‌کند. هرچه سن نوزاد بالاتر می‌رود می‌تواند از زمزمه و آوا برای جلب توجه و بیان نیاز خود مثل گرسنگی یا تشنگی استفاده کند. همچنین نوزاد در این سن می‌تواند صدای افراد مختلف را تمایز دهد.
یادگیری زبان از ۶ ماهگی تا ۱ سالگی
در این دوره نوزاد به جز شنیدن شروع به تولید اصوات می‌کند و یاد می‌گیرد که باید با تولید صدا یا کلمه باید با دیگران ارتباط برقرار کند. کودک در این سن قادر به گفت ۱ تا ۳ کلمه است و علاوه بر کلمات از لحن و حرکات بدن نیز برای رساندن منظور خود استفاده می‌کند.
یادگیری زبان از ۱ ماهگی تا ۳ سالگی
در این سن کودک اولین کلمات خود را می‌سازد و می‌تواند دو یا چند کلمه را با هم ترکیب کند، جمله بسازد و از ضمایر، لحن و قواعد زبانی برای درست صحبت کردن استفاده کند. بازه واژگان کودک در این سن به ۵۰۰ عدد می‌رسد.
یادگیری زبان از ۳ تا ۷ سالگی
یادگیری زبان در این بازه سنی روند و سرعت بالایی دارد و علاقه و توانایی آن‌ها نیز به یادگیری موضوعات جدید بیشتر است. در عین حال کودکان در این سنین یادگیری با پاداش و بازی را بهتر درک می‌کنند. در این سنین زبان هم نقش درونی (هدایت و جهت‌دهی به تفکر) و هم نقش بیرونی (برقراری ارتباط با دیگران) دارد.
یادگیری زبان بین ۷ تا ۱۰ سالگی
در این سن کودک گفتار درونی دارد، در ذهن خود صحبت می‌کند و به دنبال تشکیل تفکر و زبان مستقل است. کودک در این سن می‌تواند تضاد و تشابه کلمات را درک و از آن‌ها استفاده کند و توانایی خواندن و نوشتن دارد و می‌تواند علاوه بر صحبت کردن، نوشتن زبان دوم را نیز یاد بگیرد.
یادگیری زبان پس از ۱۰ سالگی
در این دوره به مرور پایه‌های تفکر، زبان، تکلم و یادگیری در کودک تثبیت می‌شوند و معماری اساسی ذهن برای یادگیری زبان دوم کامل شده است. این سنین برای خودآموزی زبان و استفاده از بهترین اپلیکیشن های آموزش زبان انگلیسی هم مناسب است.
سن مناسب يادگيري زبان انگليسي
کودکان محدودیت‌های تجربی و شناختی و چهارچوب‌بندی ذهنی ندارند بنابراین یادگیری در آن‌ها آسان‌تر است و با کیفیت بالاتری انجام میشود. خود کودکان نیز در این سنین مسئله یادگرفتن یک مهارت جدید را سخت نمی‌گیرند و خصوصا اگر از روش‌های مناسب سنین کم مانند بازی‌ها یا تمرینات سرگرم‌کننده یا آموزش غیر مستقیم استفاده شود، بهره‌وری آموزش زبان برای کودکان بسیار بالا خواهد بود. مطالعاتی که روی تاثیر سن در یادگیری زبان دوم انجام شده نشان می‌دهند که ۵۰ درصد از توانایی یادگیری زبان تا ۴ سالی و ۳۰ درصد دیگر تا ۸ سالگی تکمیل می‌شوند. بنابراین بهترین سن یادگیری زبان انگلیسی را میتوان از ۳ سالگی در نظر گرفت که کودکان علاوه بر درک اشکال و صداها، همچنان آمادگی یادگیری زبان دوم را مانند زبان مادری خود دارند. در این میان برخی از کارشناسان آموزش نیز معتقدند که بهترین سن یادگیری زبان انگلیسی از ۶ سالگی و با سواد‌آموزی آغاز میشود و توانایی یادگیری به اوج خود می‌رسد. اما انتخاب دقیق این سن به میزان پیشرفت زبان مادری، مهارتهای زبانی، قدرت تکلم، میزان یادگیری، علاقه، توانایی شناختی، ظرفیت و هوش کودک و عدم ابتلا به اختلالات یادگیری بستگی دارد.
معایب و مزایای یادگیری زبان از کودکی
برخی معتقدند به دلیل اینکه کودکان در ۳ سالگی هنوز خواندن و نوشتن بلد نیستند یا حتی زبان مادری خود را کامل صحبت نمی‌کنند، آموزش زبان دوم برای آن‌ها سنگین یا آسیب‌زا است. در کودکانی که مجموع شرایط برای آموزش زبان دوم مناسب باشد، این کار مزایای زیادی دارد که در ادامه ذکر کرده‌ایم.
فوايد آموزش زبان دوم
استفاده از روش های خلاقانه آموزش زبان به کودکان فواید و مزایای زیر را به دنبال دارد:
- آموزش و یادگیری زبان دوم در سن پایین‌تر آسان‌تر است و کیفیت بالاتری دارد.
- تمرکز و توجه در افراد دو زبانه بالاتر است.
- سلول‌های خاکستری مغز و رشد آن در کودکان دو زبانه بالاتر است.
- الگوهای شناختی و رفتاری در کودکان دو زبانه پیشرفته‌تر است.
- کودکان دو زبانه در آینده عملکرد تحصیلی و کاری بهتری نشان می‌دهند.
- یادگیری زبان دوم در کودکان موجب افزایش مهارتهای زبانی و شفاهی میشود.
- یادگیری زبان دوم با نزدیکترین لهجه به افرادی که نیتیو هستند از کودکی امکان‌پذیر است.
- کودکان چند زبانه با فرهنگ‌های دیگر ارتباط بهتری برقرار می‌کنند.
- کودکان دو زبانه هوش اجتماعی و هوش هیجانی بالاتری دارند.
- به دلیل ایجاد یک ذخیره شناختی، احتمال زوال و عقل و آلزایمر در کودکانی که زبان دوم یاد میگیرند کمتر است.
- کودکان دو زبانه در تشخیص و یادگیری موسیقی بهتر عمل می‌کنند.
- یادگیری زبان دوم خلاقیت و تفکر خلاقانه را پرورش می‌دهد.
- انعطاف‌پذیری روانی و رفتاری و سازگاری با شرایط متفاوت را بیشتر می‌کند.
- یادگیری زبان سوم یا مهارتهای ذهنی دیگر برای کودکان دو زبانه آسان‌تر است.
معایب آموزش زبان دوم به کودکان
هر کاری درکنار مزیت‌هایی که دارد ممکن است با چالش‌هایی نیز روبرو باشد. در این بخش به برخی از معایب زبان‌آموزی از سنین کم اشاره کرده‌ایم، اما توجه داشته باشید که هریک از این مشکلات نیز راه‌حل‌های خاص خود را دارند و ممکن است برای همه کودکان اتفاق نیفتند.
- گاهی کلمات دو زبان با یکدیگر مخلوط شوند (اختلاط کد) که معمولا بعد از مدتی برطرف میشود.
- ممکن است در ابتدا به دلیل تداخل زبانی کودک نتواند با همسالان خود به خوبی ارتباط بگیرد.
- برخی از کودکان در ابتدا زبان مادری را با کمی لهجه صحبت می‌کنند.
- در کودکانی که از سن خیلی کم و قبل از آغاز شکل‌گیری پایه‌های زبان مادری، یادگیری زبان دوم را شروع کرده‌اند، مشکلات تلفظ یا درک معنی در شروع دوران مدرسه ایجاد میشود.
سخن پایانی
تحقیقات و بررسی‌های متفاوتی برای سن مناسب برای یادگیری زبان انجام شده که نتایج برخی از آن‌ها با یکدیگر تناقض دارد. بنابراین خود شما باید با توجه به هدفی که از زبان‌آموزی به فرزندتان دارید، شخصیت، علاقه‌مندی‌ها، توانایی و استعدادهای او تصمیم بگیرید که از چه سنی و با چه روشی زبان انگلیسی را یاد بگیرد. اما به طور کلی سن ۳ تا ۶ سالگی بهترین زمان برای آموزش زبان انگلیسی است چون زبان مادری هنوز در حال تکمنیل شدن است در حالی‌که تمرکز حواس کودک روی بازی و اشیا می‌تواند ابزار خوبی برای یادگیری موثر و پایدار باشند. در این مسیر حتما از یک مجموعه یا مدرس متبحر در زبان‌آموزی به کودکان استفاده کنید و مزایا و معایب یادگیری زبان از کودکی را در نظر داشته باشید. اگر فرزندتان از سنین بالاتر می‌خواهد یادگیری زبان انگلیسی را در منزل آغاز کند توصیه می‌کنیم مطلب یادگیری خود آموز زبان انگلیسی را هم مطالعه کنید. امیدواریم توضیحات این مقاله به شما کمک کند تا مقصدی واقع‌بینانه‌تر در نظر بگیرید.
توصیه به مطالعه: رشته زبان انگلیسی
سوالات متداول
- بهترین سن برای یادگیری زبان دوم چه زمانی است؟
نمیتوان نسخه یکسانی برای همه کودکان در نظر گرفت اما به طور کلی کودکان از سن ۳ سالگی که هنوز زبان مادری تکمیل نشده و توانایی درک اشکال، صداها و درک مطلب را به طور کامل دارند، میتوانند زبان دوم را یاد بگیرند، برخی نیز معتقدند که بهترین سن یادگیری زبان انگلیسی برای کودکان از ۶ یا ۷ سالگی است. - اگر زبان مادری کودک فارسی نباشد، یادگیری زبان انگلیسی از کودکی توصیه میشود؟
کودکان از ۶ ماهگی زبان مادری خود را یاد میگیرند. اما تفاوتی ندارد که زبان مادری کودک چه باشد یا چند زبان دیگر بلد است، میتوان یادگیری زبان انگلیسی را به عنوان زبان دوم یا سوم از سن کودکی آغاز کرد اما بهتر است این آموزش به صورت غیر مستقیم باشد. - آموزش زبان از کودکی چه مزایایی دارد؟
همانطور که در این مقاله ذکر کردیم، یادگیری زبان انگلیسی یا هر زبان دوم دیگری از سنین کم، مزایایی مانند رشد شناختی، پرورش هوش هیجانی و هوش اجتماعی، افزایش مهارتهای اجتماعی، بهبود روابط بین فرهنگی، نزدیک بودن لهجه به افراد نیتیو و عملکرد تحصیلی و کاری بهتر در آینده از جمله نکات مثبت شروع یادگیری زبان از سن کم است.
