به هواپیما، موشک و بالگرد علاقه دارید؟ در بچگی زمانی که هواپیما از آسمان رد میشد به آن توجه میکردید؟ مهندسی هوافضا میتواند رشته رویایی شما باشد! مهندسی هوافضا شاخهای از علم فناوری است که مرزهای انسان در سفرهای هوایی و فضایی را تعریف و توسعه میدهد. این رشته روی طراحی و ساخت هواپیماها و فضاپیماها تمرکز دارد و به توسعه سیستمها و فناوریهای پیچیدهای میپردازد که امنیت و پیشرفت صنعت حملونقل هوایی و فضایی را تضمین میکنند.
برای هر کسی که علاقمند به مهندسی، ساختوساز، حل مسائل پیچیده و یا در مجموع تجهیزات هوایی ورود به صنعتی است که مرزهای تکنولوژی را جابهجا میکند، مهندسی هوافضا یک مسیر هیجانانگیز است. در این مطلب از مجموعه مدارس سلام به معرفی یک رشته دانشگاهی دیگر پرداختهایم و علاوه بر پاسخ به مهندسی هوافضا چیست، به بررسی مهارتها، دروس، شغل، درآمد و آینده رشته هوا فضا خواهیم پرداخت.
مهندسی هوافضا چیست؟
مهندسی هوافضا به مطالعه، طراحی، توسعه و بهینهسازی وسایل پرنده مانند هواپیماها، بالگردها، موشکها و فضاپیماها میپردازد و با بهکارگیری اصول مکانیک، دینامیک سیالات، ترمودینامیک و مواد پیشرفته، ساختارها و سیستمهای پیچیدهای را ایجاد میکند که قادر به حرکت در جو زمین و فراتر از آن هستند. این رشته مانند رشته مکاترونیک، یکی از شاخههای مهندسی مکانیک محسوب میشود، اما هدف از آن تحصیل و شکوفایی مهندسانی است که در ساخت و طراحی تجهیزات و صنایع هوافضایی مهارت داشته باشند.
| نکته مهم: برخی از افراد این رشته را به اشتباه به دلیل شباهت لغوی، مانند رشته هوانوردی میدانند، اما در واقع این رشته در خصوص مهندسی، طراحی و ساخت تجهیزات پرندهای است که هوانوردان و خلبانان سوار میشوند! |
اولین نفری باشید که از اخبار و اطلاعیههای مرتبط با پایه تحصیلیتان باخبر میشود!
رشته هوافضا مناسب چه کسانی است؟
اگر به انتخاب رشته مهندسی هوافضا فکر میکنید و نمیدانید با شخصیت و اخلاق شما سازگاری دارد یا نه، به طور معمول این رشته برای افرادی با ویژگیهای زیر مناسب است:
- تحلیل و حل مسائل
- توانایی کار گروهی
- تسلط به زبان انگلیسی
- علاقه به اصول مهندسی
- پایه قوی یا علاقه به ریاضی، فیزیک و شیمی
- علاقه به کار در محیط صنعتی
- علاقه یا توانایی کار با نرمافزار
معدل لازم برای رشته هوافضا
مسیر تحصیلی رشته مهندسی هوافضا در دانشگاه از پایه دبیرستان شروع میشود و دانشآموزان ریاضی و فیزیک بیشترین آمادگی را برای ورود به این حوزه دارند. برای قبولی در دانشگاههای برتر، معدل خوب یک معیار مهم مطرح میشود و اغلب کسانی که در این رشته پذیرفته میشوند، دارای رتبه سه رقمی هستند. در نتیجه دانشآموزانی که به دنبال ورود به مهندسی هوافضا و سایر رشته های ریاضی فیزیک هستند، باید از همان دوران دبیرستان تمرکز ویژهای روی دروس ریاضی، فیزیک و علوم پایه داشته باشند. از این رو بهتر است علاقمندان معدل خود را در سطحی مانند معدل ۱۸ یا حتی بالاتر حفظ کنند که شانس رقابت را داشته باشند.
رشته مهندسی هوافضا برای خانم ها
در مجموع خانمها میتوانند بدون محدودیت تحصیلی وارد مهندسی هوافضا شوند و در بخشهای مختلف این حوزه فعالیت داشته باشند. با این وجود، برخی زمینهها مانند استخدام محدودتر، محیطهای نظامی و یا کارگاههای عملی شاید چالشهایی ایجاد کنند، اما فرصتهایی برای کار در طراحی، تحلیل و شبیهسازی با نرمافزارهای پیشرفته وجود دارد. در واقع بیشتر به تلاش، مهارت و شخصیت خود فرد بستگی دارد!
رشته هوا فضا در دبیرستان
مهندسی هوافضا بهصورت مستقیم در دبیرستان ارائه نمیشود، اما علاقمندان به این حوزه باید مسیر تحصیلی خود را با تمرکز بر دروس ریاضی و فیزیک دنبال کنند. پایه قوی در این دو درس شانس موفقیت در کنکور و ورود به دانشگاههای برتر را هم افزایش میدهد. دانشآموزانی که از همان دوران دبیرستان مهارتهای تحلیلی و علمی خود را تقویت کنند، آمادگی بیشتری برای دروس تخصصی و پروژههای عملی این رشته خواهند داشت و از این رو به طور معمول تحصیل رشته هوافضا از تجربی ممکن نیست.
| نکته مهم: رشتهای که در هنرستان عرضه میشود و برخی افراد با هوافضا اشتباه میگیرند، رشته هوانوردی است. برای تحصیل در دانشگاه در رشته مهندسی هوافضا باید در دبیرستان رشته ریاضی و فیزیک بخوانید. |
رتبه قبولی مهندسی هوافضا
بررسی رتبههای قبولی رشته هوا فضا در دانشگاه، در کنکور سراسری ۱۴۰۳–۱۴۰۴ نشان میدهد که در منطقه یک، آخرین فرد پذیرفتهشده در دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی تهران دارای رتبه ۲۶۳۱ در سهمیه بوده است. همچنین نمونههای قبولی دیگر نظیر رتبه ۸۷۰ در دانشگاه امیرکبیر، ۹۹۳ در دانشگاه شهید بهشتی و رتبه ۳۲۹۹ منطقه دو در دانشگاه اصفهان بودهاند. این آمار نشاندهنده رقابت بالای این رشته و اهمیت داشتن عملکرد تحصیلی و آمادگی کافی برای ورود به دانشگاههای برتر است.
دروس رشته هوافضا
دانشجویان این رشته در کارشناسی حدود ۱۴۰ واحد را باید بگذرانند. دروس رشته هوافضا موارد مختلفی از سایر رشتههای مهندسی را هم شامل میشوند و در عین حال دروس تخصصی هم دارند. برخی از موارد به این ترتیب هستند:
- نقشه کشی
- استاتیک
- دینامیک
- علم مواد
- مبانی برق
- کنترل اتوماتیک
- مکانیک سیالات
- ترمودینامیک
- آیرودینامیک
- طراحی سازههای هوایی
- اصول جلوبرندگی
- طراحی هواپیما
گرایش های رشته هوافضا
رشته مهندسی هوافضا در مقاطع تحصیلات تکمیلی به شاخههای تخصصیتری تقسیم میشود که هر کدام به یکی از ابعاد اصلی پرواز، طراحی و ایمنی وسایل پرنده میپردازند. گرایشهای رشته هوافضا به این ترتیب هستند:
- آیرودینامیک: این گرایش شامل بررسی حرکت هوا پیرامون اجسام پرنده و اثر آن بر عملکرد است.
- مکانیک پرواز: این گرایش دربرگیرنده مواردی نظیر آنالیز و بررسی حرکات، مطالعه پایداری، کنترل و مسیر حرکت وسایل پرنده در شرایط مختلف است.
- پیشرانش: این گرایش مهندسی هوافضا بیشتر تمرکز بر طراحی و تحلیل موتورهای هوایی و فضایی نظیر موتورهای پیستونی و راکتها دارد.
- مهندسی فضایی: این گرایش به اصول ریاضی مدارها و حرکت ماهوارهها پرداخته و در دوره کارشناسی مباحث مربوط به آن کمی محدودتر است.
- سوانح هوایی: این گرایش کمی جامعتر بوده و تحلیل حوادث، پیشگیری از وقوع سوانح هوایی و بررسی اسناد و مدارک وسیله پرنده برای افزایش ایمنی پرواز را شامل میشود.
- سازههای هوایی: این گرایش شامل طراحی و بهینهسازی بدنه و اجزای ساختاری وسایل پرنده برای تحمل بارهای پروازی یا حتی کاهش وزن وسیله پرنده است.
نرم افزارهای رشته مهندسی هوافضا
بسیاری از اقدامات و کارهای مرتبط با این رشته از طراحی تا ساختوساز و آزمایش تجهیزات با استفاده از نرمافزارهای تخصصی انجام میشود. حتی در بسیاری از آگهیهای استخدام مهندسین این رشته، کار با برخی از نرمافزارها از مهارتهای ضروری بودهاند که در اینجا به تعدادی از این موارد اشاره کردهایم:
- CATIA: طراحی و مدلسازی قطعات
- ANSYS: تحلیلهای مهندسی و دینامیکی
- Fluent: شبیهسازی جریان سیال و انتقال حرارت
- XFLR5: ابزار آموزشی و مقدماتی در هوافضا
- MATLAB: محاسبات ریاضی و برنامهنویسی مهندسی
پیشنهاد مطالعه: رشته آی تی
رشته هوافضا دانشگاه آزاد بدون کنکور
به طور کلی ظرفیت مهندسی هوافضا بسیار محدود و کم است. از این رو در دانشگاههای آزاد و بدون کنکور هم ظرفیت پایینی دارد. پس اگرچه میتوانید بدون کنکور وارد دانشگاه آزاد برای این رشته شوید، اما یک معدل خوب شانس ثبتنام شما را افزایش خواهد داد. در نتیجه معدل حدود ۱۶ تا ۱۸ حداقل معلم لازم خواهد بود.
دانشگاه های دارای رشته هوافضا
- رشته هوا فضا دانشگاه شریف
- دانشگاه صنعتی امیرکبیر
- دانشگاه شهید بهشتی
- دانشگاه اصفهان
- دانشگاه صنعتی ارومیه
- دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
- دانشگاه حکیم سبزواری
- دانشگاه فردوسی مشهد
شغل و بازار کار رشته هوا فضا
اگر شما هم تصور میکردید که شغلهای مرتبط با مهندسی هوافضا فقط به خلبانی و پرواز ختم میشوند، وقت آن رسیده که با مشاغل و جایگاه این حوزه در صنعت هوا و فضا بیشتر آشنا شوید. مهندسی هوا و فضا فرصتهای شغلی گستردهای در زمینه طراحی، تحلیل، ساخت و حتی پژوهش در اختیار فارغالتحصیلان قرار میدهد و بخش بزرگی از این مسیر شغلی ارتباطی با خلبانی ندارد. در ادامه به معرفی بازار کار، میزان درآمد و آینده این رشته میپردازیم تا دیدی جامعتر نسبت به موقعیتهای حرفهای آن پیدا کنید.
وظایف مهندس هوافضا
مهندسی هوافضا یکی از مهمترین نقشها را در توسعه فناوریهای هوایی و فضایی دارد و فعالیتهای او از طراحی و تولید تا تست و نگهداری وسایل پرنده را در بر میگیرد. این متخصصان علاوه بر ساخت هواپیماها، فضاپیماها و موشکها، در بخش تحقیق و توسعه و تحلیل دادهها هم حضوری دارند. برخی از وظایف آنها به این ترتیب است:
- طراحی، تحلیل و توسعه سیستمهای هوایی و فضایی
- تحقیق روشهای نوین ساخت بدنه، موتور و اجزا برای بهینهسازی مصرف
- استفاده از نرمافزارهای طراحی و شبیهسازی پرواز
- انجام تستهای فنی و تحلیل دادههای حاصل از آن
- نظارت بر ساخت، نصب و نگهداری قطعات
- بررسی آسیبها و ارائه راهکار
- تخمین هزینه پروژهها و نگارش گزارشهای فنی
- نظارت بر فرودگاهها و مراکز پروازی
شغل های رشته هوا فضا
در مجموع شغل های رشته هوا فضا فعالیت، مهندسی، ساخت تجهیزات و حتی کنترل کیفی و فنی تجهیزات در این صنایع را شامل میشود:
- شرکتهای هواپیماسازی
- صنایع خودروسازی
- نیرو هوایی ارتش
- هوا فضا سپاه
- سازمان فضایی ایران
- سازمان صنایع هوافضا
- نیروگاهها
- سازمان صنایع هوایی نیروهای مسلح
- پژوهشگاه هوافضا
- پژوهشگاه فضایی ایران
- پژوهشکده توسعه علوم فضا
- شرکت پشتیبانی و نوسازی بالگرد ایران
- صنایع هوایی قدس
- شرکتهای بیمه جهت ارزیابی خسارت وسایل هوایی
- شرکتهای بازرسی فنی
- شرکتهای خصوصی مرتبط
بازار کار رشته مهندسی هوافضا
به طور کلی بازار کار رشته مهندسی هوافضا گستردهتر از آن است که اغلب مردم تصور میکنند. پیشرفت قابلتوجه هوافضا در ایران باعث شده تا حضور به متخصصین این زمینه هم بیشتر شود و روبه رشد باشد. البته اغلب مشاغل این حوزه نظامی یا دولتی هستند و به همین دلیل تا حدودی محدودیتها و چالشهایی در استخدام دارد.
درآمد رشته هوافضا
همانطور که مشخص است، مشاغل و کارهای این رشته متعدد هستند و از مهندس ارتش و سپاه تا بازرس بیمه را شامل میشوند. به همین دلیل درآمد آن هم ثابت نیست و به مهارت و شغل فرد بستگی دارد. با این حال، درآمد این رشته چندان تفاوتی با سایر شاخههای مهندسی ندارد و حدود ۱۰ تا ۵۰ میلیون تخمین زده میشود.
آینده رشته هوا فضا
برای فارغالتحصیلان رشته مهندسی هوا فضا مشاغل مختلفی در صنایع مربوطه وجود دارند. در عین حال آینده رشته مهندسی هوافضا با توجه به رشد فناوریهای نوین در صنایع هوایی و فضایی بسیار روشن و رو به گسترش است چراکه تقاضا برای توسعه سامانههای پروازی پیشرفته، ماهوارهها، پهپادها و پروژههای فضایی هر سال بیشتر میشود.
رشته هوافضا برای مهاجرت
رشته هوافضا در بسیاری از کشورهای بزرگ دنیا از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین دلیل در برخی از بهترین دانشگاهها هم عرضه میشود و حتی بازار کار مطلوبی دارد. برای مثال تعدادی از بهترین دانشگاههای جهان که این رشته را هم پوشش دادهاند شامل ماساچوست، استنفورد، میشگیان، تورنتو، کمبریج و آکسفورد هستند که به احتمال زیاد نام آنها به گوشتان خورده باشد. در خصوص حقوق و درآمد این رشته در خارج از کشور هم جالب است بدانید در سال ۲۰۱۰ در آمریکا حقوق سایر مهندسین سالانه حدود ۸۳ هزار دلار تخمین زده شده بود، در حالی که حقوق مهندسین هوافضا به حدود ۹۸ هزار دلار هم میرسید.
سخن پایانی
در این مطلب به طور کامل به پاسخ سؤال مهندسی هوافضا چیست، پرداختیم و گفتیم مسیر تحصیلی، دروس و بازار کار آن چه چیزهایی را شامل می شود. در نهایت، مهندسی هوافضا مسیری پرچالش اما هیجانانگیز است که ترکیبی از دانش، خلاقیت و پشتکار را میطلبد. اگرچه ورود به دانشگاههای برتر و کسب جایگاه شغلی مناسب در این حوزه نیازمند تلاش فراوان، پایه علمی قوی و استمرار است، اما نتیجه آن ورود به جمع متخصصانی است که نقش مستقیم در توسعه فناوریهای پیشرفته و تحقق رویاهای پرواز دارند. اگر علاقه به ریاضیات، فیزیک و حل مسائل پیچیده در شما زنده است، رشته مهندسی هوا فضا میتواند یکی از بهترین انتخابها برای ساخت آیندهای متفاوت و سرشار از فرصتهای علمی و شغلی باشد.
سؤالات متداول
- آیا رشته هوافضا سخت است؟
این رشته به دانش عمیق و پیچیده از ریاضی و فیزیک، توانایی بالا در حل مسائل و تلاش زیادی نیاز دارد که میتواند آن را در دسته رشتههای دشوار و سخت قرار دهد. - آیا مهندسی هوافضا برای خانم ها مناسب است؟
محدودیت تحصیلی وجود ندارد، اما استخدام و شرایط کاری میتواند کمی چالش برانگیز باشد. - ایا از رشته تجربی می توان هوا و فضا خواند؟
از تجربی مستقیم نمیتوان هوا و فضا خواند مگر اینکه با دانش ریاضی و فیزیک قوی، کنکور ریاضی بدهید.
