شک کردن در حل سوالات تستی موضوعی رایج است اما چگونگی برخورد با آن، دانش‌آموزان را سردرگم می‌کند. حتی گاهی ظاهر سوال بسیار ساده است یا مطلب را بارها خواندهاید، همه گزینهها آشنا به نظر می‌رسند اما نمیتوانید گزینه درست را تشخیص دهید. در مواقعی که این موضوع زیاد تکرار شود، قبل از هرچیز باید بدانیم چرا بیش از اندازه دچار شک بین دو گزینه می‌شویم؟ شک ما از چه نوعی است؟ آیا صرفا وسواس داریم یا مطالب را خوب یاد نگرفته‌ایم؟ آیا باید هنگام شک بین دو گزینه به سوال پاسخ دهیم یا از آن رد شویم؟ چه کنیم که دچار وسواس و تردید زیاد بین گزینهها نشویم؟ برای پاسخ دادن به سوالاتی که تردید بین دو گزینه داریم چگونه عمل کنیم؟ در این مطلب پاسخ به همه این سوالات را بررسی می‌کنیم.
دلایل شک انتخاب بین دو گزینه در حل تست
برای راهکار پیدا کردن و حل هر مشکل، باید ابتدا علت آن را بررسی کنیم. بنابراین خصوصا اگر زیاد دچار تردید بین دو گزینه تست می‌شوید باید بدانید که ممکن است به یکی از این دلایل باشد:
- وسواس فکری
- عدم تسلط به مطالب
- عمقی نخواندن دروس
- آشنا نبودن با تست‌ها
- عدم مدیریت زمان
- استرس و اضطراب شدید
- عدم تمرکز
- وجود دام در پرسش یا گزینهها
وسواس فکری و استرس شدید از مواردی هستند باعث ناتوانی در تصمیم‌گیری، عدم تمرکز و فراموش کردن مطالب می‌شوند. بنابراین باید با کمک مشاور یا روانشناس متبحر، روی بهبود آن‌ها کار کنید. نکته دیگر این است که هرچه مطالب را عمیق‌تر خوانده باشید، کمتر در دام طراحان سوال می‌افتید. بسیاری از سوالات کنکوری طوری طراحی می‌شوند که گزینهها یا خود سوال گیج‌کننده باشند تا میزان تسلط داوطلبان را بسنجند.
دو دلیل مهم دیگر آشنا نبودن داوطلب با سوالات تستی، نحوه طراحی سوال، آشنا نبودن با پاسخ به سوالات چهار گزینه‌ای یا تمرین ناکافی در این موارد است. هرچند تست زدن زمانی فایده دارد که پس از هر دور سوالات و پاسخ‌ها را مرور کنید. روی اشتباهات خود کار کنید و در نهایت از نکاتی که در طراحی سوالات یا پاسخ‌ها می‌بینید نکته‌برداری انجام دهید. ثبت نام کنکور و سهمیه های کنکور نیز دو مطلب مهم برای داوطلبان کنکوری هستند که با توجه به تغییرات جدید کنکور، توصیه می‌کنیم بخوانید.
انواع شک بین گزینه های سوالات کنکوری
همانطور که گفتیم شک کردن به سوالات دلایل مختلفی دارد که با پیدا کردن آن‌ها می‌توانید قدم موثری برای کاهش شک بین دو گزینه بردارید. اما به جز دلایل این مشکل، باید بدانید که شک شکا از چه نوعی است؟
شک بین دو گزینه مطلق
در شک مطلق شما هیچ راه چاره‌ای ندارید. چون مطلب را نخوانده‌اید، سوال را نمی‌فهمید، گزینهها شبیه به هم و گیج کننده هستند، سوال محاسباتی، حل کردنی یا از مطالب حفظی صرف است. در مورد چنین سوالاتی شانس نسبت به اطلاعات شما، نقش بیشتری در پاسخ دادن به سوال دارد. این نوع شک بیشتر در دروس فیزیک، ریاضی، مباحث حل‌کردنی شیمی و زیست اتفاق می‌افتد. معمولا توصیه میشود که سوالات با شک مطلق را نادیده بگیرید چون بعد از عبور از سوال تمام مدت فکر شما درگیر درست یا غلط بودن گزینه انتخابی و جواب دادن به سوال است. در حالی‌که هیچ راهی به جز انتخاب شانسی گزینهها ندارید.
شک بین دو گزینه وسواسی
شک وسواس یا نسبی در تست زدن، بیشتر در مورد دروس تحلیلی و مفهومی مانند زیست و دروس عمومی ایجاد میشود. گاهی مطلب را آنقدر خواندهاید که باعث میشود حس کنید دو گزینه صحیح است یا نتوانید انتخاب کنید. گاهی هم چون مطلب را دقیق، با جزییات و عمیق مطالعه نکرده‌اید، نمیتوانید درست و غلط را بین گزینهها تشخیص دهید.
روش های مقابله با شک بین دو گزینه یا بیشتر در کنکور
برای اینکه بین گزینه‌های سوالات کنکوری شک نکنید، لازم است از مدت‌ها قبل برنامه‌ریزی درستی داشته باشید.
مطالعه عمیق
سطحی خواندن دروس باعث میشود در دام طراحان سوال بیفتید. با مطالعه عمیق می‌توانید تست‌های مفهومی را بهتر پاسخ دهید و حتی بدون نگاه کردن به گزینه‌های جواب صحیح را حدس بزنید.
تست زدن زیاد
تست زدن در شرایط کنکور مزیت‌های متعددی از جمله افزایش سرعت فهم سوالات و درک گزینهها، آشنایی با نحوه طراحی سوالات، پیدا کردن نقاط ضعف و کنکور دارد.
آشنایی با تکنیک های تست زنی
جواب دادن به سوالات تستی قوانین و روش‌های متفاوتی با پاسخ به سوالات تشریحی دارد. بنابراین تکنیک‌های مختلفی که برای سریع تست‌زدن و فرار از دام طراحان سوال وجود دارد را به دقت مطالعه و تمرین کنید.
رفع اشکال بعد از تست زنی
حتما بعد از تست زدن بار دیگر از ابتدا تا انتها سوالات را مرور کنید. از روی کتاب‌هایی با پاسخ تشریحی تست بزنید و روی تست‌هایی که دچار شک بودید یا غلط زدید زمان زیادی بگذارید. فراموش نکنید که حفظ کردن جواب تست‌ها مشکلی را حل نمی‌کند. بلکه باید مطلبی که از آن سوال طراحی شده را با جزییات و دقیق دوباره مطالعه کنید.
نکته برداری و خلاصه نویسی سوالات تستی
گاهی اوقات بعضی مطالب، اسامی یا روش‌ها مشابه هستند و به همین دلیل دانش‌آموزان اغلب در حل سوالات مربوط به این مطالب مشکل دارند. بنابراین حتما از نکات گیج‌کننده، مشکلاتی که در تست‌زنی داشته‌اید و دام‌هایی که در تست‌ها به آن برمی‌خورید را یادداشت کنید. خلاصه نویسی و نکته‌برداری در زمان جمع‌بندی بزرگترین کمک به مدیریت زمان و بهنیه کردن نتیجه است.
نگاه نکردن به گزینه ها
اگر دچار شک وسواسی برای پاسخ به سوالات تستی هستید، توصیه می‌کنیم در صورتی که مطالب را خوب مطالعه کردید، سوال را به دقت بخوانید و بدون نگاه کردن به گزینهها (که احتمالا برای سردرگم کردن شما طراحی شده‌اند)، به سوال پاسخ دهید و بین گزینهها دنبال آن بگردید. این روش پاسخ به شک بین دو گزینه برای دروس عمومی و حفظی و سوالات جای خالی خیلی خوب جواب می‌دهد.
حل سوالات شک دار در کنکور
پاسخ دادن به سوالاتی که بین دو یا تعداد بیشتری گزینه شک دارید به نوع سوال، نوع شک و تعداد سوالات شکدار بستگی دارد. حل تست سوالات شک دار سر جلسه آزمون در صورتی توصیه میشود که:
- مطلب را به خوبی مطالعه کرده‌اید و به آن مسلط هستید.
- سوال از انواع تحلیلی است نه محاسباتی-عددی
- دفعه اول به سوال با اطمینان پاسخ دادید اما دوباره به سوال برگشتید و دچار شک دو گزینه شدید.
- شک بین دو گزینه است.
سخن پایانی
شک بین دو گزینه در آزمون موضوع رایجی است اما اهمیت زیادی دارد که دلایل آن را بدانید و از تکرار این اتفاق جلوگیری کنید. شک بین دو گزینه زمانی مشکل ایجاد می‌کند که زیاد تکرار شود. در این صورت یعنی مشکلی مانند وسواس فکری، استرس زیاد، عمیق نخواندن مطالب، عدم تمرکز، مدیریت نکردن زمان یا ناآشنایی با سوالات تستی وجود دارد. در برخی موارد بهتر است که برای حل این مشکل با مشاور و روانشناس صحبت کنید. اما عمیق و دقیق درس خواندن هم کمک می‌کند که کمتر دچار تردید بین گزینه ها شوید. در پایان توصیه می‌کنیم دو مطلب موارد محرومیت از شرکت در کنکور و آشنایی با رشته های شناور کنکور را هم مطالعه کنید.
سوالات متداول
- چند نوع تست شک دار داریم؟
بعضی از سوالات شکدار مطلق هستند به این معنی که اصلا مطلب را نمیدانید. بعضی از انواع شک بین گزینهها هم به دلیل وسواس فکری، شک بین دو گزینه، دام بودن سوال یا مواردی از این دست ایجاد میشود. - اگر بین دو گزینه شک کردیم پاسخ بدهیم؟
با توجه به اینکه در کنکور سوالات غلط نمره منفی دارند، بهتر است اگر نمیتوانید با هیچ منطقی بین دو گزینه انتخاب کنید، به سوال پاسخ ندهید. به این نوع تردید، شک منطقی میگویند. اما اگر شک از نوع نسبی، بین دو گزینه و تحلیلی باشد، بهتر است این سوالات را پاسخ دهید. - چگونه به سوالاتی با شک بین دو گزینه یا بیشتر پاسخ دهیم؟
اگر تعداد سوالات شکدار شما در آزمون زیاد است، به سوالاتی که مبحث مربوط به آن را خواندهاید پاسخ دهید. اما سوالاتی که هیچ چیزی از آن را نمیدانید کنار بگذارید. اگر مبحث را خواندهاید، خصوصا برای جواب دادن به سوالات جای خالی در مباحث حفظی، ابتدا فقط صورت سوال را بخوانید و به آن جواب دهید. سپس بین گزینهها به دنبال جواب بگردید.
